قله کوه آناپورنا نخستین قله بالای ۸۰۰۰ متری بود که در سال ۱۹۵۹ توسط موریس هرتزوگ و لوئی لاشنال برای اولین بار در تاریخ بشری موفق به فتح آن شدند. بعد از آن صعود به قلل ۸۰۰۰ متری ادامه پیدا کرد. اما قله آناپورنا کجاست؟ در این مقاله با این کوه که دهمین قله ۸۰۰۰ متری است آشنا میشویم:
آناپورنا ( Annapurna) مجموعه ای از قله ها (توده کوه) است. توده آناپورنا (Annapurna Massif) فقط یک قله بالای ۸۰۰۰ متری دارد، ۱۳ قله بالای ۷۰۰۰ متری و چیزی در حدود ۱۶ قله بالای ۶۰۰۰ متر را نیز شامل میشود. ارتفاع بلندترین قله این توده کوه قله آناپورنا به ارتفاع ۸۰۹۱ متر نام دارد.
منطقه آناپورنا را می‌توان منطقه‌ای نسبتا طویل با ۵۵ کیلومتر طول دانست که در غرب به وسیله دره کالی گانداکی، از شمال توسط رودخانه مارشیادنگی و از جنوب محصور شده به دره پخاراست.
ارتفاعی که با عنوان قله آناپورنا شناخته میشود در واقع قله آناپورنا یک است که با ارتفاع ۸۰۹۱ متر از سطح دریا دهمین قله مرتفع دنیا به شمار می‌رود. با توجه به اینکه آناپورنا در بخش مرکزی نپال قرار گرفته است اولین منطقه حفاظت شده این کشور نیز بوده است که در بین طبیعت‌گردان و کوهپیمایان علاقه‌مند هیمالیا بسیار محبوب است.
نام دهمین قله مرتفع دنیا در مذهب هندو به “خدایگان حاصلخیزی و زراعت” منسوب است، و ریشه در زبان سانسکریت دارد و به معنای الهه محصول است.
این توده عظیم بخشی از منطقه ی حفاظت شده با وسعت ۷۶۲۹ کیلومتر مربع در کشور نپال است. و از یک قله اصلی و چند قله فرعی تشکیل شده که مهم ترین آن ها عبارتند از:
- آناپورنا یک – ۸۰۹۱ متر
- آناپورنا دو – ۷۹۳۷ متر
- آناپورنا سه – ۷۵۵۵ متر
- آناپورنا چهار – ۷۲۲۵ متر
- گانگاپورنا – ۷۴۵۵ متر
- آناپورنای جنوبی – ۷۲۱۹ متر
قله آناپورنا ۱ در غرب و قله آناپورنا ۲ در شرق از این رشته کوه محافظت می کنند.
اطلاعات کلی قله آناپورنا
| نام قله | قله آناپورنا |
| ارتفاع | ۸۰۹۱ متر |
| برجستگی | ۲۹۸۴ متر |
| کشور | نپال |
| بهترین ماه های صعود | آوریل، می، سپتامبر و اکتبر |
| نزدیک ترین فرودگاه بین المللی: | کاتماندو |
| اولین صعود | ۱۹۵۰ هیئت اعزامی از کشور فرانسه |
| اولین صعود کنندگان | موریس هرزوک، لوئیس لاشنال |
رشته کوه آناپورنا به خصوص کوه مقدس “ماچاپوچار” در طول سال به عنوان مقصد عده زیادی کوهنورد و جهانگرد انتخاب میشود. اما به رغم زیبایی، نسبت کشته‌های کوه به صعودهایش تقریبا ۳۴ درصد است که از این حیث در میان ۸۰۰۰ متری‌ها رتبه اول را دارد.
به لحاظ تاریخی قله‌های آناپورنا را باید یکی از خطرناک‌ترین قله‌هایی دانست که تا امروز صعود شده است. تا اواخر ماه مارس ۲۰۱۲، ۱۹۱ صعود موفق و ۶۱ نفر کشته، نتیجه صعودها به آناپورنا بوده است. این درصد تلفات بالاترین رتبه میان قله‌های هشت هزار متری را دارد.
صعود از طریق جبهه جنوبی این کوهستان توسط برخی کوهنوردان به عنوان یکی از سخت‌ترین مسیرهای کوهنوردی معرفی شده است.
کوه آناپورنا دارای یخچال هایی عظیم در دامنه غربی و شمال غرب خود است. نمای زیبای رشته کوه آناپورنا مخصوصا کوه مقدس ماچاپوچهاره، هر ساله کوهنوردان و جهانگردان زیادی را به این سوی از دنیا می کشاند. اما به رغم زیبایی نسبت کشته های کوه به صعودهایش تقریبا ۵۰ درصد است که از این حیث در میان ۸۰۰۰ متری ها رتبه نخست را داراست.
مسیرهای صعود به قله آناپورنا
مسیر نرمال: مسیر نرمال در رخ غربی و یال شمال غربی امتداد پیدا می‌کند. مسیر صعود از کمپ اصلی پیشرفته در ارتفاع ۴۱۹۰ متری تا نقطه بالایی یخچال شمالی در کمپ ۱ در ارتفاع ۵۸۰۰ متری ادامه دارد. از کمپ ۱ تا کمپ ۲ در ارتفاع ۶۶۰۰ متری، صعود از روی یخچالی ناپایدار انجام میشود. سراک‌های معلق در طول مسیر وجود دارد که امکان دارد هر لحظه ریزش کنند، همچنین ریسک بهمن در طول مسیر وجود دارد. از کمپ ۲، صعود فنی‌تر میشود و شما باید شیبی تندی را که تا ارتفاع ۷۴۰۰ متر ادامه پیدا می‌کند؛ ادامه دهید. از اینجا صعود به قله با تلاش از یال شمال شرقی انجام میشود و تا قله به ارتفاع ۸۰۹۱ متر ادامه پیدا می‌کند. مسیر بازگشت نیز دقیقا از همین راه است.
جبهه جنوبی: 3 مسیر برای صعود از جبهه جنوبی وجود دارد که این مسیرها عبارتند از: مسیر انگلیسی‌ها، مسیر ژاپنی‌ها و مسیر اشتک. مسیر انگلیسی‌ها نسبت به دو مسیر دیگر شیب کمتری دارد. مسیر اشتک هرچند که قبلا صعود شده است اما، دارای مشکلات فنی بسیار زیادی است. اولی اشتیک (Ueli Steck)، کوهنورد سوئیسی و معروف به ماشین سوئیسی در پاییز ۲۰۱۳ برابر با ۱۰ اکتبر برای نخستین بار موفق به صعود قله کوه آناپورنا از رخ جنوبی آن شد، استیک با صعودی آلپی در ۲۸ ساعت خود را به این قله رساند.
مسیرهای دیگر: مسیر رول‌والینگ (Rolwaling) که آن را شرپا مینیما به ثبت رسانده است و در یال شمال شرقی قرار دارد، یکی دیگر از مسیرهای صعود به قله آناپورنا است. این مسیر برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ برای صعود استفاده شد. بخش پایانی این مسیر به مسیر نرمال برخورد می‌کند.
صعودهای آناپورنا
نخستین بار در سال ۱۹۵۰ پس از آنکه هیئت اعزامی از کشور فرانسه از پیدا کردن مسیری برای صعود به دائولاگیری ناامید شد به این کوه روی آورد. در این صعود که با حماسه و جانفشانی اعضای تیم همراه بود کوهنوردان نامی فرانسه موریس هرزوک و لوئیس لاشنال موفق به فتح قله و البته فتح نخستین کوه ۸۰۰۰ متری دنیا شدند این صعود در ۳ جون به ثبت رسید. آن ها برای صعود قله بهای گزافی پرداختند که همانا سرمازدگی هر دو نفر و از دست دادن تمامی انگشتان دست و پای لشنال بود. آن دو که در بازگشت از قله آناپورنا کاملا تحلیل رفته بود، با کمک دوستان و هم تیمی های خود لیونل تری و گاستین ربوفا که هر دو از کوهنوردان برجسته عصر خود بودند، به شکلی حماسی به پائین منتقل شدند. در حالی که یکی از آن ها بر اثر سقوط شب سختی را درون یک شکاف به سر برد. از این تیم در پاریس همچون گروهی قهرمان استقبال شد.
پس از پایان این صعود موریس هرزوک کتابی حماسی به رشته تحریر در آورد و از دوستانش ستایش کرد.
در سال ۱۹۵۵ لیونل تری به همراه تیم فرانسوی ها به ماکالو رفت و با سرپرستی جان کوزی قله را صعود کرد. در این سال متاسفانه لشنال هنگام اسکی به اعماق دره ای در شامونی سقوط کرد و کشته شد.
در سال ۱۹۷۰ تیمی از کوهنوردان کشور انگلستان به سرپرستی کریس بانینگتون موفق شد دیواره رعب آور جنوبی کوه را فتح کند. این نخستین صعود یک دیواره در هیمالیا بود. دوگال هستون و دان ویلانس افراد صعود کننده به قله از این مسیر بودند. در این صعود ایان کلاف هنگام بازگشت بر اثر سقوط یک برج یخی کشته شد.
- ۱۳۹۰ عظیم قیچی ساز (بدون کپسول اکسیژن )
- ۱۳۹۳ رضا شهلایی
- ۱۰۴۲ خانم افسانه حسامی فرد
یکی از هیجان انگیزترین صعودها صعود اولی اشتیک (Ueli Steck)، کوهنورد سوئیسی و معروف به ماشین سوئیسی است او در پاییز ۲۰۱۳ موفق به صعود انفرادی قله کوه آناپورنا از رخ جنوبی و از مسیر مسیر لافایل شد، اولی اشتک با صعودی آلپی در ۲۸ ساعت خود را به این قله رساند. این صعود توانست برنده کلنگ طلایی گردد.
صعود سایر قلل اناپورنا
- گانگاپورنا در سال ۱۹۵۶ توسط هیات آلمانی به سرپرستی گونتر هازر از طریق مسیر شرقی کوه انجام گرفت.
- آناپورنای جنوبی برای اولین بار در سال ۱۹۶۴ توسط هیات اعزامی ژاپنی صعود شد. از طریق مسیر شمالی.
- هیون چولی برای اولین بار در سال ۱۹۷۱ به رهبری کریگ اندرسون صعود شد.
فجایع
در اکتبر ۲۰۱۴، ۴۳ نفر در نتیجه کولاک برف و بهمن‌های حوالی آناپورنا جان خود را از دست دادند. این فاجعه را باید بدترین حادثه برای مسیرهای کوله‌گردی نپال در طول تاریخ دانست.
چرا آناپورنا خطرناک است؟
چهار دلیل اصلی برای توضیح این میزان از خطر صعود این کوه ذکر شده:
بهمن ها در آناپورنا
مسیر صعود این کوه در معرض بهمن می باشد. این خطر با تکنیکی بودن مسیر افزایش هم می یابد. بهمن ها به طور متناوب در این کوه فرو می ریزند و نمی توان برای یک پنجره زمانی ایمن بهمن صبر کرد. در صورتی که در مسیر بهمن قرار گرفته باشید احتمال فرار کردن از آن بسیار سخت خواهد بود. بعلاوه هیچ تیمی هم وجود ندارد که مانند کوههای آلپ امداد به اقدام موثر کند.
هوای غیرقابل پیش بینی
آناپورنا در عرض جغرافیایی شمالی تری نسبت به اورست قرار گرفته است. این مساله باعث سرمای بیشتر و غیرقابل پیش بینی بودن هوای آن هم میشود. سرمای شدید و بارش را در هر زمانی از سال باید انتظار داشت.
مسیر سخت صعود
مسیر صعود آناپورنا تکنیکی و دشوار می باشد. شیبهای مسیر از اورست تندتر هستند و تراورس مسیرهای منتهی به قله آسان نیست. همجنین طناب ثابت به طور پیوسته در بسیاری از قسمت های کوه وجود ندارد. این به معنای آن است که مسیر مانند صعودهای تجاری آماده سازی نمیشود، آنطور که به طور مثال در اورست رایج می باشد. که البته زمان فرود مشکل بیشتری هم ایجاد می کند.
در اینجا میزان خود اتکایی کوهنورد بیشتر است. در هوای خراب در این قله مسیریابی و شعاع دید هم به شدت کاهش می یابد. که ریسک سقوط در شیبهای تند و صخره ها را افزایش می دهد.
فقدان پشتیبانی محلی
یکی دیگر از عوامل افزایش ریسک در آناپورنا موقعیت آن می باشد. این کوه یک قله منفرد نیست بلکه یک رشته کوه شصت کیلومتری از مجموعه قلل می باشد. در مجموعه در این توده ۱۴ قله بالای ۷۰۰۰ متری و ۱۶ قله دیگر بالای ۶۰۰۰ متری وجود دارد. دسترسی به رشته کوه دشوار است و البته به همین دلیل پشتیبانی محلی هم دشوارتر خواهد بود.
در اینجا معمولا خبر چندانی از شرپاها و طناب ثابتها نیست. پس مجبور خواهید بود که کاملا متکی به خود صعود کنید. حمل بارها هم در آناپورنا توسط خود کوهنورد انجام میگیرد.
کتاب‌ها و فیلم‌ها
- رخ جنوبی آناپورنا، مستندی کامل از صعود به این قله که در سال ۲۰۱۷ پخش گردید.
- آناپورنا: اولین صعود یک قله هشت هزار متری، ماوریک هرزوگ
- اصرار و علاقه برای شکست قله آناپورنا، اد ویستور
- افق آینده، از آیگر به جبهه جنوبی آناپورنا، کریس بونینگتون
- آناپورنا: راهنمای جامع برای راهپیمایان دور آناپورنا، باب گیبون و سیان پیتچارد
- راهپیمایی در محدوده آناپورنا: برایان توماس
- آناپورنا: نقشه‌های راهپیمایی و راهنمای کامل، پاتا بانجری
گردآوری و تنظیم: امیر سعید احمدی
