راز خفته در اورست

راز خفته در اورست: از حدود سی سال قبل از اولین صعود موفق آمیز به بام جهان «اورست» توسط «شرپا تنزینگ» و «ادموند هیلاری»، تیم دیگری در راه فتح آن قله بود. اما پس از ناپدید شدن دونفر از آن تیم،  سوال اینکه آیا آنها به قله رسیده‌ بودند و هنگام برگشت ناپدید شده‌اند؟ یا اینکه در حین صعود دچار حادثه شده‌اند؟ مطرح شد.  سی سال بعد از فتح اورست، آن سوال مجددا به شکل دیگری مطرح شد که اگر آن تیم در راه بازگشت از قله، درگیر توفان شده است، پس واقعا اولین فاتح اورست کیست؟  

 جواب این راز تا کنون به دلایلی که در متن شرح داده شده همچنان یک راز مانده! یک  «راز خفته در اورست»

پایان مرموز کاشف جوان که محبوب بود، او را به یک افسانه تبدیل کرد. عدم اطمینان در مورد اینکه آیا او ممکن است به قله (اولین) قله اورست رسیده باشد، صدها ساعت بحث و گفتگو و هزاران صفحه کتاب و مقاله را به همراه داشته است.

بنا به تعاریف منابع گوناگون جورج مالوری یک دانشجوی برجسته کمبریج، یک جنتلمن جذاب، یک نامزد دوست داشتنی، یک سرباز جسور و یک فرد به ذاته کوهنورد بود. زمانی که کلوپ آلپاین بریتانیا در سال ۱۹۲۱ یک اکتشاف شناسایی به اورست ترتیب داد، مالوری یکی از اولین نام های این لیست بود.  نام کامل او جورج هربرت مالوری، یک ماجراجو و کاوشگر مشهور انگلیسی زاده ی ۱۸۸۶میلادی بود.

در آن سال، مالوری یک مسیر احتمالی از تبت به بالاترین نقطه روی این سیاره را ترسیم کرد. در اقدام دوم، یک سال بعد، هدف او رسیدن به قله بود. تیم آنها در آن اکسپدیشن با خود یک تکنولوژی پیشرفته به همراه داشت: «اکسیژن مکمل»!. اما مالوری و همنوردانش از آن استفاده نکردند. با این حال، آنها تا به ارتفاع ۸۲۵۰ متری رسیدند، و در نهایت مجبور به بازگشت شوند.

سر ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی اولین کسانی بودند که به قله کوه رسیدند. اما مطمئنا اولین کسانی نبودند که تلاش کردند برای اولین بار به قله اورست صعود کنند. تنزینگ در واقع در سال پیش از آن همرا با یک اکسپدیشن سوئیسی به نقطه‌ای در فاصله ۲۴۰ متری قله رسیده بود.   در ۸ ژوئن ۱۹۲۴، مالوری و اندرو اروین از آخرین کمپ خود در ارتفاع ۸۱۰۰ متری به سمت قله حرکت کردند. یکی از اعضای اکسپدیشن در بیس کمپ ادعا کرد که آنها را در بعدازظهر که ابرها فقط برای یک لحظه باز شد، دیده است. اما بعد از آن مالوری و همراهش ناپدید شدند و افسانه ای متولد گردید.

جسد مالوری در سال ۱۹۹۹ در ارتفاع ۸۱۵۵ متری پیدا شد. مشخص شد که علت مرگ سقوط بوده است. جسد ایروین هنوز پیدا نشده است. به طور مرموزی، کوهنوردانی که بقایای مالوری را پیدا کردند، چندین اقلام شخصی را در میان پارچه های لباس او کشف کردند، اما نه یک دوربین. مالوری در حالی که دوربین جیبی کداک را حمل می کرد به سمت قله حرکت کرد که اگر آنها تا این حد بالا رفته بودند مطمئناً برای گرفتن عکس از قله استفاده می کرد. از آن زمان تاکنون، دوربین مالوری، که می‌تواند همراه با بدن اروین باشد، مورد توجه‌ترین « شی » در اورست است.

همه جا اولین صعودکننده ها را ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی میشناسند. اما تقریبا سی سال پیش از این صعود مالوری و ایروین برای آخرین بار بسیار نزدیک به قله دیده شده بودند. در حدود ۱ بعد از ظهر ۸ ژوئن ۱۹۲۴ جرج مالوری و اندرو ایروین تنها چند صد متر زیر قله در مسیر شمال شرقی به صورت نقطه های کوچک از دوردست تشخیص داده شدند و سپس ابر آنها را در بر گرفت. ایروین هیچ گاه پیدا نشد اما جسد یخزده مالوری نهایتا در ۱۹۹۹ پیدا شد.

داستان بی پایان آنها را باید بزرگترین رمز و راز دنیای کوهنوردی دانست. آیا آنها توانسته بودند به این کوه صعود کنند؟ آنهم ۲۹ سال قبل از هیلاری و نورگای؟ زمانی که پیکر مالوری به شکل کامل یافت شد، یک چیز به همراه نداشت و آنهم تصویر همسرش بود، که قول داده بود در قله به یادگار باقی بگذارد. این و یک دوربین کداک که توسط دو کوهنورد حمل میشد گم شده باقی ماند، همانطور که هنوز اثری از ایروین هم یافت نشده است.

اکسپدیشن های پیشین
جرج مالوری پیش شرکت در اکسپدیشن سال ۱۹۲۴ در دو اکسپدیشن دیگر نیز شرکت کرده بود. وی برای اولین بار در سال ۱۹۲۱ به همراه تیم بریتانیا به این منطقه سفر کرده بود. هدف این برنامه شناسایی منطقه و تهیه نقشه و جزییات بود.

گفته میشود جرج مالوری احتمالا اولین اروپایی است که از کم غربی در پای لوتسه فیس دیدن کرده است.

مالوری در سال ۱۹۲۲ نیز در اکسپدیشنی حضور داشت که برای اولین بار از اکسیژن کمکی در کوهنوردی استفاده میشد. بعضی از کوهنوردان منتقد صعود با اکسیژن بودند چرا که از نظر آنها این کپسولها سنگین و غیرقابل اعتماد بود. سه تلاش برای قله در سال ۱۹۲۲ انجام گرفت که در همه آنها باربران بدون امکانات کافی حضور داشتند. اولین تلاش در ۱۹-۲۱ می انجام شد که طی آن سه نفر توانستند به ۸۲۲۵ متری دست یابند، اما هوای بد و خستگی آنها را مجبور به بازگشت کرد.

تلاش دوم با استفاده از اکسیژن کمکی انجام شد که آنها هم مجبور به بازگشت شدند. تلاش آنها البته ثابت کرد که سیستم اکسیژن کار می کند. پس از رسیدن به ارتفاع ۸۳۲۶ متری سیستم اکسیژن یکی از افراد خراب شده و مجبور به بازگشت میشوند.

سومین برنامه
در سومین تلاش ۷ نفر از باربرها بر اثر بهمن در گردنه شمالی کشته شدند که باعث شد مالوری به دلیل قضاوت ضعیف مورد شماتت قرار بگیرد. صعود متوقف شده و تیم به دارجیلینگ بازگشت.

برنامه بعدی در سال ۱۹۲۴ انجام شد. تیم انگلیسی به همراه باربران محلی در اوایل آوریل به شهرکهای مرزی تب رسید و پس از مدتی کوتاه بیس کمپ را برقرار کردند. در طول مسیر ژنرال بروس به دلیل مالاریا از سرپرستی کنار رفت و سرپرستی به نورتن رسید.

تحت فرماندهی وی، بیس کمپ، کمپ یک، کمپ دو، کمپ۳(بیس کمپ پیشرفته، ۶۴۰۰ متری) برقرار شدند. پس از یک وقفه به دلیل طوفان مالوری، نورتن، سامرول و اودل در ۱۹ می به بیس کمپ پیشرفته رسیدند.

در ۲۰ می، کوهنوردان شروع به ثابت گذاری طنابها در گردنه شرقی کرده و کمپ ۴ (۷۰۰۰متری) را برقرار کردند. هوا مجددا خراب شده و ۱۲ نفر از باربران در معرض خطر در کمپ ۴ باقی می مانند. که توسط امداد اعضای تیم به پایین منتقل میشوند.

سه تلاش روی قله
سه تلاش روی قله در این برنامه انجام شد. مالوری و بروس اولین تلاش را انجام دادند. که توسط نورتن و سامرول تعقیب شدند و ایروین و اودل در کمپ ۴ از آنها پشتیبانی کردند. در دو تلاش اولی از اکسیژن کمکی استفاده نشد. در اولین تلاش به دلیل عدم توانایی باربرها صعود متوقف شد. در همین زمان، نورتن و سامرول و شش باربر دیگر شروع به صعود در تاریخ ۲ ژوئن کردند. آنها یک شب ناخوشایند را در ۸۱۷۰ متری و در منطقه مرگ گذراندند. در هنگام ذوب کردن برف یکی از بطری های آنها میریزد که باعث تاخیر یک ساعتی میشود. اما آنها در ساعت۶:۴۰ دقیقه صبح شروع به حرکت می کنند. پس از ۲۰۰ متر صعود در مسیر جنوبی، تدریجا به سمت رخ شمالی تراورس میکنند. در نیم روز، سامرول که دچار سرفه شدید شده است، نمی تواند ادامه دهد. نورتن به تنهایی صعود را ادامه داده و خود را از طریق یک دهلیز با تلاشی جسورانه به هرم قله نزدیک می کند.(این دهلیز بعدها به افتخار وی دهلیز نورتن نامیده میشود.) متعاقبا در ارتفاع ۸۵۷۰ متری مجبور به پذیرش شکست می شود که دلیل آن هم سختی بیش از حد تکنیکی و خستگی بیان میکند. او تنها ۲۸۰ متر با قله فاصله دارد که البته تا سالها هم این رکورد ارتفاع برای وی باقی ماند.

نورتن به سامرول و دو نفر دیگر که در حال فرود هستند می پیوندد. در طول فرود به سامرول احساس خفگی دست داده و او فکر می کند که خواهد مرد. پس می نشیند تا عجلش فرا برسد. او بعدها می نویسد:”در آخر با دو دستم سینه ام را فشار دادم و ناگهان گرفتگی نفسم بازشد.” قدری خون بیرون آمده و راه تنفس باز میشود.

تلاش نهایی
مالوری آخرین تلاش را به همراه ایروین پیشنهاد میکند، ایروین دارای مهارتهای تکنیکی خوبی است و اینبار میخواهد در تلاشش از کپسول اکسیژن کمک بگیرد.

به همراه پنج باربر، مالوری و ایروین شروع به حرکت می کنند. آنها پس از رسیدن به کمپ ۶، باربران را به پایین می فرستند. جایی که اودل در کمپ ۵ برای پشتیبانی حضور دارد. آنها به اودل پیام میدهند که فردا صبح حرکت به بالا را آغاز میکنند.

پس از چند روز تلاش و بر قراری کمپ های یک تا شش سرانجام در روز ۸ ژوئیه ۱۹۲۴ روز موعود برای فتح بام دنیا فرا رسید.

اعضای اکسپدیشن بریتانیایی از بیس کمپ مشغول رصد مالوری و اروین بودند.
آخرین بار مالوری و اروین در ارتفاع ۸۶۰۰ متری و درست ۲۵۰ متر زیر قله مشاهده شدند .در حالیکه با قدرت به سمت قله پیش می رفتند.

پس از این مالوری و اورین هرگز دیده نشدند. ناپدید شدن مالوری ، بزرگ ترین راز تاریخ کوهنوردی را رقم زد، ” آیا آنها قبل از رسیدن به قله ناپدید شدند یا بعد از آن”

۲۹ سال بعد از مالوری “سر ادموند هیلاری” بر فراز اورست ایستاد تا اولین انسانی باشد که قدم بر روی بام دنیا گذاشته اما آیا او واقعا اولین بود؟

پیدا کردن جسد مالوری نیز به اندازه ناپدید شدن وی پر رمز و راز بود.
“کنراد آنکر” کوهنورد معروف آمریکایی یکی از افرادی بود که سال ها در اورست و در ارتفاع بالا و در منطقه مرگ به جستجو برای پیدا کردن جسد مالوری پرداخت.

سرانجام گروه کنراد آنکر در سال ۱۹۹۹ موفق شد جسد مالوری را بیابد. اما پیدا کردن جسد مالوری، راز صعود او به اورست را پیچیده تر کرد.
پیکر یخ زده و تقریبا سالم مالوری بعد از ۷۵ سال در اورست پیدا شد. عده ای او را بعنوان اولین فاتح قله اورست می دانند.
دو دلیل اساسی برای اثبات فرضیه ی صعود او به اورست وجود دارد:

۱- دختر مالوری گفته بود که پدرش عکسی از مادر وی به همراه داشته و به او قول داده بود که عکس او را بر روی بام دنیا قرار دهد. زمانیکه پیکر یخ زده مالوری پیدا شد تقریبا لباس ها و مدارک وی سالم بودند، در مدارک و جیب مالوری عکسی از همسرش یافت نشد و این یعنی عکس را از مدارکش خارج کرده بود، اما آیا این عکس را روی قله گذاشت؟

۲-زمانیکه پیکر مالوری پیدا شد عینک آفتابی او درون جیبش قرار داشت این در حالی بود که در آن ارتفاع تقریبا صعود بدون عینک غیر ممکن است. مالوری این نکته را خوب می دانست به ویژه آنکه یکی از همنوردانش در صعود های قبلی بر اثر اشتباه استفاده نکردن از عینک دچار برف کوری شدید شده بود. این موضوع می تواند نشان دهنده این باشد که مالوری بعد از فتح قله و در حین فرود. و در زمانیکه هوا رو به تاریکی می رفته دچار حادثه شده.

جمله مشهوری درباره مالوری وجود دارد. از او پرسیده بودند “چرا شما می خواهید اورست را فتح کنید؟” که او پاسخ داده بود “برای اینکه آنجا است”!

بنا به گفته Postmedia News اما، دو استاد دانشگاه تورنتو و یک محقق هندی می گویند که کاهش شدید فشار بارومتری، کولاک کور کننده و محرومیت ناگهانی از اکسیژن عوامل کلیدی مرگ این دو بودند. کنت مور و جان سمپل از دانشگاه تورنتو و دو راج سیکا محقق هندی پس از بررسی گزارش های ثبت شده هواشناسی که مدت های طولانی نادیده گرفته شده بودند و دیگر گزارش های هوا در روزی که این کوهنوردان ناپدید شدند، به این نتیجه رسیدند.

کنت مور در این باره گفت: “گم شدن مالوری و ایروین یکی از طولانی ترین رازهای قرن بیستم است، با این حال، در سر تا سر بحث های مربوط به گم شدن آنها، مسئله وضعیت هوا هرگز مورد توجه قرار نگرفته است. تا زمان کامل کردن اطلاعات مان، تنها اطلاعات در دسترس مشاهده انجام شده توسط نوئل اودل کوهنوردی که پشت سر مالوری و ایروین صعود می کرد، بود که ادعا کرد در بعدازظهر روزی که آن ها ناپدید شدند کولاک گرفت.”

بنا به این گزارش با تجزیه و تحلیل اطلاعات هواشناسی سال ۱۹۲۴ کوه های هیمالیا که در آرشیو جامعه سلطنتی جغرافیا در لندن نگهداری می شود، این سه محقق مشخص کردند که مالوری و ایروین احتمالا در معرض افت ناگهانی در فشار بارومتری به اندازه ۱۸ میلی بار به هنگام نزدیک شدن به قله اورست قرار گرفته اند.

مالوری بی شک یکی از سرسخت ترین مردان قرن بیستم است. تلاش و عزم وی برای رسیدن به ناشناخته ها و انجام غیر ممکن ها ستودنیست. وی چه به قله رسیده باشد چه نه برای همیشه یک ”افسانه” باقی می ماند؛

گردآوری :  امیر سعید احمدی با بهره از منابع مختلف