در این مطلب، با نکات مهمی درباره استفاده و نگهداری دستکش‌های کوهنوردی و کوهپیمایی (Mountaineering Gloves) آشنا می‌شوید. هدف این راهنما، ارائه توصیه‌هایی برای حفظ عملکرد بهینه دستکش‌ها در طول برنامه‌های کوهنوردی و افزایش طول عمر آن‌ها است.
این مطلب به‌عنوان ادامه‌ای بر مقاله‌های “بررسی انواع دستکش‌های کوهنوردی و دسته‌بندی آن‌ها“ و “ویژگی‌ها و شاخص‌های دستکش کوهنوردی“ ارائه شده است. مطالعه این مقالات می‌تواند درک عمیق‌تری از اهمیت انتخاب و نگهداری صحیح دستکش‌ها فراهم کند.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
پیش‌نیاز
پیش‌فرض این است که با مطالعه مطالب پیشین، با انواع دستکش‌های کوهنوردی، اهمیت سیستم لایه‌بندی و ویژگیهای مختلف آن‌ها آشنا شده‌اید و دستکشی متناسب با نیاز و محیط فعالیت خود انتخاب کرده‌اید. در اینجا، نکاتی درباره نحوه استفاده صحیح و نگهداری از این ابزار کوچک اما حیاتی ارائه می‌شود تا علاوه بر ایمنی بیشتر، طول عمر دستکش‌ها نیز افزایش یابد. این نکات به‌ویژه در شرایط سخت و چالش‌برانگیز کوهستانی بسیار مفید خواهند بود.
نکات مهم هنگام استفاده از دستکش کوهنوردی
۱. از سیستم لایه‌ای استفاده کنید
در طول برنامه، همانند پوشاک، می‌توان از سیستم لایه‌بندی برای دست‌ها نیز به شکلی کارآمد استفاده کرد. در این روش، ابتدا از یک دستکش نازک لاینر با پشم مرغوب مرینوس پنج‌انگشتی به‌عنوان لایه پایه استفاده می‌شود. سپس یک دستکش میکرو پلار یا وینداستاپر به‌عنوان لایه رویی انتخاب می‌شود و در صورت نیاز، یک دستکش روکش ضدآب و ضدباد از موادی مانند گورتکس، ایونت یا تینسولیت به‌عنوان لایه بیرونی بر روی آن پوشیده می‌شود. بسته به شرایط محیطی، می‌توان به یک یا دو لایه اول بسنده کرد. این ساختار انعطاف‌پذیری لازم را برای تنظیم تعداد لایه‌ها فراهم کرده و به طور مؤثر از دست‌ها در برابر سرما، رطوبت و باد محافظت می‌کند.
در فصول سرد سال، هرگز دست‌ها را بدون دستکش پایه در معرض باد، برف و رطوبت قرار ندهید. تنها استثنا زمانی است که تابش قدرتمند نور خورشید وجود دارد؛ در غیر این صورت، این کار به‌طور جدی توصیه نمی‌شود.
۲. بندها و کش‌های دستکش را محکم کنید تا عملکرد بهینه‌ای داشته باشند
اگر نکات مهم مطرح‌شده در مقاله «ویژگیهای دستکش کوهنوردی» را رعایت کرده باشید، اهمیت بندها و تسمه‌های دستکش در جلوگیری از ورود سرما و برف و حفظ گرمای داخلی آن را می‌دانید. بنابراین، هر بار پس از پوشیدن دستکش، این بندها و تسمه‌ها را به اندازه مطلوب سفت کنید. مراقب باشید که فشار بیش از حد به جریان خون دست آسیب نرساند. تنظیم درست بندها علاوه بر راحتی، تأثیر مستقیمی بر حفظ دما و کارایی دستکش دارد.
۳. همیشه یک دستکش یدکی بهمراه داشته باشید
در برنامه‌های زمستانی، همراه داشتن حداقل یک جفت دستکش و روکش اضافی، علاوه بر دستکش و روکش اصلی، از ضروریات محسوب می‌شود. این اقدام اطمینان می‌دهد که در شرایط اضطراری یا در صورت خیس شدن یا آسیب دیدن دستکش اصلی، گزینه‌ای مناسب برای جایگزینی وجود داشته باشد. در صورتی که به هر دلیلی دستکش یدکی همراه ندارید، توصیه می‌شود حداقل چند سانتیمتر نوار چسب برزنتی در کیف بقا یا تجهیزات خود داشته باشید. این نوار می‌تواند برای تعمیرات فوری و جلوگیری از آسیب بیشتر به دستکش اصلی مورد استفاده قرار گیرد.
۴. حفظ گرمای دستکش
حتی اگر دستکش‌ها از بهترین جنس و باکیفیت‌ترین مواد ساخته شده باشند، در هوای سرد، بی‌تحرکی انگشتان یا تنظیم نادرست طول باتوم‌های کوهپیمایی می‌تواند منجر به سرد شدن دست‌ها شود. برای جلوگیری از این مشکل در فعالیت‌های زمستانی، ضروری است که انگشتان داخل دستکش به طور مداوم حرکت داده شوند تا جریان خون به خوبی حفظ شود و دست‌ها در برابر سرما محافظت شوند.
۵. استفاده از حلقه های مچ
بسیاری از دستکش‌های چندلایه کوهنوردی و مدل‌های فری‌راید به بندها یا حلقه‌های ایمنی مجهز هستند که به مچ دست متصل می‌شوند و به Wrist Leashes شهرت دارند. این بندها امکان می‌دهند که در صورت نیاز به درآوردن موقت دستکش، آن‌ها همچنان به مچ دست متصل بمانند و از افتادن یا گم‌شدن جلوگیری شود. این ویژگی، به‌ویژه در صعودهای فنی یا پیمایش‌های دشوار، که گم‌شدن دستکش می‌تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد، بسیار ارزشمند است. استفاده از بندهای مچی نه‌تنها ایمنی بیشتری فراهم می‌کند، بلکه دستکش‌ها را همیشه در دسترس نگه داشته و راحتی بیشتری برای کوهنورد ایجاد می‌کند.
۶. مراقب سطوح تیز باشید
بسیاری از دستکش‌های چندلایه که برای شرایط سخت طراحی شده‌اند، به‌ویژه در ناحیه کف دست، دارای سطوح مقاوم در برابر سایش هستند. اما دستکش‌های عایق‌دار دو انگشتی پر که فاقد لایه محافظ در کف دست هستند، در برابر تماس با سطوح تیز مانند صخره‌ها و ابزار فلزی آسیب‌پذیرترند. برای کاهش خطر آسیب، باید دقت شود که این نوع دستکش‌ها با سطوح خشن یا تیز تماس مستقیم نداشته باشند. همچنین، همراه داشتن چند سانتیمتر نوار چسب صنعتی در برنامه‌های زمستانی می‌تواند گزینه‌ای مؤثر برای تعمیر سریع دستکش‌ها و رفع آسیب‌های احتمالی باشد.
۷. خشک‌کردن سریع در طول برنامه
در خشک نگه‌داشتن دستکش‌ها دقت کنید، اما گاهی اوقات خیس شدن آن‌ها اجتناب‌ناپذیر است. در صورت خیس‌شدن، دستکش را در محیط گرمی مانند داخل کاپشن خود قرار دهید تا با گرمای بدن به‌آرامی خشک شود. هنگام استراحت در پناهگاه، از قرار دادن دستکش در معرض حرارت مستقیم، مانند شعله آتش یا بخاری، خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند به مواد و ساختار آن آسیب برساند. در چادر نیز بهتر است دستکش را داخل کیسه خواب یا کاپشن قرار دهید تا رطوبت آن کاهش یابد.
به میزان رطوبت دستکش توجه ویژه‌ای داشته باشید، زیرا برف گرم و نم‌دار می‌تواند به‌راحتی به سطح دستکش بچسبد. در چنین شرایطی، به محض مشاهده چسبیدن برف به دستکش، با ضربات ملایم دست، برف را از سطح دستکش جدا کنید تا از تجمع بیشتر رطوبت جلوگیری شود.
۸ . اشعه فرابنفش
اشعه فرابنفش (UV) در ارتفاعات به دلیل کاهش چگالی جو و بازتابش برف شدت بیشتری پیدا می‌کند و در زمستان می‌تواند خطرات جدی‌تری ایجاد کند. برای محافظت از پوست دست‌ها، به‌ویژه در شرایط گرم و آفتابی، استفاده از دستکش‌های استرج با بافت متراکم به‌عنوان یک انتخاب مناسب توصیه می‌شود. این نوع دستکش‌ها، برخلاف کرم‌های ضدآفتاب، محافظت مداوم و کامل‌تری در برابر اشعه UV ارائه می‌دهند و به‌طور مؤثر دستان را از آسیب‌های ناشی از تابش مستقیم خورشید محافظت می‌کنند.
نکات مهم برای نگهداری و مراقبت از دستکش‌های کوهنوردی
۹. خشک‌کردن دستکش پس از هر برنامه
پس از هر برنامه، خشک‌کردن دستکش‌های لایه‌دار به روش صحیح اهمیت زیادی دارد. بهترین روش، قرار دادن آن‌ها در هوای آزاد و محلی با تهویه مناسب برای خشک‌شدن طبیعی است. از قرار دادن دستکش‌ها در معرض حرارت مستقیم، مانند آتش یا بخاری، خودداری کنید، زیرا این کار به بافت و ساختار عایقی آن‌ها آسیب می‌رساند و عملکرد حرارتی و طول عمر آن‌ها را کاهش می‌دهد.
۱۰. شستشوی دوره‌ای
پوش داخلی دستکش‌ها، به‌ویژه در مدل‌های لایه‌دار، طی استفاده، تعریق دست را جذب کرده و ممکن است محل تجمع باکتری شود. برای جلوگیری از این مشکل، شستشوی منظم دستکش‌ها طبق دستورالعمل تولیدکننده ضروری است. در مورد دستکش‌های چرمی، استفاده از مواد محافظ و واکس مخصوص علاوه بر تمیزی، دوام و انعطاف‌پذیری آن‌ها را نیز حفظ می‌کند.
۱۱. بازسازی خاصیت ضدآب
برای دستکش‌های ضدآب که از غشاهایی مانند Gore-Tex یا eVent بهره می‌برند، استفاده از اسپری‌های بازسازی‌کننده ضدآب توصیه می‌شود. این اسپری‌ها به بازگرداندن خاصیت دفع آب غشا کمک می‌کنند و عملکرد دستکش را در برابر نفوذ رطوبت بهبود می‌بخشند. این فرآیند، به‌ویژه پس از شستشوی مکرر یا استفاده طولانی‌مدت، می‌تواند دوام و کارایی دستکش را حفظ کند.
۱۲. مراقبت از دستکش‌های چرمی
چرم یکی از مواد پرکاربرد در دستکش‌های کوهنوردی است که برای حفظ انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر رطوبت به مراقبت ویژه نیاز دارد. استفاده از روغن‌ها و مواد محافظ تخصصی، دوام و کارایی آن را افزایش می‌دهد و از خشک‌شدن و ترک‌خوردگی جلوگیری می‌کند. پس از هر برنامه طولانی، تمیزکردن و استفاده از مواد محافظ، برای حفظ کیفیت چرم توصیه می‌شود.
۱۳. نگهداری مناسب در خارج از فصل
در فصل‌هایی که دستکش‌ها مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، پس از اطمینان از تمیزی، شستشو و خشک‌کردن کامل، آن‌ها را در محیطی خشک و خنک نگهداری کنید. بهتر است دستکش‌ها در محفظه‌ای قرار گیرند که از فشار، رطوبت و نور مستقیم خورشید در امان باشند تا عمر مفید آن‌ها افزایش یابد.
۱۴. بازرسی دوره‌ای
پیش از آغاز و پس از پایان هر برنامه، دستکش‌ها را به‌دقت بررسی کنید تا از سلامت آن‌ها اطمینان حاصل شود. هرگونه پارگی، پوسیدگی یا آسیب‌دیدگی احتمالی را شناسایی کرده و در صورت نیاز، نسبت به تعمیر یا جایگزینی آن‌ها اقدام کنید تا از کارایی و ایمنی دستکش‌ها در برنامه‌های آینده مطمئن باشید.
جمع‌بندی
دستکش کوهنوردی، یکی از تجهیزات حیاتی در برنامه‌های زمستانی و کوهپیمایی است. رعایت اصول استفاده و نگهداری صحیح، به بهبود عملکرد، ایمنی و طول عمر آن‌ها کمک می‌کند. توجه به سیستم لایه‌ای، همراه داشتن دستکش یدکی و مراقبت مناسب، تجربه‌ای ایمن‌تر و لذت‌بخش‌تر را برای شما فراهم می‌کند.
گردآوری: امیر سعید احمدی
