کارگاه تمرینی قرقره

کارگاه حمایت قرقره (top rope anchor) ٬که به نامهای دیگری چون کارگاه تمرینی طناب قرقره ٬ کارگاه طناب قرقره نیز شهرت دارد٬ به روشی گفته میشود که بخش اصلی و حمال کارگاه طبق ضواط تقسیم بار و ایمنی یک کارگاه حمایت و فرود بنا شده و به بازوی اصلی کارگاه دو کارابین پیچ نصب میشود. ( دهانه ورودی کارابین در خلاف جهت یکدیگر) .  طناب حمایت از دو کارابین متصل به بازوی اصلی کارگاه «بصورت قرقره» عبور داده میشود به طوری که یک سر طناب حمایت در دستان و داخل ابزار حمایت حمایتچی که در پایین مسیر اماده حمایت ایستاده٬ قرار دارد. در مقابل سمت دیگر طناب حمایت به هارنس فرد صعود کننده متصل است. طبق این فرایند فرد صعود کننده دارای حمایت از بالا است و فرد حمایتچی نیز میتواند صعود همطنابش را کنترل و هدایت کند.  این اقدام درصد ایمنی صعود در حین فراگیری تکنیکها و کسب تجربه را بطور چشمگیری بهبود میبخشد.

هدف این مطلب شرح و بررسی انواع کارگاهای حمایت و فرود نیست! بلکه موضوعی تکمیلی در ادامه مطلب کارگاه آبالاکف است که به نکات ایمنی اشاره دارد . اما برای درک بهتر موضوع بهتر است کوتاه بحث کارگاه ها را مرور کنیم.

تعریف کارگاه و انواع آن

درکوهنوردی و صعودهای فنی به مطمئن ترین نقطه (اتکاء) و (اتصال)  که بیشترین قابلیت تحمل فشار و ضربه را دارد٬ کارگاه حمایت و فرود (Anchors) می گویند. کارگاه های حمایت و فرود را میتوان از جهات مختلفی تقسیم بندی کرد.

از لحاظ ساختار:

• کارگاه طبیعی
• کارگاه مصنوعی
• کارگاه مرکب

و یا از لحاظ میزان پویایی:

• پویا (دینامیک)
• ایستا (استاتیک)
• نیمه پویا (نیمه استاتیک / نیمه دینامیک)

 

ویا از لحاظ تعداد بازوها:

• دو بازو
• سه بازو
• و بیشتر

و گاهی حتی میتوان یک کارگاه حمایت و فرود را از لحاظ راحتی آن نیز تقسیم بندی کرد:

• راحت
• نیمه راحت
• و معلق

یک کارگاه می تواند ترکیبی از انواع ذکر شده در بالا باشد. به عنوان مثال میتوان یک کارگاه استاتیک دوبازو از نوع طبیعی و یا یک کارگاه سه بازو از نوع مرکب داشت.

فارغ از این نکات عنوان شده بالا٬ مهمترین شاخص ایجاد کارگاهها در نظر گرفتن چهارچوب نصب یک کارگاه است. (SERENA) و یا (IDEAL)! به این موضوع در بخش کارگاهای کوهنوردی میپردازم.

کارگاه قرقره استاتیک

برای انجام تمرینات یخنوردی و یا در کلاسهای آموزشی یا برنامه های توان افزایی و مرور تکنیکهای یخنوردی٬ بطور معمول سرپرستان و مربیان برای بالابردن ایمنی شرکت کنندگان٬ از روش قرقره که در شروع این مطلب شرح داده شد٬ استفاده میکنند.

کارگاه‌ قرقره، می‌تواند کارگاه‌های مصنوعی نصب شده با تجهیزات قابل جابجایی یا ثابت مانند صفحه رول و زنجیر و یا کارگاه‌های طبیعی موجود در محل، مانند درختان یا عوارض طبیعی مانند بلوک های سنگی در بالای آبشارها باشد.

کارگاهای استاتیک ثابت و یا طبیعی و یا مرکب در تمرینات روزانه از بهترین و رایج ترین کارگاه‌ها حمایت محسوب می‌شوند. کاملاً بدیهی است که درخت یا هر عارضه طبیعی دیگری مانند صخره که به عنوان بازوی از کارگاه استفاده می‌شود، باید از توان لازم برخوردار باشد. و یخنوردان در حفظ عوارض طبیعی مانند درختان حساسیت بالایی لحظ میکنند تا به آنها صدمه ای نرسد.

 

استفاده از کارگاه مصنوعی (زنجیر و رول)  یا طبیعی (صخره و  درخت) راه حل واضحی است، و بطور معمول در مراکز یخ نوردی که هرساله در مسیرهای آموزشی و تمرینی مشخصی کلاسها و دوره های آموزشی برگزار میشود٬ دست اندرکاران در پیش از شروع فصل یخنوردی٬ با نصب کارگاههای مصنوعی ثابت٬ آن محیط ها را آماده میکنند.  اما اگر کارگاه یخ تنها گزینه باشد چه؟

از طرفی٬ پیچ ​​های فلزی گرما را هدایت می‌کند. بنابراین به سرعت هم باعث ذوب شدن یخ  اطراف خود می‌شوند و استفاده طولانی مدت از آنها خطراتی به همراه دارد. تابش مداوم و مستقیم آفتاب و حرکت کارابین و طناب می‌تواند باعث شل شدن و حرکت تدریجی پیچ یخ شود.

 

بسیار تکان‌دهنده است وقتی متوجه میشویم٬ یخ اطراف پیچ‌های نصب شده برای کارگاه با چه سرعتی٬ می‌توانند حتی در روزهای بسیار سرد زمستانی اما آفتابی٬ شروع به ذوب شدن کنند، به ویژه هنگامی که تحت کشش در یک کارگاه طناب قرقره تمرینی قرار دارند.

اگر پیش بینی هواشناسی روزی آفتابی و رو به گرم شدن است٬ و محل تمریناتت یا صعودتان در مسیرها و رخهای جنوبی قرار دارد، ذوب شدن سطح یخ باید یکی از نگرانی هایتان باشد.

پوشاندن پیچ یخ با حجمی از برف برای جلوگیری از تابش نور خورشید و جلوگیری از ذوب شدن یخ٬ راه حل موقتی است و همیشه نیز امکان انجام آن نیست و فقط یک مسکن کوتاه مدت است.

 

کارگاه قرقره مرکب

در صورتی که امکان نصب کارگاه طبیعی و یا کارگاه مصنوعی ثابت مقدور نیست ! راهکار مناسب برای کارگاه قرقره٬ نصب یک کارگاه مصنوعی (دو یا ۳ بازو پیچ یخ) و ایجاد کارگاه آبلاکف به عنوان کارگاه پشیبان یا برعکس٬

و یا در صورت مستحکم بودن یخ ایجاد دو کارگاه آبالاکوف V-thread  و یک کارکاه پیچ یخ٬ درصد ریسک را به طور مطلوبی میتواند کاهش دهد.  طنابچه های کوهنوردی بمانند پیچ یخ نوردی گرمای نور مستقیم خورشید را به یخ منتقل نمیکنند.

– کارگاه آبالاکف هرگز نباید به عنوان کارگاه قرقره و تک نقطه‌ای استفاده شود. نقطه دوم و پشتیبان میتواند یک کارگاه پیچ یخ یا یک آبالاکف دوم باشد. به نکات ایمنی و شرایط نصب کارگاه آبلاکف دقت داشته باشید.

 

 

نکات ایمنی

فاصله بازوهای کارگاه

تنش و ترک‌های ایجاد شده در یخ توسط ضربه تبر، از مقاومت یخ کاسته و محل یخ زیر تبر در شعاع نامشخصی دچار دگرگونی می‌شود که ممکن است خطرناک باشد. بنابراین در صورت امکان هرگز تبریخ خود را در اطراف نقاط کارگاهی یا پیچ‌های یخ کارگاه و میانی ها نکوبید. زیرا ممکن است ترک‌ها و تنش‌های ایجاد شده باعث کاهش مقاومت یخ شده و در نتیجه منجر به نا ایمن شدن آنها شود.

زاویه بازوها

از دیگر نکات مهم که باید به آن توجه کرد زاویه مرکزی دو بازوی دوبل کارگاه است. فرقی نمیکند که برای کارگاه قرقره از کارکاه مرکب آبالاکف و پیچ یخ استفاده میکنید یا دو کارگاه آبالاکف! مهم نصب صحیح و پیروی از خط مشی های نصب کارکاه است.

این یک اصل مهم است! در کارگاه طناب قرقره از هرعضو آن حداقل دو قسمت اصلی و پشتیبان وجود دارد. طناب حمال قطور ترین و از نوع خشک است.

دو کارابین

در نصب اجزای کارگاه تمرینی قرقره همیشه و همه جا و بخصوص کارابینهای بازوی اصلی کارگاه با پشتیبان و دوبرابر نصب میشوند.

استفاده از «دو کارابین آهنی» که دهانه ورودی آنها خلاف یکدیگر نصب شده اند شدیدا توصیه میشود.این اقدامی است منطقی و رایج.

در مورد استفاده از دو کارابین پیچ و یا ساده بحثهای مطرح است. ایمنی همیشه حرف اول و آخر را میزند. ایمن ترین و مطمئن ترین و قوی ترین راه را انتخاب کنید.

استفاده از یک قرقره بجای دو کارابین نیز گاهی انجام میشود اما نکته مهم در این روش اطمینان از قدرت تحمل بار محور اصلی قرقره و ایجاد بک پشتیبان از آن است که این خود مستلزم استفاده از تجهزات بیشتر است.

 

گردآوری و تدوین: امیر سعید احمدی

منابع: آموختها و تجارب شخصی ٬ کتب و جزوه های آموزشی مختلف و طرح درسهای فدراسیون کوهنوردی ایران