مثلث سرما زدگی چیست؟ و این مثلث شوم و گاهی مرگ آور از چه اجرای تشکیل شده است؟ در پایان این مقاله به جواب این سوالها میرسیم.
اغلب افرادی که در طبیعت فعالیت دارند بخصوص کوهنوردان، بواسطه فعالیت فیزیکی که در محیط کوهستانی دارند و در فصل زمستان باید نسب به سه نکته بسیار حساس باشند و آنها چیزی نیستند جز سرما، لباس خیس و مرطوب و باد! این سه عامل در کنار هم به عنوان مثلث سرمازدگی و یا مثلث مرگ نیز شناخته میشوند. که ما به عنوان کوهنورد باید با شناخت کافی از آنها و عوامل متاثر و راههای پیشگیری از درگیر شدن با این مثلث پیوسته کوشا باشیم.
در این مقاله، مثلث شوم سرما، باد و البسه مرطوب را بررسی میکنیم.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
سرما
سرمازدگی معمولا در دمای زیر ۱۵ درجه سانتی گراد اتفاق می افتد.
اما گاه دیده شده است که در دماهای بالاتر بخصوص در باد شدید و یا در حضور رطوبت نیز با سرمازدگی مواجهه می شویم.
برخورد با محیطهای سرد برف یا زمین سرد باعث انتقال حرارت بدن به آنها و کاهش دمای بدن می شود.
پس در باره سرما دو نکته مهم داریم :
اول دمای محیط دوم انتقال حرارت بدن مثلا دست زدن به میله های آهنی یا نشستن روی زمین باعث انتقال مقدار زیادی از دمای بدن به زمین می شود.
باد
باد با جابجای هوای اطراف بدن باعث می شود تا بدن بطور مداوم در معرض هوای سردتر قرار گیرد و گرمای بیشتری را از دست بدهد.
همچنین باد بواسطه همین این جابجایی باعث میشود که مغز و بدن ما احساس سرمای بیشتری از محیط داشته باشد. از همین روی ما در بیان پرجه هوا معمولا با دو عنوان روبرو هستیم!
دمای سرمای محیط و دمای سرما احساسی!
دمای سرمای احساسی همراه با باد بمراتب نیز بیشتر است.
پس در دمای ثابت هرچه سرعت باد بیشتر شود هوا سردتر احساس می شود.
اگر لازم باشد که گاهی سرعت باد تخمین زده شود:مثالهای که در ادامه میآورم شاید کمک کنده باشد.
مثلا اگر سرعت باد ۱ متر بر ثانیه باشد، هوای آرام و دود حاصل از دود کشها و آتش به راحتی به بالا صعود می کند.
یا سرعت باد مابین ۲ الی ۵ متر بر ثانیه باشد، دود دودکشها را با خود می برد
و اگر سرعت باد مابین ۶ تا ۸ متر بر ثانیه باشد، پودر برفها را به هوا بلند می کند.
اگر سرعت باد ۱۰ متر بر ثانیه باشد، شاخه های کوچک درختان را به حرکت در می آورد.
اگر سرعت با ۱۵ متر بر ثانیه باشد، تمام درخت را به حرکت و تکان در می آورد.
اگر سرعت باد ۲۰ متر بر ثانیه باشد، حتی شاخه های بزرگ درختان را می شکند.
دمای احساسی، معمولا دمای محیط را با سرعت باد اصلاح می کنند:
مثلا وقتی درجه حرارت ۱۰- درجه سانتی گراد است و باد با سرعت 7m/s می وزد سرما ۲۵- درجه سانتی گراد احساس و اعلام میشود.
در نظر داشته باشید که سرعت باد روی پوستهای بدون پوشش مناسب تاثیر بسیار و بدی خواهد گذاشت.
اگر در محیط کوهستان و در فصل زمستان و یا هنگام باد و بوران، اصطلاحا مرتب لباس پوشیده باشیم و از سیستم لایه ای البسه بهره برده باشیم، نقاط حساس مانند، پا، دست صورت و گوشها را بخوبی پوشانده باشیم مواجه با باد و تاثیر و همراهی سرما و باد تاثیر کمتری خواهد داشت. البته بشرطی که لباس و یا بدنمان رطوبت حادی نداشته باشد.
رطوبت
بدن انسان وقتی بخواهد گرمای تولید شده بدن را دفع کند و دمای آن را در رنج مطلوبش قرار دهد. عرق میکند. در کوهنوردی و فعالیت در طبیعت این امری است اجتناب ناپذیر.
رطوبت از یک سو باعث افزایش سرعت انتقال حرارت به محیط خواهد شد و از سوی دیگر تبخیر آب از پوست باعث از دست رفتن سریع حرارت خواهد شد.
از همین روی پوست یا بدن مرطوب به سرعت بدن را سرد خواهد کرد. با کمک باد و سرما هم این سرعت بیشتر میشود.
در آب سرد انتقال حرارت ۲۰ تا ۳۰ برابر هوای سرد است و لباسهای خیس تا ۳۰ درصد قدرت عایق بودن خود را از دست میدهند.
بنابر همین درک سرما زدگی شناخت این مثلث و اجزائ تشکیل دهنده آن بسیار مهم است.
با شناخت این مثلث ما می توانیم سرمازدگی را بهتر بشناسیم و آنرا پیش بینی کنیم و از وقوع آن پیشگیری کنید.
برای درک بهتر این خطر٬ نظرتان را به مقاله هر آنچه که در مورد سرما زدگیهر آنچه که در مورد سرما زدگی باید بدانیم جلب میکنم.
تدوین و تنظیم: امیر سعید احمدی.
برگرفته از تجربیات شخصی و طرح درسهای فدراسیون کوهنوردی ایران
