قله گاشربروم ۱ ( Gasherbrum I) با ارتفاع ۸۰۸۰ متر از سطح دریا یازدهمین قله بلند دنیا و یکی از محبوب‌ترین قله‌ها در لیست قله‌های هشت هزار متری است. این توده کوهستانی در انتهای یخچال ۵۸ کیلومتری بالترو در منطقه کاراکروم پاکستان قرار دارد و یکی از محبوب‌ترین قله‌ها در لیست قله‌های هشت هزار متری است. این توده کوهستانی در انتهای یخچال ۵۸ کیلومتری بالترو در منطقه کاراکروم پاکستان قرار دارد.
گاشربروم ۱ بلندترین قله مجموعه گاشربروم‌هاست که با نام کی ۵ نیز شناخته می‌شود. نام کی ۵ را مونت گومری در سفر شناسایی خود در سال ۱۸۵۶ بر روی این کوهستان زیبا گذاشت. در واقع در طی این سفر قلل بلندی که مشاهده می‌شدند را با نام‌های کی ۱ تا ۷ نامگذاری کرد. کلمه (K) برگرفته از (Karakrum) یا همان (قراقروم) است. سپس در سال ۱۸۶۱ بود که گاشربروم‌ها شناسایی و نامگذاری شدند. این مهم توسط گادوین آستین انجام گرفت.
گاشربروم ۱ را هیدن پیک (کوه پنهان) نیز می نامند و این نامی است که در سال ۱۸۹۲ ویلیام مارتین بر روی آن گذاشت که بسیار هم پر معنی بود. زیرا تا قبل از ورود به دره گاشربروم ها امکان مشاهده کوه وجود ندارد.
گاشربروم ۱ جزو دوردست ترین قلل مرتفع منطقه قراقروم است که در شمال شرقی یخچال ۳۶ مایلی بالترو قرار دارد. گاشربرو I بلندترین قله از مجموعه قله های گاشربروم است که بصورت نیم دایره در اطراف یخچال جنوبی گاشربروم ها قرار گرفته اند. قللی تیز با برج های سنگی و خط الراسی بسیار خشن که یال های پر شیب و دیواره ها و برج هایی فراوان آن ها را احاطه کرده اند.
نام دیگر گاشربروم به معنای دیواره درخشان است که برگرفته از دیواره طلایی کوه گاشربروم IV است و بدین شکل نام تمامی قلل این خط الراس را هم گاشربروم گذاشتند. (جای خوانده بودم: مردم محلی نیز آن را Gasha (گاشا) می نامند که معنای آن “کوهستان زیبا” است.) نام دیگر این کوه K5 است و این نامیست که مونت گومری در ۱۸۵۶ بر روی آن گذاشت. مونت گومری یک نقشه برداری جهانگرد بود و بدون داشتن اطلاعاتی دقیق از نام کوه های منطقه قلل رفیع آنرا به نام های قراقروم ۱ تا ۷ نامگذاری کرد، و نام کی۱ تا کی۷ را بر آن ها گذاشت که برگرفته از حرف اول Karakoram بود. اما بعدها تنها نام کی ۲ به عنوان تنها کوه مرتفعی که یک نقشه بردار آنرا نامگذاری کرده بود بر روی دومین قله مرتقع جهان باقی ماند و سایر نام ها تغییر کرد.
اما توده عظیم گاشربروم ها جزو رفیع ترین قلل مرتفع دنیا به شمار می روند. در واقع اگر قله برودپیک را هم جزوی از این بخش به حساب آوریم سه قله گاشربروم I با ۸۰۶۸ متر یازدهمین، برودپیک با ۸۰۴۷ متر دوازدهمین و گاشربروم II با ۸۰۳۵ متر سیزدهمین کوه مرتفع دنیا به شمار می روند. ضمن آنکه گاشربروم III با ۷۹۵۲ متر به عنوان پانزدهمین کوه مرتفع دنیا شناخته می شود و البته معروف ترین کوه این خط الراس گاشربروم IV با ۷۹۲۵ متر ارتفاع و دیواره درخشانش یکی از صعب العبورترین و مشهورترین قلل دنیا به شمار می رود.
معرفی کوتاه
| نام قله | قله گاشربروم ۱ ( Gasherbrum I) |
| ارتفاع | ۸۰۸۰ متر |
| موقعیت | کشمیر، سینک |
| اولین صعود | ۱۹۵۸ ،هیئت اعزامی از کشور آمریکا پت شوئینگ، اندی کوفمن |
| نزدیک ترین فرودگاه | راولپندی |
| نزدیک ترین شهر | آسکوله |
| بهترین ماه های صعود | جولای، آگوست |
گاشربروم ها در سال ۱۸۶۱ توسط گادوین آستین علامت گذاری شدند. اولین تلاش بر روی گاشربروم I نیز در سال ۱۹۳۴ بوسیله سوئیسی ها و به سرپرستی دیرن فورث صورت گرفت و آندره روش و هنس آرتل تا ارتفاع ۶۳۰۰ متری بالا رفتند. دو سال بعد اعضای یک تیم فرانسوی به سرپرستی فرانسیس هنری تا ارتفاع ۷۰۰۰ متری کوه از مسیر جنوبی بالا رفتند ولی بدلیل فرا رسیدن فصل بارش های موسمی مجبور به بازگشت شدند.
در نهایت در سال ۱۹۵۸ تیمی از آمریکا که از تلاش ناموفق خود بر روی کی ۲ به گاشربروم I آمده بود، توانست با صعود دو نفر از اعضایش بر این کوه فایق آید. اما پس از این صعود تا ۱۷ سال بعد هیچ کوهنوردی موفق به صعود قله گاشربروم I نشد تا اینکه در سال ۱۹۷۵ رینهولد مسنر و پیتر هبلر موفق شدند در یک صعود به سبک آلپی بر فراز کوه بایستند و نخستین صعود آلپی بر روی یکی از قلل ۸۰۰۰ متری را انجام دهند. مسنر ۹ سال بعد یعنی در ۱۹۸۴ بار دیگر به گاشربروم ها بازگشت و این بار وی به همراه هنس کمرلندر موفق به انجام کار جدید دیگری شدند. این بار آن ها غیرممکن دیگری را با تراورس گاشربروم II به I عملی ساختند. گمان می رود آن ها تراورس گاشربروم ها را از صعود سال قبل ارهارد لرتان، مارسل رودی و سان نویل الهام گرفته باشند که در مدت دو هفته توانستند سه قله گاشربروم I و II و برودپیک را صعود کنند. هرچند بنیو شامو و اریک اسکوفیر کوهنوردان توانمند فرانسوی در سال ۱۹۸۵ توانستند در مدت ۲۰ روز علاوه بر گاشربروم II و I قله کی ۲ را هم صعود کنند، که کاری بس درخشان بود. (بعدها اسکوفیر در برودپیک، مارسل رودی در ماکالو و بنیو شامو در کانچن چونگا کشته شدند).
صعودهای برجسته گاشربروم ۱
۱۹۳۴ – اکسپدیشن بزرگ بین المللی سوئیس، دو کوهنورد این گروه به ارتفاع ۶۳۰۰ متر صعود کردند.
۱۹۳۶ – اعضای اکسپدیشن فرانسه به ارتفاع ۶۹۰۰ متر صعود می کنند.
۱۹۵۸ – یک تیم آمریکایی اولین صعود قله گاشربروم ۱ (۸۰۸۰ متر) با موفقیت انجام می دهد.
۱۹۷۵ – رینهولد مسنر (Reinhold Messner) و پیتر هابلر (Peter Habeler) از یک مسیر جدید (مسیر شمال غربی) به قله صعود می کنند. در یک صعود ۳ روزه به سبک آلپی (اولین صعود یک قله ۸۰۰۰ متر با این روش). یک روز بعد، سه اتریشی به رهبری هانس شل (Hanns Schell) از مسیر آمریکا به قله می رسند.
۱۹۷۷ – چهارمین صعود موفق توسط دو اسلونیایی Nejc Zaplotnik و Andrej Stremfelj، دوباره از مسیر جدید.
۱۹۸۰ – کوهنوردان فرانسوی برای اولین بار موفق صعود قله از طریق خط الراس جنوب می شود.
۱۹۸۱ – ششیمن صعود موفق ژاپنی ها.
۱۹۸۲ – G. Sturm ،M. Dacher و S. Hupfauer از هیات اکسپدیشن آلمانی از طریق یک مسیر جدید بر روی جبهه شمالی. در همان سال، Marie-José Valençot فرانسوی، اولین زنی بود که به قله رسید. شوهر او، Sylvain Saudan سوئیسی تبار، برای اولین بار با اسکی از بالای یک قله ۸۰۰۰ متری به کمپ اصلی پایین آمد.
۱۹۸۳ – جرزی کوکوشکا (Jerzy Kukuczka) و Wojciech Kurtyka از لهستان، از یک مسیر جدید، به سبک آلپی بدون کمک از کپسول اکسیژن به قله صعود کردند.
۱۹۸۳ – تیم های سوئیس و اسپانیا موفق به صعود قله شدند.
۱۹۸۴ – رینهولد مسنر و Hans Kammerlander، تراورس گاشربروم II و گاشربروم I را بدون بازگشت به کمپ اصلی انجام دادند.
۱۹۸۵ – صعود انفرادی Benoît Chamoux در تاریخ ۱۴ ژوئیه و صعود انفرادی Giampiero Di Federico ایتالیایی از یک مسیر جدید در رخ شمال غرب قله انجام گرفت.
۲۰۰۳ – صعود ۱۹ کوهنورد به قله و درگذشت ۴ نفر، از جمله محمد اوراز.
۲۰۱۱ – در ۲۱ ژوئیه در حالی که ۳ کوهنورد اسپانیایی تلاش می کردند به قله ۸۰۸۰ متری گاشربروم ۱ صعود کنند، ناپدید شدند.
۲۰۱۲ – ۹ مارس، آدام بیلیکی (Adam Bielecki) و یانوس گلاب (Janusz Gołąb) از تیم لهستان برای اولین بار صعود زمستانی این قله را با موفقیت انجام دادند. این صعود بدون کمک کپسول اکسیژن صورت گرفت. در همان روز، سه کوهنورد از قالب تیم بین المللی های گرفرید گوشل (Gerfried Goschl) از اتریش، سدریک هالن (Cedric Hahlen) از سویس، نثار حسین (Nisar Hussain) کوهنورد پاکستانی بروی یک مسیر سخت و جدید (مسیر جنوبی) در زمستان فعالیت می کردند که ناپدید شدند و گروه جستجو آن ها را نیافتند.
صعود کوهنوردان ایرانی به گاشربروم ۱
امروزه گاشربروم ۱ به عنوان یکی از قلل مرتفع و خطرناک منطقه قراقروم مورد توجه کوهنوردانی است که تنها به قصد مبارزه به کوهستان می روند. کوهنوردان ایرانی دو بار بر روی گاشربروم I تلاش های موفق و کمتر موفق داشته اند.
- سال ۱۳۵۶ تیمی از کلوپ کوهنوردی دماوند بر روی این قله تلاش کرد که به دلیل مشکلات یکی از افراد تیم، ناموفق اما پر تجربه ماند.
- سال ۱۳۸۲ هنگام صعود تیم ملی کوهنوردی ایران به قله گاشربروم I (صعود تا ارتفاع ۷۸۰۰ متر)، به دلیل ریزش بهمن محمد اوراز یکی از ارزنده ترین کوهنوردان آن دوران جان خود را از دست داد و همچنین مقبل هنرپژوه آسیب دید.
- سال ۱۳۸۶ مهدی اعتمادی فر اولین ایرانی بود که این قله را صعود کرد.
- سال ۱۳۹۰ صعود محمود هاشمی، ایرج معانی، حسین مقدم، عظیم قیچی ساز و کوروش نگهبان.
- سال ۱۳۹۱ صحبت اله بهادرانی و رضا بهادرانی از کرمانشاه.
گردآوری و تنظیم: امیر سعید احمدی با استفاده از منابع مختلف
