علی‌رغم اعمال بالاترین سطح مراقبت از پیچ‌های یخ، زمانی می‌رسد که تیز کردن پیچ یخ نوردی یا تعمیر آنها اجتناب‌ناپذیر است. با توجه به دور از دسترس بودن خدمات پس از فروش برندهای معتبر در برخی مناطق و هزینه بر بودن این خدمات٬ عموما دو گزینه اصلی برای احیای کارایی پیچ‌های کند شده وجود دارد:
- استفاده از خدمات تراشکاران محلی / دستگاه تراشکاری ( Lathe machin / milling machin / CNC )
- روش سوهان کاری دستی (manually)
در روش سوهان کاری دستی نیز باز دو گزینه وجود دارد:
- استفاده از شابلون‌های سوهانکاری دستی از برند پتزل و بلک دیموند
- استفاده از سوهان فلزکاری که نیازمند دقت و تجربه بالایی است
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
شابلون سوهانکاری دستی
کمپانی‌های معتبر پتزل و بلک دایموند، ابزارهای دستی کوچکی را برای تیز کردن پیچ یخ نوردی عرضه کرده‌اند. این ابزارها به یخ‌نوردان اجازه می‌دهند تا پیچ‌های یخی که کارایی خود را از دست داده‌اند را با دقت بالا و حداقل خطای ممکن، دوباره تیز کنند. این ابزارهای دستی نه تنها کاربردی و موثر هستند بلکه به عنوان جایگزین‌های مناسب برای سوهان‌های دستی قدیمی شناخته می‌شوند. با این حال، لازم است بدانید در صورت وجود آسیب جدی بر نوک الماسه، این ابزارها کارایی مطلوبی ندارند و باز نیاز به مراجعه به تراشکار است.
روش سوهانکاری دستی
تیز کردن دستی پیچ‌های یخ کروم نیکل و آلومینیومی که به تیتانیوم هم معروف هستند٬ با استفاده از سوهان، در کلیات با هم تقاوتی ندارند اما برای هردو آلیاژ٬ مهارت و تجربه قابل توجهی در سوهانکاری می‌طلبد. دقت به زوایای اصلی و فرعی نیز برای اطمینان از کارایی پیچ یخ، امری بسیار ضروری است. برای انجام این کار، نیازمند دو سوهان تخت شماره ۲-۳ و یک سوهان گرد شماره ۲ و همچنین یک گیره رومیزی هستید. اشتباهات در این فرآیند می‌تواند به نتیجه‌ای منجر شود که استفاده از پیچ یخ را غیرممکن سازد. در نتیجه، مراجعه به یک تراشکار حرفه‌ای توصیه میشود که دارای تجربه و دانش کافی برای انجام این کار به نحو احسن است.
اما اگر تصمیم دارید اینکار تیز کردن پیچ یخنوردی را خودتان بصورت دستی انجام دهید٬ در ادامه نکات کلیدی را گردآوری کردم.
نکات مهم پیش از شروع:
تیز کردن پیچ یخ نوردی با کنترل کیفیتی و کارایی پیچ یخ آغاز میشود. در ابتدا باید اطمینان حاصل شود که پیچ یخنوردی فاقد هرگونه تاب و خمیدگی و ترک است. اگر هر یک از این مشکلات وجود داشته باشد، نیاز به تعمیر و تعویض پیچ یخنوردی خواهد بود.
پس از اطمینان از سالم بودن پیچ یخنوردی، اگر فقط نیاز به تیز کردن داشته باشد، می‌توانید به تیز کردن آن و یا تعمیر الماسه آن بپردازید. اما اگر احساس میکنید که توانایی لازم برای انجام این کار را ندارید یا پیچ یخنوردی نیاز به تعمیر بیشتری دارد، بهتر است به نمایندگی برند پیچ یخنوردی مراجعه کنید و یا از یک تراشکار متخصص درخواست کنید.
قبل از شروع به کار، مطالعه دقیق بروشور ابزارهای خود و درک کامل توصیه‌های تولیدکنندگان ضروری است تا از ابزارها و روش‌های درست استفاده کنید و هیچ خطری به ابزار و خودتان وارد نشود.
بیشتر تولیدکنندگان توصیه می‌کنند از دستگاه‌های برقی تراشکاری برای تیز کردن پیچ یخ نوردی استفاده نشود، زیرا ممکن است بر روی مقاومت فلز مورد استفاده در الماسه تأثیر منفی بگذارد. اما برای استفاده از ماشین‌های سوهان دستی کوچک و یا دستگاه CNC محدودیتی عنوان نکرده‌اند.
تیز کردن دستی پیچ‌های یخ کروم، نیکل و آلومینیومی که به تیتانیوم هم معروف هستند، با استفاده از سوهان، در کلیات با هم تفاوتی ندارد. اما برای هر دو آلیاژ، مهارت و تجربه قابل توجهی در سوهانکاری مورد نیاز است.
توجه: هرگز پیچ یخ را مستقیماً با فک گیره رومیزی درگیر نکنید. برای اتصال پیچ یخ و گیره دشتی، پیشنهاد میشود یک تکه چوب یا پلاستیک فشرده که به قطر پیچ یخ سوراخ شده را از وسط مطابق تصویر برش بزنید و برای محکم نگه داشتن پیچ توسط گیره رومیزی استفاده کنید. اکثر صدمات غیرقابل بازگشت به پیچ یخ دقیقاً در همین قدم اتفاق میافتد. (تصویر شماره ۴)
نکات ایمنی:
-اگر از گیره رومیزی استفاده میکنید، دقت کنید که قسمت فک آنها جدار پلاستیکی یا چوب دارد. اکثر خرابکاری ها و صدمه به لوله پیچ یخ به دلیل استفاده نکردن از حفاظ چوبی یا پلاستیکی است. (عکس شماره ۴)
-در یک فضای کاملاً روشن، ایمن و بدور از رفت‌وآمد کودکان، کار کنید.
-استفاده از عینک ایمنی و دستکش کار پیشنهاد میشود.
لوازم مورد نیاز:
– دو سوهان تخت فلز کاری شماره ۲-۳ و یک سوهان گرد شماره ۲ بسیار نرم. (عکس شماره ۵)
– یک هشتم ورق سنباده نرم برای صیقل داخل لوله پیچ.
– گیره رومیزی فلزکاری با محافظ فک پلاستیکی یا چوبی. (عکس شماره ۴)
– پارچه‌های تمیز برای پاک کردن پیچ یخ قبل و بعد از سوهان کاری و همچنین برای پاک کردن براده‌های فلزی.
– استپری یا روغن تراشکاری برای صیقل آخر کار و محافظت الماسه از رطوبت.
– جارو و خاک‌انداز برای تمیز کردن محیط کار از براده‌های فلزی.
مراحل تیز کردن الماسه پیچ
تیز کردن پیچ یخ نوردی نیازمند دقت به زوایای اصلی و فرعی، مهارت و تجربه است. اگر از تجربه کافی برای انجام این کار خود مطمئن نیستید یا تاکنون با سوهان دستی کار نکرده‌اید، بهتر است کار را به تراشکار حرفه‌ای بسپارید. آنها دارای تجربه و دانش کافی برای انجام این کار به نحو احسن هستند و می‌توانند پیچ‌های یخنوردی شما را با دقت و کیفیت بالا تیز کنند.
اگر واقعاً نیاز بود، پیچ یخ نوردی را می‌توانید برای دور کردن گل و لای و نمک خشک شده روی پیچ یخ را با آب شرب شستشو دهید. سپس آن را به خوبی خشک کنید.
پیچ یخ را بین دو قطعه چوب در گیره رومیزی قرار دهید و با استفاده از سوهان تخت شماره دو، لبه‌های عمودی چهار شاخک الماسه را در جهت مورد نیاز و با دقت تیز کنید.
از قسمت عمودی نوک الماسه پیچ یخ شروع کنید. (تصویر شماره ۷)
توجه داشته باشید که از سوهان در جهت صحیح دندانه‌های سوهان استفاده میکنید و فقط روی حرکت رو به جلو فشار وارد کنید. به زاویه تیغه توجه داشته باشید. (تصویر شماره ۸)
اکثر اشتباهات هنگام سوهان کشی در اشتباه زاویه سوهان کشی اتفاق میافتد. توجه داشته باشید که از سوهان را در جهت صحیح تیغ شاخک الماسه قرار دارد و فقط روی حرکت رو به جلو فشار وارد کنید. (تصویر شماره ۹)
سپس با سر انگشت دست تیزی نوک شاخه های الماسه را امتحان کنید (تصویر شماره ۱۰). معمولاً بین پنج تا شش بار سوهان کشیدن باید کفایت کند.
اکنون با استفاده از سوهان تخت شماره دو، لبه‌های زاویه دار سه شاخک الماسه را با دقت تیز کنید.
با استفاده از سوهان تخت شماره دو، لبه‌های زاویه دار سه شاخک الماسه را با دقت تیز کنید. (تصویر شماره ۱۲). همچنین تست تیزی را با انگشت خود انجام دهید و اگر نیاز است، با سنمباده نرم کار خود را ادامه دهید.
معمولاً بین پنج تا شش بار سوهان کشیدن باید کفایت کند.
توجه: اکثر اشتباهات هنگام سوهان کشی در اشتباه زاویه سوهان کشی اتفاق میافتد. توجه داشته باشید که از سوهان را در جهت صحیح تیغ شاخک الماسه قرار دارد و فقط روی حرکت رو به جلو فشار وارد کنید. (تصویر شماره ۱۴)
سپس با سوهان گرد بخش نیمه‌گرد، بین شاخک‌های الماسه را با دقت تیز کنید.
ناحیه نیمه گرد مابین شاخک‌های الماسه را با دقت تیز کنید. این قسمت نیاز به تیز بودن ندارد، اما باید بخوبی گرد و بدون زاویه باشد. اگر نیاز بود، می‌توانید با سوهان گرد، سمت داخل لوله پیچ یخ را در نقاطی که سوهان کاری کرده‌اید با دقت سوهانکاری کنید. سپس با ورق سنباده، تمام قسمت‌های که سوهانکاری کرده‌اید را صیقل دهید. (تصویر شماره ۱۵/۱۶)
توجه: در این بخش نیز همچنان به زاویه قرارگیری سوهان دم موش دقت داشته باشید. اکثر اشتباهات هنگام سوهان کشی در اشتباه زاویه سوهان کشی اتفاق میافتد. توجه داشته باشید که از سوهان را در جهت صحیح تیغ شاخک الماسه قرار دارد و فقط روی حرکت رو به جلو فشار وارد کنید. (تصویر شماره ۱۷)
برای سوهان کاری لبه‌های نازک تیز، تمرکز کنید و از صیقل دادن لبه‌ها با سنباده نرم برای ایجاد سطح صاف و تیز اطمینان حاصل کنید. همچنین مطمئن شوید که هر طرف بخش جلویی تیغه را به طور مساوی تیز کرده‌اید و به فرم و ساختار اصلی و فابریک تیغه دقت کرده‌اید. (تصویر شماره ۱۸)
در پایان برای حفاظت بهتر از الماسه پیچ یخ به آن قدری اسپری سیلیکون بی رنگ و یا اسپری فلز کاری بزنید . در زمانی که برای مدتی طولانی از پیچ یخ استفاده نمی‌کنید، آنها را با کاغذ کاهی بپوشانید و در محیطی خشک و دور از رطوبت نگهداری کنید. (تصویر شماره ۱۹)
سخن پایانی
در پایان، به یاد داشته باشید که ایمنی همیشه در اولویت قرار دارد. تجهیزات آماده و کارآمد برای حفظ ایمنی و کیفیت فعالیت کوهنوردیتان حائز اهمیت است. امیدوارم این راهنما به شما کمک کرده باشد تا ابزارهای خود را به بهترین حالت ممکن برای چالش‌های یخنوردی آماده نگه دارید و از آنها سالیان سال استفاده کنید. همیشه به ایمنی خود و دیگران توجه کنید و لذت ببرید از هر لحظه‌ای که در طبیعت سپری میکنید.
گردآوری و تدوین : امیر سعید احمدی
منبع تصاویر: بروشور های ابزارهای مربوطه
