یخنوردی یکی از شاخه‌های فنی و پیشرفته‌ی کوهنوردی است که نیازمند ترکیبی از مهارت‌های تکنیکی، شناخت تجهیزات تخصصی و توانایی در کنترل بدن در شرایط سخت و لغزنده است. بسیاری از آسیب‌ها و ناکامی‌ها در صعودهای یخی، نه به دلیل ضعف جسمانی، بلکه به‌خاطر عدم آشنایی با اصول پایه‌ای مانند استقرار درست، وارد کردن ضربه‌ی صحیح با تبر یا کرامپون و حفظ تعادل رخ می‌دهند. تمرین برقراری روی یخ، یکی از نخستین گام‌های اساسی برای ورود ایمن و مؤثر به دنیای یخنوردی است. این تمرین، مقدمه‌ای کاربردی برای تثبیت مهارت‌هایی‌ست که در ادامه‌ی مسیر بارها و بارها به‌کار گرفته خواهند شد.
پس از آشنایی نظری با مفاهیمی همچون انواع کرامپون، تبرهای یخنوردی، و همچنین تمرین‌های عملی نظیر اصول گام‌برداری، تکنیک‌های استفاده از کرامپون و تبر یخ، و پوزیشن بنیادین یخنوردی، اکنون زمان آن رسیده است که تمرینات عملی را به‌صورت گام‌به‌گام آغاز کنیم تا مهارت‌های پایه‌ای در یخنوردی به‌درستی فرا گرفته و تثبیت شوند.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
تمرین اول: پایه‌گذاری مهارت‌ها
نخستین تمرین عملی در یخنوردی، تمرین استقرار و برقراری روی یخ با استفاده از کرامپون و تبرهای یخنوردی است. هدف از این تمرین، صعود نیست، بلکه تمرکزی‌ست بر تثبیت مهارت‌هایی مانند ضربه‌ی صحیح با نوک کرامپون، استقرار دقیق تبر، حفظ تعادل و تقسیم بهینه‌ی وزن.
نحوه‌ی اجرای تمرین: ابزار و مراحل اولیه
برای اجرای تمرین، چند تبر یخنوردی را با فاصله‌ای حدود عرض شانه در سطح یخ مستقر می‌کنیم. اگر تنها یک جفت تبر در دسترس باشد، تمرین را می‌توان با همان ابزار و به‌صورت رفت‌وبرگشتی ادامه داد. کوه‌نورد باید یکی از تبرها را در دست بگیرد و آن را در یخ ثابت کند. سپس با رعایت اصول پوزیشن بنیادین، ضربه و جای‌گذاری کرامپون را دقیقاً زیر همان تبر تمرین کند. تفاوتی ندارد که تمرین از سمت چپ یا راست آغاز شود، نکته‌ی مهم حفظ تکنیک صحیح در هر مرحله است.
نکات کلیدی در استقرار: کرامپون، زاویه‌ی پا و سطح یخ
در این تمرین، تمرکز اصلی بر استقرار صحیح پاها و زوایای آن‌ها، به‌ویژه زاویه‌ی پاشنه و محل تماس نیش کرامپون با یخ است. همچنین، محل قرارگیری تبر در یخ نباید سست یا شکاف‌دار باشد، چرا که این نقاط قابلیت تحمل وزن و نیرو را ندارند و ممکن است باعث لغزش یا شکست یخ شوند.
هدف این تمرین، صعود نیست. بلکه تمرینی کلیدی برای تثبیت در ذهن نحوه‌ی ضربه زدن و استقرار کرامپون و تبر، حفظ تعادل، و تقسیم بهینه‌ی انرژی در حین حرکت است.
ابتدا یکی از تبرها را—چه سمت راست و چه چپ—در دست بگیرید و آن را به‌صورت ثابت در سطح یخ قرار دهید. سپس طبق آموزش‌های مربوط به پوزیشن بنیادین، هنگام ضربه‌زدن و استقرار پا با کرامپون، موقعیت بدن را در حالت پوزیشن استقرار بنیادین زیر همان تبر اجرا کنید.
شباهت با سنگ‌نوردی: اصل تعادل در دیواره یخی
اگر پیش‌زمینه‌ای در سنگ‌نوردی دارید، درخواهید یافت که استقرار بر روی سطح یخ از بسیاری جهات مشابه سنگ‌نوردی است. بدن نباید بیش از حد از یخ فاصله بگیرد یا به آن بچسبد. مرکز ثقل باید در امتداد خط عمود بر زمین و هماهنگ با محور بدن باقی بماند.
تمرین تراورس: آرام، دقیق، سپس پویا
این تمرین تراورس را ابتدا به‌آرامی و با تمرکز کامل انجام دهید. حرکت عرضی از یک طرف به طرف دیگر دیواره، به شما این امکان را می‌دهد تا نحوه‌ی حرکت، استقرار ابزار و توزیع وزن را در شرایط کنترل‌شده تمرین کنید. پس از چند بار تمرین آهسته، می‌توان همان حرکات را با سرعت بیشتر اجرا کرد. در تمامی مراحل، رعایت دقت و تکنیک بر سرعت اولویت دارد.
پیشنهاد آموزشی: بازبینی تصویری برای پیشرفت
در صورت امکان، از مربی یا یکی از هم‌طنابان بخواهید تا هنگام انجام تمرین، از شما فیلم‌برداری کند. مشاهده‌ی حرکات خودتان، به‌ویژه در بازبینی تکنیک‌ها و اصلاح وضعیت بدن، بسیار مؤثر خواهد بود.
جمع‌بندی
تمرین برقراری روی یخ، گرچه ساده به‌نظر می‌رسد، اما سنگ‌بنای مهارت‌های پیشرفته‌ی یخنوردی است. دقت در استقرار کرامپون، جای‌گذاری تبر، کنترل مرکز ثقل و شناخت رفتار یخ در زمان ضربه، همگی نکاتی هستند که در جریان این تمرین پایه‌ریزی می‌شوند. تکرار صحیح و هدفمند این تمرین، نه‌تنها اعتماد به‌نفس کوه‌نورد را در مواجهه با مسیرهای یخی افزایش می‌دهد، بلکه از بسیاری اشتباهات رایج و پرخطر در مراحل بعدی جلوگیری می‌کند. این تمرین باید تا جایی ادامه یابد که تبدیل به رفتاری ناخودآگاه و اتوماتیک در بدن کوه‌نورد شود؛ درست همان‌طور که گام‌برداری روی زمین سفت برایمان بدیهی است.
تدوین و گردآوری: امیر سعید احمدی
