دره نوردی چیست؟ و چه اصولی دارد و آیا برای انجام آن در قالب تورهای یک روزه احتیاجی به آموزش خاصی داریم؟ و از آن جذابتر اگر به این فعالیت علاقه مند شدم از کجا و به چه شکلی باید شروع کنم؟
اگر شما هم از آن دسته از عزیزان هستید که جواب این سوالهای مهم برایشان جالب است٬ ادامه این مقاله را که توسط یکی از مربیان پرتوان و سرپرست تورهای دره نوردی آقای رضا اسماعیلی گردآوردی و تدوین شده را، از دست ندهید.
دره نوردی که در زبان انگلیسی canyoning خوانده می شود در واقع به پیمایش عمق دره هایی گفته می شود که در زمان پیمایش نیاز به کار با طناب و شنا در حوضچه ها و عبور از جریان های آبی بعد از آبشارها داشته باشد.
این رشته ورزشی ممکن است همانند بعضی از رشته های دیگر نیاز به پرش از ارتفاع در میان حوضچه ها و یا پیاده روی های طولانی مثل کوهنوردی نیز داشته باشد و حتی گاها نیاز به صعود های کوتاه سنگنوردی و استفاده از تکنیک های رشته سنگنوردی باشد پس در نتیجه این رشته ورزشی ترکیبی از کوهنوردی سنگنوردی شنا و شیرجه است.
دره هایی قابل پیمایش به سبک دره نوردی هستند که بستر سنگی دارند و ممکن است نوع سنگ آن از جنس مختلف باشد اما با توجه به اینکه فرود از آبشارها نیاز به ایجاد کارگاههای مصنوعی دارد پس باید دره هایی از جنس سنگ برای ایجاد انکر بولت باشد که به استثنای دره هایی از جنس کنگلومرا که ترکیبی از بستر های سنگ و خاک هستند مابقی دره ها که به عنوان رشته ورزشی دره نوردی قابل پیمایش هستند از جنس انواع سنگها تشکیل شده اند
دره ها اصول بر اثر فشار آب بر روی سنگها و شسته شدن خاک از لابه لای سنگهای بزرگ و همچنین فرسایش ایجاد شده توسط باد بوجود می آیند و اختلاف ارتفاع از اولین چشمه تا کف آبرفتها باعث بوجود آمدن آبشارهای کوتاه و یا بلند می شوند و از آنجایی که آب روان در هر نقطه ای مسیر خودش را به راحتی پیدا میکند تنگه ها در گذر زمان از میان خاکهای خط القعر بوجود می آیند.
ورزش دره نوردی در عین حال که بسیار مفرح و دلچسب می باشد می تواند بسیار پر چالش و پر خطر نیز باشد و می توان این رشته ورزشی را به دو صورت کاملا حرفه ای و یا تفریحی انجام داد.
دره هایی که نیاز به توان جسمی و فنی بالایی ندارد را می توان بعنوان دره های تفریحی با تورهای ورزشی پیمایش کرد و از طبیعت بکر درون دره ها لذت برد اما دره های سخت را باید با آموزش های لازم در این زمینه رفت و ریسک را به حداقل رساند.
برای آموزش تکنیکهای دره نوردی میتوانید به سایت WWW.KOOHPLUS.COM مراجعه کنید.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
اصول دره نوردی
باید گفت که هر پیمایش که در دره های انجام میگیرد دره نوردی نیست و این ورزش را باید طبق اصول تعریف شده خودش انجام داد و هر دره ای نیز جزو دره های مورد مبحث ما نیست. گاها ممکن است شما وارد دره ای بشوید که در مسیر پیمایش به چندین آبشار کوتاه و یا بلند نیز برخورد کنید و در کنار آبشارها مسیرهایی برای پیاده روی تعبیه و یا ساخته شده باشد و صرفا یک مسیر پیاده روی در یک دره را پیمایش کرده اید باید بدانید که این تردد و پیمایش جزو ورزش دره نوردی نیست.
دره نوردی مستلزم داشتن تجهیزات تخصصی و دانش استفاده از آن و همچنین فرود از آبشارها و شنا و درگیری با جریان های آبی و عبور از تنگه های باریک در ژرفترین قسمتها می باشد که به پیمایش دره هایی که این مساله در آنها وجود دارد دره نوردی می گوییم.
مثل تمامی رشته های ورزشی کوهنوردی، دره نوردی شامل فصول مختلف و شرایط مختلف است بعنوان مثال دره نوردی در فصل تابستان و زمستان دو مقوله جدا از نظر نوع تجهیزات و تکنیک ها می باشد که همانطور که در کوهنوردی فصل زمستان جزو پر چالشترین فصل هاست در دره نوردی نیز همچنین است.
دره نوردی در دره های خیس و دره های خشک از نظر نوع تجهیزات و تکنیک ها کاملا متفاوت هستند و همچنین دره هایی که خیس هستند از نظر نوع جریانهای آبی و مقدار آب و دمای آب با هم فرق دارند و یک دره نورد خوب با توجه به شرایط موجود و شرایط آب و هوا نوع تجهیزات و نوع تکنیک و افراد تیم را انتخاب می کند.
بهترین فصل برای پیمایش دره های خیس از ابتدای خرداد تا انتهای شهریور است که در کشور ما این مساله را به خوبی می توان از تعداد نفرات شرکت کننده در برنامه های دره نوردی متوجه شد اما افراد حرفه ای تر که خود را برای چالش های طبیعت آماده کرده اند این ورزش را در زمانهای دیگر سال که دمای هوا و یا حجم آب و دمای آب کاملا متفاوت است به این ورزش می پردازند که البته این کار به افراد آماتور به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شود.
ریسک ها و خطرات دره نوردی
اصولا تمامی ورزشهایی که در طبیعت انجام می شود و به نوعی با حیات وحش سر و کار دارد خطرات طبیعی را نیز به دنبال دارد و ما در این قسمت به چند خطر مشخص که ممکن است بیشتر با آن مواجه شوید را به شما توضیح می دهیم.
ریزش سنگ: با توجه به اینکه این ورزش در اعماق دره ها انجام می شود ریزش سنگ از دامنه کوهها یک امر طبیعی است و گاها ممکن است بر اثر عبور حیوانات از محل سنگهایی به اعماق دره ها پرتاب شده و باعث چالش برای ورزشکار باشد.
جریان های آبی: به نوعی می توان گفت که بزرگترین چالش برای این رشته ورزشی وجود جریان های آبی مختلف است که در زیر آبشار ها بوجود می آید و سالانه بیشترین آمار حوادث منجر به فوت این رشته را به خود اختصاص داده است و اصولا تمامی دره نوردان حرفه ای با استفاده از تکنیک های این رشته سعی می کنند که از آنها فرار کنند و مسیر دیگری را در دره ها گشایش کنند.
آب و هوا: تغییرات ناگهانی در بالا دست دره ها می تواند بسیار خطرناک باشد و باعث بارش باران و بالا آمدن آب در عمق دره ها شده و ورزشکاران را به بحران بکشاند زیرا که در دره ها محلی برای پنهان شدن و یا پناه بردن از باران و یا مسیر برای خارج شدن از دره و به محل ایمن رسیدن بسیار سخت پیدا می شود.
آسیب ها در دره نوردی: بر خلاف کوهنوردی که اگر شخصی دچار آسیب بشود می توان به راحتی از محل حادثه به محل امن رسید و یا مسیر رفته را برگشت در دره نوردی اما باید مسیر رفته را ادامه دهیم و خود را از خروجی ها و یا انتهای دره به محل امن برسانیم و امداد در دره نوردی جزو سخترین نوع امدادهاست.
و اما خطرات ناشی از تصمیمات اشتباه خود ورزشکاران و یا سرپرست تیم نیز می تواند به مشکلات دامن بزند از جمله چک نکردن وضعیت جوی و یا عدم شناخت منطقه از نظر نوع دره و یا انتخاب اشتباه اعضای تیم برای پیمایش ایمن و یا هر مساله ای که به خود اعضای تیم مربوط باشد.
همزمان شدن تصمیمات اشتباه سرپرست با یکی از چالش های طبیعت می تواند یک تیم را درگیر یک بحران جدی بکند.
وسایل و تجهیزات دره نوردی
دره نوردی را می توانیم بعنوان یک ورزش سخت از نظر ابزار و تجهیزات معرفی کنیم! زیرا در حالیکه ورزشکار باید سریع و دارای انعطاف در عملیات فرود و شنا باشد و تجهیزات سبکی را به همراه داشته باشد. می بایست تمامی تجهیزات ضروری که شامل لوازم شرایط بحرانی تجهیزات مورد نیاز عملیات فنی شامل طناب و ابزارها کفش و پوشاک مخصوص و غذای اضافی را به همراه داشته باشد و هچنین وکیوم کردن این تجهیزات برای شرایط خیس نیز به نوبه خود مستلزم داشتن تجهیزات عایق بند نیز هست.
برای همین باید گفت که ورزش دره نوردی یکی از دشوار ترین رشته های طبیعت است.
تجهیزات مورد نیاز دره نوردی چیست؟
باید گفت که سطح برنامه های دره نوردی مشخص می کند که چه تجهیزاتی را به همراه داشته باشید تا از برنامه به نحو مطلوب استفاده کنید.
در این قسمت به معرفی تعدادی از این تجهیزات می پردازیم.
- کفش دره نوردی: متفاوت ترین کفش در طبیعت است که معمولا از جنسی ساخته می شود که به راحتی به خود آب جذب نمی کند و دارای سوراخهای برای تخلیه آب است و چسبندگی بالایی نیز در روی سنگها دارد.
- لباس غواصی Wetsuit وت سوت یکی از اصلی ترین لباس های دره نوردی است. دوام و گرمای وت سوت، بدن شما را در برابر سرما و رطوبت دره ها حفظ می کند این لباسها در سایزهای مختلف از نظر ضخامت وجود دارند که برای شرایط آب و هوای مختلف قابل استفاده هستند و از جنس نئوپرن تولید می شوند.
- کلاه فنی یا ایمنی: کلاه ایمنی یا کلاه فنی که در ورزشهای فنی استفاده می شود دارای استانداردهای مشخصی هستند که از سر شما در برابر برخورد سنگ و یا حجم آب محافظت میکند و به جرات می توان گفت که یکی از اصلی ترین تجهیزات برای این رشته است.
- دستکش: شاید به نظر نیاید که دستکش های فنی که اصولا از جنس چرم مصنوعی و پارچه های مقاوم تولید شده اند چقدر می تواند در انجام یک برنامه خوب به شما کمک کند اما داشتن این وسیله از دست شما در برابر سایش طناب و همچنین بر روی سنگهای خزه بسته و همچنین سرما محافظت میکند.
- طناب های مخصوص دره نوردی: یکی دیگر از مهم ترین تجهیزات دره نوردی طناب های مخصوص این رشته است که از نوع طناب های نیمه استاتیک هستند و خاصیت شناوری بر روی آب را نیز دارند و معمولا به رنگهای روشن و شاد تولید می شوند.
- کیسه طناب: این وسیله به شما کمک میکند که طناب خود رابه راحتی جمع و باز کنید و در زمان پیمایش ها نیز بتوانید طناب را به راحتی حمل کنید.
- کیسه ضد آب: از تجهیزاتی که برای عایق بندی وسایل داخل کوله پشتی استفاده می شود و در سایزهای مختلف و قطرهای مختلف تولید می شود داشتن این وسیله در برنامه های خیس یکی از واجبات است.
- ابزار فرود : برای اینکه از یک مسیر با طناب فرود بیاییم نیاز به وسیله ای داریم که طناب را قابل کنترل کرده و ما به راحتی فرود را انجام بدهیم که در شکلهای مختلف توسط شرکتهای مختلف تولید و ارایه شده اند.
- هارنس (Harness): هارنس وسیله ای است که دره نوردان با پوشیدن آن می توانند ایمنی خود را تضمین کنند و تمامی تجهیزات فنی را به حلقه های کناری هارنس برای حمل استفاده کنند یکی از واجب ترین تجهیزات برای فرود از آبشارها است.
- کارابین (Carabiner): کارابین ها در واقع اتصال دهنده های هستند که برای ایجاد کارگاه ها و یا نصب طناب و یا تجهیزات به هر نقطه ای مورد استفاده قرار میگیرند که البته با توجه به نیاز می توان از کارابین هایی با قفل پیجی و یا اتومات و یا کارابین های ساده استفاده کرد که البته در رشته دره نوردی اصولا از کارابین های پیچ استفاده می شود.
تهیه تنظیم : رضا اسماعیلی
