دائولاگیری، هفتمین قله مرتفع جهان

دائولاگیری (Dhaulagiri) به معنای “کوهستان سفید” با ارتفاع ۸۱۶۷ متراز سطح دریا ، هفتمین کوه بلند دنیا و بخشی از رشته کوه های هیمالیا است.

در برخی مراجع بفارسی این قله را (دهالاگیری) نیز مینامند. نام رایج این کوه در جامعه کوهنوردی ایران  (دائولاگیری) است

در میان کوه های مرتفع نپال، دائولاگیری بزرگ ترین کوهی است که به طور کامل در این کشور واقع شده است. این کوه در شمال مرکزی نپال و شمال غربی شهر پُخارا (Pokhara)  قرار دارد و از میان تنگه عمیق کالی کاندالی به سمت شرق آناپورنای هیمالیا گسترده شده است.

اطلاعات قله دائولاگیری

مجموعه قله های کوهستان دائولاگیری

خط الراس منتهی به دائولاگیری بالغ بر ۳۰ کیلومتر است و اطراف آن را یخچال ها و یخشارها (آبشارهای یخی) احاطه کرده اند. در کنار برج اصلی کوه چندین تاج بلند قرار دارد که از شرق تا غرب گسترده شده اند و هر یک بیش از ۷۲۰۰ متر ارتفاع دارند.

در این میان تنها دائولاگیری ۱ و ۲ مورد توجه قرار دارند و سایر کوه های این رشته از اهمیت چندانی برخوردار نیستند.

تاریخچه صعودهای دائولاگیری

در سال ۱۸۰۸ زمانی که غربی ها دائولاگیری را برای نخستین بار شناسایی کردند، آن را به عنوان بلندترین کوه دنیا معرفی کردند و آن را بلندتر از چیمبورازو که تا آن زمان بلندترین کوه جهان شناخته می شد، دانستند. این امر ۳۰ سال پیش از کشف کانچن چونگا توسط کاشفان غربی بود و پس از آن کانچن چونگا بلندترین کوه دنیا شناخته شد.

در سال ۱۹۵۰ تیمی از کوهنوردان فرانسوی برای صعود دائولاگیری عازم منطقه شدند. آن ها کوه را پر برف و دست نیافتنی دیدند، از این رو تصمیم خود را تغییر داده به آناپورنا رفتند تا نخستین صعود یک ۸۰۰۰ متری را بر روی آن صورت دهند. سرپرستی این تیم را موریس هرزوگ بر عهده داشت.

در مجموع از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۸ پنج هیئت بر روی یال شمالی معروف به «شکاف پیر» تلاش کرده بودند که همگی ناموفق بودند. در سال ۱۹۵۹ نخستین تلاش یال شمال شرقی نیز شکست خورد، اما کوهنوردان آن را بهتر و قابل دسترس تر از یال شمالی یافتند. این صعود مقدمه صعود سال ۱۹۶۰ بود.

در سال ۱۹۶۰ نخستین صعود دائولاگیری توسط تیمی مشترک از کوهنوردان سوئیس، اطریش و نپال صورت گرفت. «کورت دیمبگر»، «پیتر داینر»، «ارنست فورر»، «آلبین شلبرت» به همراه نیما دورجی و ناوانگ دورجی فاتحان نخست کوه بودند. سرپرستی صعود را مکس ایزلین بر عهده داشت. این تیم از مسیر یال شمال شرقی قله را صعود کرد و امروزه به عنوان مسیر عادی کوه شناخته می شود. کورت دیمبرگر از فاتحان نخست کوه پیش از این به همراه هرمان بول قله برودپیک را صعود کرده بود و با صعود دائولاگیری دومین شخصی بود که به دو قله ۸۰۰۰ متری صعود می کرد.

در اتفاقی تلخ در سال ۱۹۶۰، زمانی که برای اولین بار کوهنوردان توسط هواپیما به منطقه اعزام شدند، در کمال ناباوری هواپیما در نزدیکی کوهستان سقوط کرد. پس از این حادثه برای مدت‌ها اعزام کوهنوردان با هواپیما به آن منطقه ممنوع شد.

خط زمانی صعودها
۱۹۵۰ تلاش تیم فرانسوی بر روی کوه، به سرپرستی موریس هرزوگ. آنها مسیر قابل صعودی در دائولاگیری نیافتند.
۱۹۵۳-۱۹۵۸ پنج هیات اعزامی در کوه تلاش کردند.
۱۹۵۹ اولین تلاش در مسیر شمال شرقی. توسط هیات اتریشی.
۱۹۶۰ اولین صعود موفق کوه. توسط هیات سوییسی اتریشی. صعود توسط کورت دیمبرگ، پیتر دینر، ارنست فارر، آلبین شلبرگ، نیما درجه شرپا. این صعود برای اولین بار توسط یک هواپیمای تک ملخی حمایت شد. البته هواپیما سقوط کرد.
۱۹۶۹ تلاش تیم امریکایی بر روی مسیر جنوب غربی. هفت نفر از اعضای تیم بر اثر بهمن جان باختند.
۱۹۷۰ دومین صعود از طریق مسیر شمال شرقی. توسط هیات ژاپنی به رهبری تکوفو اهتا و شوجی ایماناری.
۱۹۷۳ سومین صعود کوه توسط تیم امریکایی. نفرات صعود کننده جان روسکلی، لوییس ریچاردت، ناوانگ شرپا.
۱۹۷۵ تیم ژاپنی به سرپرستی تاکاشی آممیا بر روی مسیر جنوب غربی دائولاگیری تلاش کرد. شش نفر در بهمن کشته شدند.
۱۹۷۶ چهارمین صعود توسط تیم ایتالیایی.
۱۹۷۷ تیم بین المللی به رهبری مسنر بر روی رخ جنوبی تلاش کرد.
۱۹۷۸ تیم به سرپرستی سیکو تاناکا از طریق مسیر بسیار سخت جنوب شرقی توانست به قله برسد.
۱۹۸۲ صعود اولین زن به قله. لات ویویج.
۱۹۸۴ سه نفر از تیم چکوسلواکی رخ غربی کوه رو صعود کردند.
۱۹۸۵ اولین صعود زمستانی کوه. توسط آندرژ چوک و یرزی کوکوچکا. به سرپرستی آدام بیزسکی.
۱۹۸۸ صعود کوهنوردان شوروی سابق به همراه کوهنوردان چکوسلواکی از طریق رخ جنوب غربی کوه. درگیری فنی بسیار زیاد بین ۶۸۰۰ تا ۷۳۰۰ متری. این صعود توسط اتحادیه جهانی کوهنوردی به عنوان بهترین دستآورد سال شناخته شد. کازبک ولیف، یوری مویسیو، زلتان دمجان.
۱۹۹۳ تیم روسی انگلیسی، مسیر مستقیم شمالی در کوه.
۱۹۹۵ رکورد سرعت صعود توسط آناتولی بوکرایف. در ۱۷ ساعت و ۱۵ دقیقه. بیس کمپ به قله.

تلاشهای ایرانیان

در سال ۲۰۰۶ سه تن از کوهنوردان ایرانی به نام های مهدی اعتمادی فر، امیرحسین جابرانصاری و نادر فروتن اقدام به صعود دائولاگیری کردند که به دلیل شرایط بد آب و هوا تلاش آن ها ناکام ماند.
در سال ۲۰۰۹ مهدی اعتمادی فر به صورت مستقل و در دومین تلاش برای صعود به قله دائولاگیری در هیمالیا، تنها چند صد متر پائین تر از قله در طوفان مفقود شد و کسی هیچ نشانی از او پیدا نکرد.

عظیم قیچیساز کوهنورد پر افتخار کشورمان در ادامه صعودهای خود برای ورود به باشگاه هشت هزار متری ها به این قله در سال ۱۳۸۹ بدون استفاده از اکسیژن کمکی موفق به صعود این قله شد.

هم اکنون دائولاگیری با بیش از ۳۲۰ صعود و حدود ۵۶ کشته از جمله قلل دشوار و خطرناک هیمالیا به شمار می رود.

رخ جنوبی دائولاگیری هنوز صعود نشده و به عنوان یکی از چالشهای کوهنوردی باقی مانده است.

گردآوری: امیر سعید احمدی