آوالانگ (Avalung) و یا سیستم کمک تنفسی بهمن یکی از تجهیزات ایمنی ضروری برای کوهنوردان و اسکی‌بازان خارج از پیست است که در شرایط زمستانی به‌ویژه در مناطق مستعد بهمن استفاده می‌شود. این ابزار شانس زنده‌مانی افراد دفن‌شده زیر برف را افزایش داده و زمان طلایی نجات که معمولاً ۱۵ دقیقه است را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. طراحی خاص آوالانگ امکان تنفس در زیر برف را فراهم کرده و فرصت بیشتری برای تیم‌های امداد ایجاد می‌کند.
تاریخچه و ریشه نام‌گذاری
واژهٔ «Avalung» ترکیبی از دو کلمهٔ انگلیسی «Avalanche» به معنای «بهمن» و «Lung» به معنای «ریه» است. این نام‌گذاری نشان‌دهندهٔ کارکرد دستگاه در فراهم کردن امکان تنفس محدود در زیر آوار برف بهمن است.
بر اساس مطالعات “انجمن ملی تحقیقات بهمن” (National Avalanche Research Association) و “مرکز مطالعات ایمنی کوهستان” (Mountain Safety Studies Center)، میانگین زمان زنده‌مانی افراد در زیر بهمن حدود ۱۵ دقیقه است که از آن به عنوان ۱۵ دقیقه طلایی در نجات مصدومین زیر آوار برف بهمن یاد می‌شود.
در دهه ۱۹۹۰ میلادی، محققان و تولیدکنندگان تجهیزات کوهنوردی برای افزایش شانس زنده‌مانی افراد دفن‌شده زیر برف، آوالانگ را طراحی کردند. شرکت بلک دیاموند (Black Diamond) نتیجه این تلاش‌ها را به صورت آوالانگ معرفی کرد. هدف اصلی این دستگاه، افزایش زمان تنفس افراد در شرایط بهمن از طریق مدیریت هوای دم و بازدم و جلوگیری از تجمع دی‌اکسید کربن بود. آوالانگ به سرعت مورد توجه کوهنوردان و اسکی‌بازان خارج از پیست قرار گرفت.
ساختار و عملکرد سیستم آوالانگ
ساختار آوالانگ به گونه‌ای طراحی شده است که امکان تنفس در زیر برف را فراهم کند. این سیستم از سه بخش اصلی تشکیل شده است. لوله تنفسی انعطاف‌پذیر، هوای محیط برفی را جذب کرده و به سمت محفظه داخلی هدایت می‌کند. طراحی این لوله امکان استفاده راحت و تنظیم موقعیت مناسب را فراهم می‌کند. محفظه داخلی دارای دو دریچه است که یکی هوای تازه را وارد کرده و دیگری دی‌اکسید کربن بازدم را خارج می‌کند. این طراحی مانع تجمع گازهای مضر در اطراف دهان و بینی می‌شود و خطر یخ‌زدگی را کاهش می‌دهد. بخش سوم شامل خروجی دی‌اکسید کربن است که بازدم را از بدن دور کرده و فضای تنفسی تمیز را تضمین می‌کند.
آوالانگ هوا را مستقیماً از توده برفی جذب کرده و از طریق لوله تنفسی به دهان کاربر منتقل می‌کند. دی‌اکسید کربن ناشی از بازدم از طریق لوله‌ای به پشت بدن منتقل می‌شود تا از تجمع آن در نزدیکی صورت جلوگیری شود. این طراحی از انسداد مسیر تنفس و یخ‌زدگی اطراف دهان پیشگیری می‌کند و با مدیریت مناسب جریان هوا، امکان تنفس مداوم و ایمن را حتی در شرایط دشوار زیر برف فراهم می‌کند.
برای استفاده صحیح از آوالانگ، باید آن را روی لایه بیرونی لباس یا درون کیف حمایل یا جلیقه قرار داد تا به راحتی قابل دسترس باشد. در صورت وقوع بهمن، کاربر باید لوله تنفسی را به سرعت در دهان قرار داده و تمام دم و بازدم خود را از طریق این دستگاه انجام دهد. همچنین لازم است پیش از استفاده، سلامت تجهیزات بررسی و از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.
انواع روش‌های حمل آوالانگ
آوالانگ به سه روش مختلف حمل می‌شود که هر یک برای نیازهای خاص طراحی شده‌اند.
حمایل آوالانگ
کیف حمایل آوالانگ یک طراحی سبک و قابل‌حمل است که به‌گونه‌ای ساخته شده تا بر روی لایه بیرونی لباس قرار گیرد. لوله تنفسی از بند جلویی عبور می‌کند و دهانی آن به‌راحتی در دسترس قرار دارد. خروجی دی‌اکسید کربن نیز در پایین این سیستم تعبیه شده است که باعث دفع بازدم به دور از فضای تنفسی می‌شود. این طراحی برای فعالیت‌های کوتاه‌مدت و سبک مانند اسکی در مناطق بک‌کانتری یا کوهنوردی زمستانی مناسب است. مزیت این نوع طراحی، سبکی و سهولت استفاده آن است، اما محدودیت آن در قابلیت حمل وسایل اضافی است.
جلیقه آوالانگ
جلیقه‌های مخصوص آوالانگ سبک و راحت هستند و باید بر روی سایر لباس‌ها قرار گیرند تا کاربر در شرایط اضطراری بتواند به راحتی از آن استفاده کند. این جلیقه‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که سیستم تنفسی آوالانگ در بخش جلویی تعبیه شود و دهانی سیستم به‌راحتی در دسترس باشد. طراحی ارگونومیک آن باعث می‌شود که فعالیت‌های کاربر در هنگام کوهنوردی محدود نشود و امکان حرکت آزادانه حفظ شود. این طراحی مناسب برای فعالیت‌های سریع و سبک است، اما نسبت به کوله‌پشتی فضای کمتری برای تجهیزات اضافی فراهم می‌کند.
کوله‌پشتی آوالانگ
این نوع آوالانگ دارای طراحی پیشرفته‌تری است. لوله تنفسی از بند شانه عبور کرده و دهانی آن به راحتی در دسترس قرار می‌گیرد، در حالی که خروجی دی‌اکسید کربن در پایین کوله تعبیه شده است. این طراحی برای حمل راحت‌تر و استفاده در فعالیت‌های طولانی مناسب است. سیستم کوله‌پشتی آوالانگ امکان حمل وسایل دیگر را نیز فراهم می‌کند و به‌طور خاص برای کوهنوردان و اسکی‌بازان خارج از پیست طراحی شده است. با این حال، وزن بیشتر و پیچیدگی نصب نسبت به کیف حمایل یا جلیقه می‌تواند از محدودیت‌های آن باشد.
مزایا و محدودیت‌های آوالانگ
| مزایا | محدودیت‌ها |
|---|---|
| افزایش زمان زنده‌مانی در زیر بهمن | نیاز به آموزش و تمرین کافی برای استفاده صحیح |
| طراحی ساده و سبک | کاهش کارایی در صورتی که به درستی روی لایه بیرونی لباس قرار نگیرد |
| جلوگیری از تجمع دی‌اکسید کربن و یخ‌زدگی اطراف دهان و بینی | وابستگی به سلامت دستگاه و نگهداری منظم برای عملکرد مطلوب |
| قابل حمل در انواع کیف حمایل، جلیقه و کوله‌پشتی |
اهمیت آموزش و تمرین
استفاده مؤثر از آوالانگ نیازمند آموزش و تمرین مداوم است. شبیه‌سازی شرایط واقعی بهمن و آشنایی با نحوه استفاده از این وسیله از اهمیت بالایی برخوردار است. کوهنوردان و اسکی‌بازان خارج از پیست باید پیش از استفاده، عملکرد صحیح دستگاه را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنند که تجهیزات به درستی کار می‌کنند.
جمع‌بندی
آوالانگ یکی از مهم‌ترین نوآوری‌ها در تجهیزات ایمنی بهمن است و به طور ویژه برای کوهنوردان و اسکی‌بازان خارج از پیستی که در مناطق پرخطر و پربرف فعالیت می‌کنند، توصیه می‌شود. با این حال، هیچ ابزاری جایگزین آموزش‌های پیشرفته و شناخت اصول بهمن‌شناسی نمی‌شود. استفاده از آوالانگ در کنار سایر تجهیزات ایمنی مانند فرستنده‌های موقعیت‌یاب و کاوشگرها می‌تواند به طور قابل‌توجهی ایمنی کوهنوردان و اسکی‌بازان خارج از پیست را افزایش دهد و به نجات جان افراد در شرایط بحرانی کمک کند. علاوه بر این، تکنولوژی‌های آینده و پیشرفت‌های احتمالی در طراحی آوالانگ می‌توانند نقش آن را در ارتقای ایمنی و کاهش خطرات بیشتر تقویت کنند.
گردآوری و تدوین: امیر سعید احمدی
