رکوردهای سرعت در کوهنوردی در سال‌های اخیر به بحثی داغ میان ورزشکاران و منتقدان تبدیل شده است. بسیاری از کوهنوردان، با الهام از مفاهیمی مانند سریع‌ترین زمان شناخته‌شده (FKT – Fastest Known Time) که در دنیای دویدن و ورزش‌های ماجراجویانه رایج شده، به دنبال شکستن رکوردهای جدید هستند. اما آیا مفهوم رکورد جهانی در آلپینیسم قابل تعریف است؟ کیلیان جورنت، دونده کوهستان، اسکی‌باز قهرمان و یکی از پیشگامان این سبک، دیدگاه خود را در این مورد بیان می‌کند.
چرا رکورد جهانی در کوهنوردی بی‌معناست؟
کیلیان جورنت که خود رکوردهای متعددی از ماترهورن تا اورست را ثبت کرده، معتقد است که رکوردهای کوهنوردی باید در شرایط برابر و با استانداردهای مشخص انجام شوند. درحالی‌که در ورزش‌هایی مانند دو و میدانی یا دوچرخه‌سواری، رکوردها تحت شرایط یکسان و با نظارت داوران ثبت می‌شوند، در کوهنوردی هر مسیر، هر صعود و هر شرایط آب‌وهوایی متفاوت است و نمی‌توان یک معیار جهانی برای همه صعودها تعیین کرد.
به گفته جورنت، برای ثبت یک رکورد واقعی در کوهنوردی، باید قوانین مشخصی در مورد تجهیزات، پشتیبانی، شرایط آب‌وهوایی و حتی سیاست‌های ضد دوپینگ وجود داشته باشد. اما در بیشتر موارد، این شرایط فراهم نیست. بنابراین، اصطلاح FKT (سریع‌ترین زمان شناخته‌شده)، به‌جای “رکورد جهانی”، اصطلاحی دقیق‌تر برای صعودهای سرعتی در کوهستان است.
آیا شرایط برابر در کوهنوردی امکان‌پذیر است؟
جورنت معتقد است که یک رکورد زمانی واقعی زمانی معتبر است که همه مدعیان در شرایط یکسان صعود کنند و داورانی برای نظارت بر اجرای قوانین حضور داشته باشند. اما در کوهنوردی، شرایط همیشه یکسان نیست. تفاوت‌های آب‌وهوایی، شرایط برف و یخ، میزان اکسیژن، دسترسی به تجهیزات، حمایت فنی و سبک صعود، همه عواملی هستند که بر نتیجه تأثیر می‌گذارند و مقایسه صعودها را دشوار می‌کنند.
او توضیح می‌دهد که در برخی از رقابت‌های رسمی، مانند رکورد مسیر یال هورنلی در ماترهورن، راهنماها مسیر را نظارت می‌کنند، اما این یک استثنا است و در اکثر صعودها چنین نظارتی وجود ندارد. بنابراین، مقایسه یک FKT در کوهنوردی با رکوردهای جهانی در سایر ورزش‌ها منطقی نیست.
رکوردهای جهانی در برابر سریع‌ترین زمان شناخته‌شده (FKT)
جورنت اصطلاح “رکورد جهانی” را در کوهنوردی کاملاً بی‌معنی می‌داند. در ورزش‌های دیگر، رکوردهای جهانی باید در چندین مکان و تحت شرایط یکسان ثبت شوند. اما در کوهنوردی، هیچ مسیر ثابتی برای رقابت وجود ندارد. برای مثال، ثبت سریع‌ترین زمان در یک مسیر مشخص، مانند مسیر GR 20 در کورسیکا یا یک چالش دوچرخه‌سواری مانند Alpe d’Huez، با صعود در ارتفاعات بالا تفاوت دارد.
او تأکید می‌کند که هر صعود کوهنوردی، حتی در یک مسیر یکسان، به دلیل تغییرات محیطی متفاوت خواهد بود. بنابراین، FKT فقط یک معیار سرعت در یک مسیر خاص، با یک سبک خاص و تحت شرایط خاص است.
نقش اکسیژن و دوپینگ در رکوردهای کوهنوردی
یکی از بحث‌های اصلی در مورد FKT، نحوه استفاده از اکسیژن کمکی در صعودها است. جورنت معتقد است که استفاده از اکسیژن کمکی مانند استفاده از دوچرخه‌های الکتریکی در رقابت‌های دوچرخه‌سواری است.
او می‌گوید:
“برای من، صعود بدون اکسیژن به این معناست که هیچ‌کس در تیم از آن استفاده نکند، آن را در کوله‌پشتی برای مواقع اضطراری حمل نکند و هیچ منبع کمکی در دسترس نباشد. اگر اکسیژن کمکی در دسترس باشد، آن صعود دیگر نمی‌تواند در دسته صعودهای بدون اکسیژن قرار بگیرد.”
او به کوهنوردان بزرگی مانند راینولد مسنر، دنیس اوروبکو، آندره بارگیل و دیگران اشاره می‌کند که بدون اکسیژن صعود کرده‌اند. در عین حال، او معتقد است که استفاده از اکسیژن برای گردشگری کوهستان می‌تواند مفید باشد، اما نباید در رکوردهای سرعتی یا صعودهای چالش‌برانگیز معیار مقایسه قرار گیرد.
چگونه یک FKT معتبر ثبت کنیم؟
جورنت معتقد است که ورزشکارانی که قصد دارند یک FKT معتبر را ثبت کنند، باید در مورد سبک صعود خود شفاف باشند. برای مثال، اولی اشتک در سال ۲۰۰۸ مسیر ایگر را در ۲ ساعت و ۴۷ دقیقه بدون هیچ پشتیبانی و طناب ثابتی صعود کرد، اما در سال ۲۰۱۵ همین مسیر را در ۲ ساعت و ۲۳ دقیقه پیمود و اعلام کرد که این بار از طناب‌های ثابت موجود در مسیر استفاده کرده است. این شفافیت در گزارش‌دهی، اهمیت زیادی در ثبت یک FKT معتبر دارد.
او پیشنهاد می‌کند که هر ورزشکار باید مدارک کاملی از صعود خود ارائه دهد، از جمله:
- شاهدان معتبر
- ثبت مسیر با GPS
- عکس‌ها و فیلم‌های ثبت‌شده از صعود
همچنین، جورنت معتقد است که اگر یک فرد در مورد سبک صعود خود دروغ بگوید، این مشکل فقط به خودش مربوط می‌شود. اما دروغ‌هایی مانند دوپینگ، واقعیت عملکرد را تحریف می‌کنند و باعث ایجاد ناعدالتی در رقابت‌های ورزشی می‌شوند.
نتیجه‌گیری: آیا رکوردهای سرعت در کوهنوردی معتبرند؟
کیلیان جورنت در مقاله نقدی بر رکوردهای سرعت در کوهنوردی توضیح می‌دهد که رکوردهای سرعت در کوهنوردی نمی‌توانند همانند رکوردهای ورزشی دیگر، استاندارد جهانی داشته باشند. هر صعود شرایط منحصربه‌فرد خود را دارد و استفاده از اصطلاح “رکورد جهانی” برای صعودهای سرعتی، از نظر منطقی و فنی صحیح نیست.
بااین‌حال، او معتقد است که FKT همچنان می‌تواند یک معیار جالب ورزشی باشد، به شرطی که به درستی ثبت شود و از شفافیت کافی برخوردار باشد.
🔗 لینک به مطلب در صفحه اصلی
🔗 لینک به ترجمه همین مطلب منتشر شده در وبلاگ کوه قاف
گردآوری و تنظیم مجدد: امیر سعید احمدی
