تعمیر و نگهداری تجهیزات کوهنوردی برای حفظ ایمنی و بهینه‌سازی عملکرد آن‌ها ضروری است. بدون مراقبت صحیح، آن‌ها می‌توانند به سرعت فرسوده شوند. با رعایت نکات این راهنما، شما می‌توانید اطمینان حاصل کنید که تجهیزات یخنوردی شما همواره در شرایط ایده‌آل قرار دارد. از همین رو، یخ‌نوردان اهمیت ویژه‌ای به حمل‌ونقل، نگهداری و تعمیرات آن‌ها می‌دهند، به ویژه در شروع و پایان فصل یخنوردی و پس از هر صعود.
با خبر خوش آغاز می‌کنیم: تجهیزات سخت‌افزاری مانند تبرهای یخنوردی، کرامپون‌ها و پیچ‌های یخ عمر مفید نسبتاً طولانی دارند، به شرط آنکه از آن‌ها به‌درستی مراقبت شود. مراقبت دقیق از الماسه‌ها، تیغه‌های تبر و کرامپون‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
کیفیت یک پیچ یخ عمدتاً به الماسه‌ها و رزوه‌های سالم آن وابسته است. آسیب دیدگی این قسمت‌ها می‌تواند چالش‌هایی را در پیچیدن آن‌ها در یخ و همچنین در عملکرد کلی پیچ ایجاد کند. بنابراین، مراقبت ویژه از پیچ‌های یخ امری مهم و گاهی اوقات حیاتی است.
این مراقبت‌ها شامل مراقبت‌های فصلی و بررسی و کنترل پیش و پس از هر بار استفاده هستند. به این معنا که تجهیزات را در پایان فصل و پیش و بعد از هر برنامه و استفاده، کنترل می‌کنیم و در صورت نیاز، تعمیر یا جایگزین می‌کنیم.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
رطوبت
پیچ‌های یخ خود را دور از رطوبت نگهداری کنید. آن‌ها معمولاً از فلزات ضدزنگ مانند کروم-نیکل، آلومینیوم و تیتانیوم ساخته می‌شوند. خاصیت ضدزنگ این فلزات تنها تا زمانی است که سطح نوک پیچ یا رزوه‌های پیچ بدون خراش باشد.
پس از هر استفاده، پیچ‌ها را برای آسیب‌دیدگی بررسی کرده و آن‌ها را با آب تمیز بشویید تا نمک و کثیفی‌های موجود که می‌توانند باعث خوردگی شوند، پاک کنید. اما نکته مهم، خشک نگه‌داشتن کامل پیچ‌ها قبل از انبارداری برای جلوگیری از زنگ‌زدگی است.
سرپوش الماسه
استفاده طولانی‌مدت از سرپوش‌هایی که بر روی الماسه‌های مرطوب پیچ‌های یخ قرار می‌گیرند، می‌تواند منجر به زنگ‌زدگی الماسه‌ها شود. برای پیشگیری از این مشکل، توصیه می‌شود که از سرپوش‌هایی با منافذ استفاده شود تا رطوبت بتواند به راحتی عبور کند. شرکت‌هایی مانند گریول و بلوآیس سرپوش‌های الماسه پیچ یخ را با این منافذ جریان هوا تولید می‌کنند.
اگر سرپوش الماسه پیچ یخ برای مدت زمان طولانی بر روی الماسه مرطوب نگهداری شود، این امر خطر زنگ‌زدگی الماسه را افزایش می‌دهد. یک راه‌حل کاربردی برای مقابله با این موضوع، ایجاد یک سوراخ روی سرپوش‌های پلاستیکی است که فاقد منافذ جریان هوا هستند. این اقدام به بهبود گردش رطوبت کمک کرده و از تجمع آب جلوگیری می‌کند.
حمل و نقل
برای محافظت از رزوه‌ها و الماسه‌های پیچ‌های یخ، همیشه آن‌ها را در کاورها یا کیفهای مخصوص حمل قرار دهید. در صورت عدم دسترسی به کیفهای مخصوص، سرپوش‌های پیچ یخ را بر روی الماسه‌ها نصب کرده و پیچ‌ها را یکی یکی در میان یک حوله بپیچانید تا از اصطکاک و تماس رزوه‌ها با یکدیگر در طول حمل جلوگیری شود. اطمینان حاصل کنید که در هر زمان که به پیچ‌های یخ نیاز ندارید، سرپوش‌های الماسه پیچ یخ روی الماسه نصب باشند. با این حال، اگر پیچ یخ یا داخل آن کاملاً خشک نیست، باید به ویژه مراقب باشید.
انبار کردن بین فصل
پیچ‌ها را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید. از قرار دادن آن‌ها در معرض مستقیم نور خورشید یا رطوبت بالا خودداری کنید. در صورت امکان، الماسه را بدون سرپوش آزاد نگه دارید. سرپوش الماسه را نصب نکنید.
مولتی‌هوک
یکی از دلایل اصلی که یک پیچ یخ باکیفیت به سرعت و به راحتی درون یخ پیچیده می‌شود، وجود روکش صیقلی ضدیخ و ضد چسبندگی در بخش داخلی آن است. این روکش باعث می‌شود که هنگام پیچیدن، برف و یخ به راحتی از داخل پیچ خارج شوند و به دیواره داخلی نچسبند. استفاده از مولتی‌هوک‌های فولادی برای تخلیه مداوم می‌تواند به حذف این روکش ضد چسبندگی منجر شود، و نتیجه‌اش ایجاد خراش‌های ریزی است که توسط نوک تیز مولتی‌هوک ایجاد شده و مانع از تخلیه سریع برف می‌شوند. این خراش‌ها می‌توانند باعث شوند که برف در داخل پیچ چسبیده و از فرو رفتن سریع پیچ درون یخ جلوگیری کنند.
بنابراین، برای تخلیه موثر پیچ یخ از برف و یخ، توصیه می‌شود که از مولتی‌هوک‌های پلاستیکی (مانند آن‌هایی که توسط شرکت‌هایی مانند پتزل یا گریول تولید می‌شوند) یا از آبالا هوک‌های آلومینیومی استفاده شود.
مواد شیمیایی
از قرار دادن پیچ‌های یخنوردی در معرض مواد شیمیایی با خاصیت اسیدی بالا خودداری کنید. استفاده از اسپری‌های ضد زنگ، مانند WD40، پیشنهاد نمی‌شود چرا که حاوی مواد شیمیایی با خاصیت اسیدی قوی هستند. در مواردی که واقعاً نیاز به روغن‌کاری دسته یا اهرم هرزه‌گرد است، بهتر است از روغن‌های مخصوص ماشین‌آلات یا سایر روان‌کننده‌های مناسب استفاده شود تا کارایی پیچ‌ها حفظ شود. با این حال، اطمینان حاصل کنید که هیچ ذره‌ای روغن روی پیچ‌ها باقی نماند.
بسیار مهم است که بدانید مواد روغنی می‌توانند به طناب‌ها، تسمه‌ها و اسلینگ‌ها آسیب بزنند.
خدمات پس از فروش
گاهی اوقات، هنگام نصب پیچ یخ، ممکن است الماسه با سنگ‌ها درگیر شود و نوک الماسه آسیب ببیند. همچنین، در شرایطی خاص، مانند اتصال ناکامل پیچ در سطح یخ یا وارد آوردن بار بیش از حد، پیچ ممکن است خم شود یا از میانه تاب بردارد. در صورتی که رزوه‌های پیچ یخ آسیب جدی ببینند یا نوک الماسه خم شود و شما تجربه‌ای در تراشکاری ندارید، توصیه می‌شود که تعمیر آن را به متخصصان حرفه‌ای واگذار کنید. مراجعه به فروشگاه یا نمایندگی رسمی برند مربوطه و یا تراشکاری برای انجام تعمیرات، بهترین گزینه است. از انجام دادن تعمیرات خودسرانه پرهیز کنید!
شرکتهای خدماتی تولید کننده مانند گریول، خدمات تیز کردن یا تعمیر نوک پیچ‌های یخ را از طریق دستگاه‌های خودکار ارائه می‌دهند.
کمپانی‌هایی مانند گریول و پتزل، خدمات پس از فروشی چون تیز کردن پیچ‌های یخ را ارائه می‌دهند. با توجه به دور از دسترس بودن این خدمات در برخی مناطق، خرید دستگاه‌های کوچک و دستی می‌تواند یک راه‌حل باشد، اما استفاده از خدمات پس از فروش و یا مراجعه به تراشکار حرفه ای اغلب بهترین گزینه است.
به غیر ازشرکت‌های تولید کننده تجهیزات سخت افزاری ٬ شرکتهای خدماتی دیگری مانند مانتیس وجود دارد که خدمات تخصصی تیز کردن الماسه پیچ یخ٬ تیغه تبر یخنوردی و نیش کرامپون را از طریق دستگاه‌های خودکار ارائه می‌دهند. با مراجعه به وب‌سایت این شرکتها، می‌توانید اطلاعات بیشتری در این باره و نحوه ارسال پیچ‌های یخ خود به دست آورید.
تیز کردن پیچ‌های یخ
علی‌رغم اعمال بالاترین سطح مراقبت از الماسه‌های پیچ‌های یخ، زمانی می‌رسد که تیز کردن یا تعمیر آن‌ها اجتناب‌ناپذیر است. با توجه به دور از دسترس بودن خدمات پس از فروش برندهای معتبر در برخی مناطق و هزینه بر بودن این خدمات٬ عموما دو گزینه اصلی برای احیای کارایی پیچ‌های کند شده وجود دارد:
- روش سوهان کاری دستی (manually)
- استفاده از خدمات تراشکاران محلی / دستگاه تراشکاری ( Lathe machin / milling machine)
در روش سوهان کاری دستی نیز باز دو گزینه وجود دارد:
- استفاده از سوهان فلزکاری که نیازمند دقت و تجربه بالایی است
- استفاده از شابلون‌های سوهانکاری دستی از برند پتزل و بلک دیموند
تیز کردن دستی پیچ‌های یخ
تیز کردن دستی پیچ‌های یخ با استفاده از سوهان، مهارت و تجربه قابل توجهی در سوهانکاری می‌طلبد. دقت به زوایای اصلی و فرعی نیز برای اطمینان از کارایی پیچ یخ، امری بسیار ضروری است. برای انجام این کار، نیازمند دو سوهان تخت با شماره ۲ و یک سوهان گرد شماره ۲ و همچنین یک گیره رومیزی با محافظ فک پلاستیکی یا چوبی هستید. اشتباهات در این فرآیند می‌تواند به نتیجه‌ای منجر شود که استفاده از پیچ یخ را غیرممکن سازد. در نتیجه، مراجعه به یک تراشکار حرفه‌ای توصیه می‌شود که دارای تجربه و دانش کافی برای انجام این کار به نحو احسن است.
در مورد مراحل گام بگام تیز کردن تبر یخ و پیچ یخنوردی و تبر یخنوردی نظرتان را به مطلبی که در این مورد تهیه کردم جلب میکنم.
تیز کردن پیچ یخ با شابلون
کمپانی‌های معتبر پتزل و بلک دایموند، ابزارهای دستی کوچکی را برای تیز کردن نوک پیچ‌های یخ عرضه کرده‌اند. این ابزارها به یخ‌نوردان اجازه می‌دهند تا پیچ‌های یخی که کارایی خود را از دست داده‌اند را با دقت بالا و حداقل خطای ممکن، دوباره تیز کنند. این ابزارهای دستی نه تنها کاربردی و موثر هستند بلکه به عنوان جایگزین‌های مناسب برای سوهان‌های دستی قدیمی شناخته می‌شوند. با این حال، لازم است بدانید در صورت وجود آسیب جدی بر نوک الماسه، این ابزارها کارایی مطلوبی ندارند و باز نیاز به مراجعه به تراشکار است.
جایگزینی قسمت‌های آسیب‌دیده
در صورتی که آسیب جدی یا فرسودگی بیش از حد در پیچ‌های یخ مشاهده شود، ضروری است که قسمت‌های آسیب‌دیده را جایگزین کنید. این قسمت‌ها ممکن است شامل تعویض نوک الماسه یا اهرم هرزه‌گرد باشند. بیشتر شرکتهای معتبر تولیدکننده پیچ‌های یخی که از آلیاژ آلومینیوم و تیتانیوم استفاده می‌کنند، امکان تعویض الماسه‌ها را فراهم آورده‌اند. با این حال، در بسیاری از کشورها، دسترسی به این قطعات جایگزین تنها از طریق استفاده از خدمات پس از فروش شرکتها ممکن است.
کلام آخر
مراقبت دقیق و منظم از پیچ‌های یخنوردی نقش حیاتی در حفظ امنیت و افزایش طول عمر تجهیزات ایفا می‌کند. با رعایت این راهنمای مراقبت، می‌توانید مطمئن شوید که تجهیزات یخنوردی شما همواره در شرایط ایده‌آل قرار دارد. همچنین، شرکت در دوره‌های آموزشی برای یادگیری نحوه صحیح مراقبت و تعمیر و تیز کردن پیچ‌های یخنوردی می‌تواند بسیار مفید باشد.
گردآوری و تدوین: امیر سعید احمدی
