امداد هوای در کوهستان و نکاتی که باید بدانیم

امداد هوای در کوهستان بیشک سریعترین راه و البته حساسترین امکان برای نجات مصدومین در کوهستان است تکیه کلامم بروی حساس است.
هر کدام از ما ممکن است روزی مستقیم و یا غیر مستقیم با این پرنده نجات روبرو شویم، از همین روی ضروری است که چند نکته مهم را بدانیم.
اما قبل از بررسی این نکات اجازه بدید اول چند نکته مهم در مورد خود این پرنده بدانیم:

1. اول اینکه هلیکوپتر بر عکس تمام وسایل پرنده دیگر که قابلیت گلاید دارند بوسیله نیروهایی کار میکند که در تضاد با یکدیگر قرار دارند و کوچکترین اختلالی در کارشان موجب بروز حادثه میگردد.
2.  وزن مجاز برای برخواستن برای هر هلیکوپتر به میزان مشخصی است ، پرواز با بیش از این وزن تقریبا امکان ندارد.
3. ملخ هلیکوپتر در هنگام چرخش و بواسطه سرعت بالای که دارد (حدودا ۳۳۰ دور در دقیقه )  با چشم انسان دیگر دیده نمیشود کوچکترین تماس با آن باعث آسیب شدید میگردد. بیشترین حوادث بین انسانها و هلیکوپتر به این خاطر است.
4. ملخ دم برای خنثی کردن گشتاور چرخش ملخ اصلی و سرعت چرخش آن حدودا ۳برابر ملخ اصلیست.
5. نیروی ایستادن در جا برای یک هلیکوپتر از نیرویی که برای پرواز استفاده میکند بیشتر است. در این حالت بسیار آسیب پذیر بوده و باد شدید، حرکات پاندولی امداد گر یا بار خارجی میتواند تعادل آنرا بهم بزند .
6. هر چه ارتفاع بیشتر شود با توجه به رقیق شدن هوا از توانایی این وسیله پرنده کم خواهد شد .
7. هلیکوپتر ها در ایران معمولا دارای ۳ خدمه میباشند. خلبان، کمک خلبان و کروچیف (پشت کابین). کروو-چیف مسئول کابین و امور مسافران بوده و هماهنگی مسافرین با خلبان بوسیله کروو-چیف و با اجازه او انجام میگیرد .
8. خدمه زمینی و لاندینگ پد هلیکوپتر (اچ ال زد و یا اچ ال او ) که مخفف هلیکوپتر لندیگ زون اوفیسر یا همان افسر محیط فرود هلیکوپتر) نام دارد. تمامی راهنمای‌های فرود و ارتباط هنگام لندیگ با خلبان از طریق وی انجام میگیرد.
9.  امداد در کوهستان با توجه به وجود بادهای غیر طبیعی  ، رقیق بودن هوا ، نیاز به پرواز ایستا ، عدم وجود جای مناسب برای نشستن ، نزدیک شدن به صخره ها از پرواز های بسیار خطرناک به شمار میرود و خلبان و خدمه در معرض خطر قرار دارند .
10. فقط خلبان هلیکوپتر تصمیم به فرود و یا عدم فرود را با توجه به شرایط محیط میگیرد.

در ادامه بخش بخستین  که با چند نکته سطحی اما مهم در مورد خود هلیکوپتر، آشنا شدیم، اکنون میرسیم به نکات ایمنی و مهم در هنگام مواجه با بالگرد امداد هوایی، که به سه مرحله تقسیم میشوند:

• مرحله قبل از رسیدن هلیکوپتر،
• مرحله فرود و
• مرحله پس از فرود که شاید لازم باشد افرادی به هلیکوپتر نزدیک شوند.
• پیشفرض بر این است که ارسال امداد هوایی تایید شده است.

مرحله قبل از رسیدن امداد هوایی:

1. اولین نکته بسیار مهم: در مناطقی که سایت فرود هلیکوپترامداد هوای در کوهستان موجود است ( مثل پد فرود هلیکوپتر در مجاورت بارگاه سوم دماوند و یا در مسیر شیرپلا و حصارچال، از نصب چادر و اقدام به شبمانی بروی لاندینگ پد و محیط اطراف آن شدیدا خودداری کنیم.
   توجه: این پدها و اطراف آن با شعاع صد و پنجاه متری در همه هنگام باید برای فرود هلیکوپتر امداد قابل دسترسی باشند.
2. هلیکوپتر‌های مختلف بنا به مدل آنها، به محیطی با شعاعی بین سی تا پنجاه متر و‌گاهی بیشتر ، برای فرود و برخواست نیاز دارند.
3. اگر در محل حادثه هستیم و اگر مسئولین امداد زمینی هنوز حضور ندارند، تکیه کلام بر عدم حضور امداد گران و یا افسر راهنمای فرود هلیکوپتر است. سرپرست برنامه، گروه و یا پرتجربه ترین فرد وظیفه مدیریت محیط فرود هلیکوپتر و راهنمایی خلبان را به عهده بگیرد.
4. در صورت امکان محل فرود در محیطی مسطح، بدور از درختان و عوارض زمینی انتخاب شود.
5.  پس از مشخص کردن محل مناسب برای فرود هلیکوپتر، تمامی افراد حاضر باید نسبت به اماده کردن آن مکان اقدام کنند، بطور مثال در زمستان سطح برف را صاف و علامتگذاری کنند ، تمام اجسامی که ثابت نیستند مثل شاخه شکسته درختان، چادر، لباس و یا زباله را از محل دور کنند، اگر محل درنظر گرفته برای فرود، خاکی است، در صورت امکان آن محل آبپاشی شود.
6.  اگر در نقطه‌ای دورافتاده و وسیع هستیم، هنگام شنیدن صدای هلیکوپتر امداد بوسیله افروختن دود کوچکی، خارج و بدور از لندینگ پد، و یا در صورت امکان با برافراشتم آستین باد، به خلبان در دیده شدن خود و تشخیص جهت باد کمک شود.
   توجه: بدور از محل فرود! و دودی کوچک! مورد داشتیم که نصف جنگل را برای علامت دهی به آتش کشیدند.
7. چنانچه وسایل ارتباط بیسیم موجود است از بلاکه کردن یا صحبت بی مورد در بیسیم و یا رادیو مخابراتی خودداری شود.

در ادامه دو‌ بخش قبلی که با چند نکته مهم در مورد خود هلیکوپتر و مدیریت محل فرود بالگرد امداد، آشنا شدیم، اکنون میرسیم به نکات ایمنی و مهم در هنگام مواجه با بالگرد امداد هوایی، یعنی مرحله دوم ( فرود) و مرحله سوم ( پس از فرود) از سه مرحله عنوان شده.

مرحله فرود

پیش‌فرض این است که هلیکوپتر امداد در دیدرس قرار دارد، امدادگران زمینی و یا افسر فرود بالگرد در محل حضور ندارند، محل فرود هلیکوپتر مشخص و اماده است.

با نزدیکتر شدن هلیکوپتر، فرد منتخب برای راهنمای به خلبان بالگرد، روشنترین و رنگیترین لباس خود را پوشیده و در کنار محل فرود که اکنون آماده شده است، با دستان باز به شکل «وای» انگلیسی، پشت به باد! توجه کنید پشت به باد می‌ایستد . با این کار درخواست کمک را بصورت بصری به خلبان اعلام میکند، جهت باد و و جهت فرود مناسب را نیز به وی نشان میدهد. این حرکت نماد بینالمللی برای ( بله کمک میخوام، شرایط برای فرود محیا است، میباشد)
بقیه افراد حاضر و مصدم باید بدور از پد فرود و در سکون قرار داشته باشند. در صورت امکان نشسته. مراقب کوله، کاپشن، کاور کوله، عینک و هرانچه که محکم نیست باشند.
هلیکوپتر‌ها هنگام نشستن با ایجاد به اصطلاح واش داوون خاک و خاشاک و برف را با فشار و سرعت زیاد به اطراف میدمند،
با نزدیکتر شدن بالگرد، حدود شش متر، فرد راهنما بدون حرکت از محل ایستادنش و برای محافظت از صورت و چشمها در اثر برخورد سنگ و خارو خاشاک دستان خود را روی صورت قراردهد و به آرامی بروی زانوانش مینشیند. اگر عینک اسکی و طوفان با بند ایمنی موجود بود، استفاده شود.
پس از بزمین نشستن بالگرد ، به هیچ وجه، هیچ فردی بدون اجازه خدمه به بالگرد نزدیک نمیشود.

مرحله پس از فرود

از این پس به بعد مدیریت محل به عهده خدمه امداد هوای در کوهستان است و در صورت نیاز آنها اعلام میکنند که قدم بعدی چیست.
در صورتی که نیاز بود به بالگرد نزدیک شویم و فقط پس از دریافت اجازه از افسران امدادگر و خلبان به این نکات حیاتی هم توجه کنیم:

بسیار مهم: نزدیک و دور شدن به امداد هوای در کوهستان حتما باید با زاویه ۴۵ درجه از دماغه هلیکوپتر انجام شود، در تمام مدت باید در دیدرس خلبان باشیم.
هرگز از «پشت» یا «سمت کوه» به بالگرد نزدیک نمیشویم.
متاسفانه موارد بسیاری داشتیم که منجر به مرگ شده.
حواسمان به تجهیزاتی نظیر باتوم یا کلنگ کوهنوردی باشد که عمودی قرار نگرفته باشند. اشیا شل مانند کلاه یا دستمال سر و کاور کوله را یا در داخل کوله و یا با دست میگیریم .
بردن مواد سوختی و محرقه به داخل کابین ممنوع است.

شما را به دیدن یک کلیپ توضیحی کوتاه دعوت میکنم:

این کلیپ در کانال یوتیوب ذخیره شده، اگر به سایت یوتیوب به هر دلیلی دسترسی ندارید، برای دسترسی راحت دوستان داخل ایران نسخه‌ای از این کلیپ را در در کانال آپارات ذخیره و در دسترس قرار داده‌ام.

لینک به این کلیپ در سامانه آپارات

 

 

گردآوری و تدوین:امیر سعید احمدی

بخشی از این مقاله برکرفته شده از سازمان امداد هوای سوئیس REGA  است