در مقاله بررسی کلاه ایمنی کوهنوردی و معرفی انواع و ویژگیهای آن، و همچنین در مطلب مربوط به آناتومی و ساختار کلاه کاسک کوهنوردی، به استانداردهای کلاه ایمنی کوهنوردی اشاره شد. از آنجا که کلاه ایمنی کوهنوردی یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی در این فعالیت محسوب می‌شود، رعایت استانداردها و موفقیت در آزمایش‌های مورد نظر، یکی از عوامل ضروری در تولید، فروش و خرید این ابزار محافظتی است. این کلاه‌ها برای محافظت از سر در برابر خطراتی مانند سقوط سنگ، ضربات شدید یا سقوط از ارتفاع طراحی شده‌اند، و استانداردهای ایمنی برای اطمینان از کیفیت و کارایی آن‌ها توسط سازمان‌های معتبر تعیین می‌شود.
در این مقاله، به بررسی استانداردهای کلاه ایمنی کوهنوردی و آزمایش‌هایی که برای ارزیابی این کلاه‌ها انجام می‌شود٫ می‌پردازیم.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
استانداردهای اصلی کلاه ایمنی کوهنوردی
در حال حاضر چندین استاندارد اصلی و بین‌المللی برای کلاه های ایمنی مورد استفاده در کوهنوردی وجود دارد که عبارت‌اند از:
EN 12492:2012 (استاندارد اروپایی)
استاندارد EN 12492، توسط کمیته استانداردسازی اروپا (CEN) تدوین شده است، یکی از استانداردهای اصلی برای کلاه‌های ایمنی کوهنوردی است. این استاندارد الزامات دقیقی را برای اطمینان از ایمنی و عملکرد مناسب کلاه‌ها تعیین می‌کند. ویژگیهای اصلی این استاندارد شامل موارد زیر است:
– مقاومت در برابر ضربات ناشی از سقوط سنگ یا سایر اجسام.
– توانایی جذب انرژی ضربه برای جلوگیری از انتقال آن به سر.
– مقاومت سیستم نگهدارنده (بندها و تنظیمات) در شرایط سخت.
– ایمنی در برابر نفوذ اجسام نوک‌تیز (مانند سنگ‌های تیز).
– وجود تهویه مناسب برای راحتی کاربر.
UIAA (فدراسیون جهانی کوهنوردی)
استاندارد UIAA 106 توسط اتحادیه بین‌المللی کوهنوردی (UIAA) تدوین شده است و در برخی موارد سخت‌گیرانه‌تر از EN 12492 عمل می‌کند. این استاندارد به طور خاص برای فعالیت‌های حرفه‌ای و شرایط دشوارتر، مانند دیواره‌نوردی، یخ‌نوردی و صعودهای فنی، مناسب است. ویژگیهای اصلی این استاندارد شامل موارد زیر است:
– مقاومت در برابر ضربه: آزمایش‌های ضربه در این استاندارد با شدت بیشتری انجام می‌شوند تا مقاومت کلاه‌ها در شرایط دشوار بررسی شود.
ـ دوام سیستم نگهدارنده: بندها و قفل‌های کلاه باید بتوانند نیروی بیشتری را تحمل کنند.
– دوام پوسته: پوسته کلاه باید در برابر خراشیدگی، سایش و ضربات مکرر مقاوم باشد.
– تهویه مناسب: حفره‌های تهویه باید به گونه‌ای طراحی شوند که در طول فعالیت‌های طولانی، کاربر راحتی بیشتری داشته باشد.
ASTM F2040 (استاندارد آمریکایی)
استاندارد ASTM F2040 توسط انجمن آزمایش و مواد آمریکا (ASTM) تعریف شده است و بیشتر برای کلاه‌های ایمنی در ورزش‌های ماجراجویانه مانند اسکی، اسنوبورد و کوهنوردی طراحی شده است. ویژگیهای کلیدی آن شامل:
– آزمایش ضربه: کلاه باید توانایی جذب انرژی ضربه را داشته باشد و میزان نیروی انتقال‌یافته به سر را کاهش دهد.
– مقاومت در برابر نفوذ: مشابه سایر استانداردها، کلاه باید از نفوذ اجسام نوک‌تیز به داخل جلوگیری کند.
– آزمایش دما: این استاندارد عملکرد کلاه در دماهای بسیار پایین (تا -۳۰ درجه سانتی‌گراد) را نیز بررسی می‌کند.
– دوام پوسته: کلاه باید توانایی مقاومت در برابر خراشیدگی، ضربات مکرر و آسیب‌های محیطی را داشته باشد.
جدول مقایسه استانداردها
| ویژگی | EN 12492 | UIAA 106 | ASTM F2040 |
|---|---|---|---|
| مقاومت در برابر ضربه | الزامی | سخت‌گیرانه‌تر | الزامی |
| مقاومت سیستم نگهدارنده | الزامی | با مقاومت بالاتر | بررسی نمی‌شود |
| تهویه | الزامی | الزامی | کمتر مورد تأکید |
| آزمایش دما | محدود | محدود | سخت‌گیرانه‌تر (تا -۳۰ درجه) |
| کاربرد | کوهنوردی عمومی | شرایط سخت و حرفه‌ای | اسکی و ورزش‌های ماجراجویانه |
نحوه آزمایش کلاه ایمنی کوهنوردی
برای اطمینان از عملکرد و ایمنی کلاه‌های کوهنوردی، آزمایش‌های مختلفی طبق استانداردها انجام می‌شود. برخی از این آزمایشها عبارت‌اند از:
آزمایش ضربه (Impact Test)
این آزمایش برای ارزیابی توانایی کلاه در جذب انرژی ضربه انجام می‌شود. در این آزمایش:
– جسمی سنگین (معمولاً ۵ کیلوگرم) از ارتفاع مشخصی روی کلاه رها می‌شود.
– نیروی انتقال‌یافته به سر مصنوعی در داخل کلاه اندازه‌گیری می‌شود.
– کلاه باید بتواند انرژی ضربه را جذب کرده و از انتقال آن به سر جلوگیری کند.
آزمایش دوام پوسته (Shell Durability Test)
پوسته کلاه باید در برابر خراشیدگی، سایش و آسیب‌های سطحی مقاوم باشد. در این آزمایش:
– کلاه در معرض شرایط سخت مانند سقوط اجسام یا سایش با سنگ قرار می‌گیرد.
– هیچ ترک یا خرابی نباید در پوسته ظاهر شود.
آزمایش نفوذپذیری (Penetration Test)
برای بررسی مقاومت کلاه در برابر نفوذ اجسام نوک‌تیز، آزمایش نفوذ انجام می‌شود. در این آزمایش:
– یک جسم تیز و سنگین (مانند میله فلزی) از ارتفاع مشخصی روی کلاه رها می‌شود.
– کلاه نباید اجازه دهد جسم به لایه داخلی و سر مصنوعی نفوذ کند.
آزمایش استحکام سیستم نگهدارنده (Retention System Test)
سیستم نگهدارنده کلاه (بند چانه و تنظیمات) باید بتواند کلاه را در موقعیت خود نگه دارد. در این آزمایش:
– نیروی کششی مشخصی به بند چانه وارد می‌شود.
– بند نباید پاره شود یا بیش از حد کش بیاید.
آزمایش تحمل دما (Temperature Test)
برای اطمینان از عملکرد کلاه در شرایط دمایی مختلف:
– کلاه در دماهای بسیار بالا (حدود +۵۰ درجه سانتی‌گراد) و بسیار پایین (حدود -۲۰ درجه سانتی‌گراد) آزمایش می‌شود.
– عملکرد کلاه نباید تحت تأثیر دما قرار گیرد.
آزمایش تهویه (Ventilation Test)
تهویه یکی از ویژگیهای مهم کلاه کوهنوردی است. در این آزمایش:
– میزان جریان هوا از طریق حفره‌های تهویه کلاه اندازه‌گیری می‌شود.
– کلاه باید به اندازه کافی تهویه داشته باشد تا کاربر در شرایط فعالیت شدید دچار تعریق بیش از حد نشود.
جدول مقایسه آزمایشها
| نوع آزمایش | جزئیات و هدف |
|---|---|
| ۱. آزمایش ضربه |
|
| ۲. آزمایش نفوذپذیری |
|
| ۳. آزمایش استحکام سیستم نگهدارنده |
|
| ۴. آزمایش تحمل دما |
|
| ۵. آزمایش تهویه |
|
| ۶. آزمایش دوام پوسته |
|
چرا استانداردهای کلاه ایمنی مهم هستند؟
استانداردهای ایمنی برای اطمینان از این که کلاه ایمنی می‌تواند جان کاربران را در شرایط خطرناک نجات دهد، اهمیت بالایی دارند. کلاه‌هایی که این استانداردها را رعایت نمی‌کنند ممکن است در برابر ضربات شدید یا شرایط سخت به درستی عمل نکنند. انتخاب کلاه با گواهینامه‌های معتبر مانند EN 12492 یا UIAA 106 به شما اطمینان می‌دهد که از سر خود به بهترین شکل محافظت می‌کنید.
نتیجه‌گیری
کلاه ایمنی کوهنوردی، یک ابزار حیاتی برای حفاظت از سر در برابر خطرات مختلف است. رعایت استانداردهای بین‌المللی EN 12492 و UIAA 106 و آزمایش‌های مرتبط با آن‌ها تضمین می‌کند که این تجهیزات می‌توانند در شرایط دشوار عملکرد مناسبی داشته باشند. انتخاب یک کلاه ایمنی استاندارد و باکیفیت، نه تنها ایمنی بلکه راحتی شما را نیز تضمین می‌کند. به یاد داشته باشید که یک کلاه ایمنی استاندارد، سرمایه‌ای برای حفاظت از جان شما در ماجراجویی‌های کوهستانی است. هنگام انتخاب کلاه، به گواهینامه‌های استاندارد و نتایج آزمایش‌های مربوطه توجه کنید تا ایمنی خود را تضمین کنید.
گردآوری و تدوین: امیر سعید احمدی
بخشی از تصاویر از سایت بیکلو نت
