مقاله ای زیبا از رشته کوه دنا بقلم آقای محید ملک محمدی
به نام خالق زیبایی ها
در این مقاله میخواهیم درباره زیبایی های زاگرس خصوصا دنا بدانیم و بخوانیم.
قبل از اینکه وارد معرفی رشته دنا بشویم، باید کمی با این منطقه ارتباط برقرار کرد.
دنا سرزمین کهن ایران بوده، سرزمین کیخسرو و بیژن و سرادران و پهلوانان نامدار ایران زمین و مردمان مهربان و دلسوخته کهگیلویه و بویر احمد ترک های دامنه های شمالی است .مردمانی که سالها ظلم به انها روا داشته اند اما آنها با چشم دوختن به قلل دنا و اتکای خداوند بر ظلم شوریده و همیشه درس صبر و استقامت آموخته اند. دنا سمبل رادمردی و عزت نفس این مردمان است .
رشته دنا همچون گوهری بی همتا در میان کوه های ایران زمین میدرخشد .
خط دنا خطی پر رمز و وراز با بیشینه تاریخی کهن که در افسانه شاهنامه داستان های آن مکرر دیده میشود
نکته حایز اهمیت این رشته نسبت به سایز رشته های ایران قدمت این منطقه بوده. در بیشتر قلل دنا فسیل هایی گوناگون با اشکال مختلف دیده میشود
همچنین چین خوردگی قلل دنا به صورتی بوده که دقیقا یک درس زمین شناسی به ما آموخته وادمی را متحیر میکند. به امید آنکه این نگین درخشان سرزمین محفوظ بماند .
رشته‌کوه دنا :
بلندترین و بزرگ‌ترین چین‌خوردگی رشته‌کوه بزرگ زاگرس محسوب میشود و دارای خط الراسی به طول تقریبی ۹۰ کیلومتر است. نام این کوه برگرفته از شهری باستانی دهنار (ده انار) در دامنه غربی جنوبی کوه می‌باشد که آثار ویرانه‌های ان در نزدیکی روستاهای خونگاه و دشت رز شهرستان دنا مشهود است. نام این کوه ابتدا کوه ده نار بوده و سپس به دینار و دنا تغییر یافته‌است. ترتیب تغییر نام این کوه در اثر زمان بدین صورت است (دهنار- دینار- دینا- دنا). کوه دنا، بام زاگرس با ارتفاع ۴ هزار و ۴۵۹ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده‌است رشته‌کوه دنا ۵۲ قله بالای ۴۰۰۰ متر دارد و بیشترین مجموعه قله‌های بالاتر از ۴۰۰۰ متر در ایران به این رشته‌کوه تعلق دارد.
بر خلاف تصور رایج، دنا یک قله نیست؛ بلکه رشته کوهی در زاگرس است که از شمال غربی تا جنوب شرقی کشیده شده‌است و در مرز سه استان اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد و نیز چهارمحال و بختیاری قرارداشته و به سه رشته اصلی و یک رشته فرعی عمودی توسط سه گردنه بیژن، مورگل غربی و پوتک تقسیم میگردد.
دنا از ۲۰ کیلومتری شرق یاسوج آغاز شده و تا ۷۰ کیلومتری شمال غرب در استان اصفهان ادامه می‌یابد. شهر سی‌سخت مرکز شهرستان دنا در دامن این کوه جای گرفته‌است. با توجه به طول زیاد و ارتفاعات گوناگون، بارش سالانه در این کوه از ۶۰۰ تا ۱۸۰۰ میلی‌متر متغیراست و رودهای زیادی از آن سرچشمه می‌گیرند که در میانشان می‌توان از بشار، خرسان، ریگان، ماربر، مهریان، کوه گل، دیاشم، سریز، تیزاب و دژکرد نام برد.
منطقه دنا از دیر باز به عنوان یکی از مناطق حفاظت شده ملی شناخته شده است .و وجود پاسگاه های متعدد محیط بانی از غربی ترین قسمت دنا تا شرقی ترین قسمت آن گواه این مدعاست .پاسگاه های چون خریدون . کره. آب سپاه .به صورت شبانه روزی وظیفه حفاظت از گونه های جانوری و گیاهی این منطقه را به عهده دارند .که این وامر در سال های اخیر قوت بیشتری گرفته تا جایی که به وضوح شاهد رشد گونه های جانوری این منطقه هستیم .و جاندارانی چون خرس ، بز، کل ، میش کوهی ، گراز وکبک به وفور در این منطقه یافت میشود .
خط الراس دنا با بیش از ۴۲ قله بالای چهار هزار متری ، ۶۰ کیلومتر راه هوایی ، و حدود ۹۰ کیلومتر پیمایش آن در زمستان بسیار دشوار است .خط الراسی با قله های پر شیب و گردنه های پست متعدد، مدتهاست که رویای صعود زمستانی این خط الراس
ذهن بسیار از کوهنوردان را درگیر کرده است .
رشته فرعی شمال دنا:
این رشته کمتر شناخته شده و کمتر مورد صعود قرار گرفته است، دارای ۴ قله بالای ۴۰۰۰ متر است که به نام اهرام لوُکوره نیز خوانده شده اند. قله های این مسیر به ترتیب از روستای خفر عبارتند از: حوض دال شمالی، آب اسپید، کل اُواَرزنی و کَل اَسدخانی به گردنه پوتک ختم میگردد.
قله هایی نظیر : مورگل شمالی . قبله .هرم را نمیتوان از روی خط الراس به آنها دسترسی پیدا کرد .وباید از روستای خفر به صورت تک قله صعود کرد و همچنین حوض دال شمالی . کل آب سپید .کل اسد خانی . کل اورزانی . در خط الراس فرعی که عمود بر دنا واقع شده اند . جز خط الراس اصلی نیستند .
تاریخچه صعودهای دنا :
اولین فعالیت های دنا مربوط به کوهنوردان فارس در دهه ۳۰ شمسی بوده این فعالیت ها مربوط به صعود های حوض دال و بیژن ۱و۲ بوده.
۱۳۵۰ اولین صعود زمستانی حوض دال از طریق یال چال زرد صورت میگرد. این صعود توسط آقایان اصغر حقیقت نیک ، حمید مبارزی ، حمید اخگر و محمد صادق حمیدی انجام شده این صعود طی ۲۴ ساعت واز سی سخت به سخت انجام شده است.
اولین تلاش زمستانه دنا سال ۸۱ توسط رضا کریمی ، حسین قائدی ، امید اکبر زاده ، کاوه کریمی بوده که به دلیل هوای بد و آسیب یکی از نفرات در همان ابتدای برنامه کنسل شد
دومین تلاش زمستانه دنا سال ۸۷ توسط تیم مشترک کوهیاران وآرش انجام شده که این تلاش توسط رضا کریمی ، کاوه کریمی و آرمان شهپری بوده وباز هم این برنامه به دلایل شرایط جوی ناتمام ماند .
سومین تلاش زمستانه دنا سال ۹۱ توسط احسان کلانتری و علی کریمی که این برنامه هم به دلیل شرایط جوی نامناسب ناتمام ماند .
چهارمین تلاش زمستانه دنا سال ۹۳ توسط احسان کلانتری و حسین قائدی با صعود کل خط الراس دنا و با موفقیت همراه بوده پس از آن هیچ تلاش کامل یا به خصوصی بر روی دنا انجام نشده.
تهیه و تدوین: کوه دنا و چالش زیبای‌هایش
