کلنگ کوهپیمایی و کوهنوردی یکی از ابزارهای کلیدی برای حفظ تعادل، حمایت در مسیرهای برفی و یخی و اجرای تکنیک ترمز هنگام سر خوردن است. این ابزار بسته به نوع صعود و میزان فنی بودن مسیر، در مدل‌های مختلفی طراحی شده است. در این مطلب، انواع کلنگ کوهنوردی و .
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
کلنگ کوهنوردی چیست؟
کلنگ کوهنوردی (Mountaineering Axe) ابزاری فنی و ایمنی است که در صعودهای زمستانی، پیمایش یخچال‌ها و مسیرهای برفی و یخی به‌منظور حفظ تعادل، حمایت در گامبرداری، ایجاد جای پا، کنترل سرعت در شیب‌های برفی و اجرای تکنیک ترمز (Self-Arrest) در صورت سقوط استفاده می‌شود.
این ابزار از یک تیغه‌ی فلزی مستقیم یا خمیده، دسته‌ای مقاوم از جنس آلومینیوم، فولاد یا فیبرکربن و یک سخمه در انتهای دسته تشکیل شده است. برخی مدل‌ها دارای بیلچه برای کندن برف و ایجاد جای پا هستند، درحالی‌که مدل‌های فنی‌تر ممکن است به‌جای بیلچه، چکش داشته باشند. بسته به نوع فعالیت و سطح فنی صعود، این ابزار در مدل‌های مختلفی با طراحی‌های متنوع عرضه می‌شود.
کلنگ‌های کوهنوردی بر اساس استانداردهای بین‌المللی در دو گروه B (پایه) و T (فنی) قرار می‌گیرند. همچنین، بر اساس نوع فعالیت، در دسته‌های کوهپیمایی، کوهنوردی کلاسیک و کوهنوردی فنی طبقه‌بندی می‌شوند. کلنگ‌های فنی خود شامل زیرمجموعه‌هایی مانند کلنگ‌های بسیار سبک، تبرهای یخ‌نوردی، ابزارهای صعود آبشارهای یخی و تبرهای درای‌تولینگ هستند که برای فعالیت‌های تخصصی طراحی شده‌اند.
برای علاقه‌مندان به یخ‌نوردی، تبرهای یخ‌نوردی و مدل‌های تخصصی آن در مطلب جداگانه‌ای بررسی شده است.
آناتومی کلنگ کوهنوردی و کوهپیمایی
کلنگ‌های کوهنوردی با وجود تفاوت در طراحی، همگی از ساختاری مشابه پیروی می‌کنند که شامل بخش‌های زیر است:
- سر کلنگ (Head): شامل تیغه و بیلچه است و در برخی مدل‌ها، حفره‌ای برای اتصال کارابین دارد. معمولاً از فولاد مقاوم ساخته می‌شود تا در شرایط سخت کوهستانی دوام کافی داشته باشد.
- تیغه (Pick): بخش فلزی تیز و دندانه‌دار که برای فرو رفتن در برف و یخ طراحی شده است. دندانه‌های آن بسته به نوع فعالیت با زاویه‌های مثبت یا منفی ساخته می‌شوند تا گیرایی و کنترل بهتری ایجاد کنند.
- بیلچه (Adze): سطح قاشق‌مانندی در پشت تیغه که برای کندن برف، ایجاد جای پا و آماده‌سازی نقاط حمایت استفاده می‌شود. در مدل‌های فنی، ممکن است به‌جای بیلچه، چکش (Hammer) قرار داشته باشد.
- دسته (Shaft): بدنه‌ی کلنگ که معمولاً از آلیاژ آلومینیوم، فولاد یا فیبرکربن ساخته می‌شود. مدل‌های دارای دسته‌ی مستقیم برای کوهپیمایی و مدل‌های دارای دسته‌ی خمیده برای مسیرهای فنی و شیب‌های پرزاویه مناسب‌تر هستند.
- سُخمه (Spike): نوک انتهایی دسته که برای ایجاد اتکا در برف و یخ مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی مدل‌های فنی، سخمه‌ی تقویت‌شده یا قابل تعویض دارند.
- بند حمایتی (Leash): بندی که دور مچ بسته می‌شود تا کلنگ از دست کوه‌نورد نیفتد. برخی مدل‌های فنی، بند حمایتی قابل تنظیم یا ماژولار دارند که کنترل بهتری در شرایط دشوار فراهم می‌کند.
انواع کلنگ کوهپیمایی و کوهنوردی بر مبنای نوع فعالیت
در سالهای گذشته، طراحی کلنگ‌ها و تبرهای کوهنوردی به‌دلیل تغییرات در روش‌های صعود و تقسیم‌بندی فعالیت‌ها دستخوش تحول شده است. کلنگ‌ها بسته به نوع کاربرد، در ویژگیهای مختلفی مانند طول بدنه، میزان قوس، زاویه و سختی تیغه و دندانه‌ها با یکدیگر تفاوت دارند.
کلنگ‌های کوهنوردی با توجه به میزان فنی بودن مسیر و نیازهای صعود، در گروه‌های زیر قرار می‌گیرند:
کلنگ کوهپیمایی
کلنگ کوهپیمایی (Hiking Axe) برای پیمایش در مناطق پربرف، عبور از یخچال‌های طبیعی و صعودهای غیر‌فنی در فصل زمستان طراحی شده است. این مدل‌ها برای مسیرهای کم‌شیب و بدون نیاز به تکنیک‌های پیشرفته مناسب هستند و در مقایسه با کلنگ‌های فنی، از قدرت تحمل بار کمتری برخوردارند.
بدنه‌ی این کلنگ‌ها معمولاً صاف و بدون قوس بوده و در طول‌های ۵۵ تا ۸۵ سانتی‌متر عرضه می‌شوند. تیغه‌ی آن‌ها دارای قوس ملایم و تعداد دندانه‌های کمتری است، که برای فرو رفتن در برف و ایجاد اتکا کافی بهینه شده‌اند. این مدل‌ها اغلب به تسمه‌ی حمایتی کوتاه و متحرک مجهز هستند.
سُخمه‌ی کلنگ کوهپیمایی طوری طراحی شده که هنگام حرکت در برف و یخچال‌ها نقطه‌ی اتکای مناسبی فراهم کند. در گذشته، کلنگ‌های دسته‌چوبی رواج بیشتری داشتند، اما امروزه مدل‌های فلزی با تیغه‌های مدرن جایگزین آن‌ها شده‌اند. بااین‌حال، برخی برندها همچنان نمونه‌های کلاسیک با دسته‌ی چوبی تولید می‌کنند که بیشتر جنبه‌ی کلکسیونی دارند.
کلنگ کوهنوردی کلاسیک
کلنگ کوهنوردی کلاسیک (Classic Mountaineering Axe) برای پیمایش و صعود در مسیرهای پرشیب، پیچیده و تا حدودی فنی طراحی شده است. این مدل‌ها دارای تیغه و دسته‌ی گرید T هستند که مقاومت بیشتری نسبت به کلنگ‌های کوهپیمایی دارند و برای تحمل فشار در شرایط سخت مناسب‌ترند.
بدنه‌ی این کلنگ‌ها معمولاً از آلیاژ آلومینیوم ساخته شده و در نزدیکی تیغه دارای قوس ملایم است که باعث افزایش کنترل در مسیرهای برفی و یخی می‌شود. طول دسته بسته به نیاز کوه‌نورد بین ۵۰ تا ۷۵ سانتی‌متر متغیر است. تیغه‌ی این مدل کمی خمیده‌تر طراحی شده تا نفوذ بهتری در برف و یخ فشرده داشته باشد. برخی مدل‌ها مدولار هستند و امکان تعویض یا نصب قطعاتی مانند تیغه‌های مختلف را دارند.
این کلنگ‌ها معمولاً مجهز به تسمه‌ی حمایتی قابل تنظیم یا جداشدنی هستند که امکان شخصی‌سازی در هنگام استفاده را فراهم می‌کند. در برخی مدل‌ها، محافظ انگشت (Finger Rest) تعبیه شده تا هنگام صعود در شیب‌های پرزاویه، کنترل بهتری ایجاد شود.
کلنگ‌های کلاسیک اغلب دارای بیلچه (Adze) هستند که برای کندن برف، ایجاد جای پا و آماده‌سازی مسیرهای برفی استفاده می‌شود. این مدل‌ها برای عبور از یخچال‌ها، صعود در شیب‌های متوسط تا فنی و تکنیک‌های پیشرفته‌ی کوهنوردی زمستانی مناسب هستند.
کلنگ کوهنوردی فنی
کلنگ کوهنوردی فنی (Technical Mountaineering Axe) این گروه از کلنگ‌ها که به تبر کوهنوردی یا مدل‌های هیبریدی (Hybrid) معروف هستند و در گذشته با اصطلاح اسکاتلندی نیز شناخته می‌شدند (اصطلاحی که امروزه کمتر رایج است)، برای فعالیت‌های فنی در کوهستان طراحی شده‌اند. این مدل‌ها در مسیرهای پرشیب، پیمایش و صعود از یخچال‌های طبیعی و کوهنوردی فنی (آلپینیسم) استفاده می‌شوند. برخی مدل‌ها دارای دسته‌ای با انحنای کم برای کنترل بهتر در مسیرهای ترکیبی هستند، درحالی‌که مدل‌های تخصصی‌تر، دسته‌ی خمیده‌تر و تیغه‌ی پرقوس‌تری دارند که در مسیرهای یخی و شیب‌های تند عملکرد بهتری دارند. برخی از این کلنگ‌ها برای صعودهای محدود روی آبشارهای یخ‌زده نیز قابل استفاده هستند.
تبر کوهنوردی فنی معمولاً به‌صورت جفت عرضه می‌شود، به این صورت که یک مدل دارای بیلچه (Adze) برای کندن برف و دیگری دارای چکش (Hammer) برای کوبیدن میخ‌های یخی است. این ترکیب باعث می‌شود که ابزار، هم برای کوهنوردی کلاسیک و هم برای صعودهای فنی قابل استفاده باشد. طول دسته در این مدل‌ها معمولاً بین ۵۰ تا ۶۵ سانتی‌متر است و تمامی آن‌ها در کلاس T قرار دارند که به دلیل استحکام بالا، برای صعودهای فنی مناسب‌تر هستند.
در برخی مدل‌ها، تسمه‌ی حمایتی ثابت اما قابل جدا شدن است و در مدل‌های پیشرفته، محافظ انگشت (Finger Rest) تعبیه شده تا کنترل بیشتری در مسیرهای شیب‌دار ایجاد کند. برخی مدل‌های مدولار (Modular) امکان تعویض تیغه و قطعات مختلف را دارند. همچنین، زاویه‌ی تیغه‌ی متحرک در این کلنگ‌ها قابل تنظیم است که آن‌ها را برای مسیرهای مختلف بهینه می‌کند. ترکیب این ابزار با کرامپون‌های فنی کنترل بیشتری را در عبور از مسیرهای یخی و فنی فراهم می‌کند.
تبر یخ‌نوردی
تبر یخ‌نوردی (Ice Climbing Axe) ابزاری تخصصی برای صعودهای فنی روی دیوارهای یخی، آبشارهای منجمد، درای‌تولینگ و مسیرهای پرشیب یخ‌زده است. به دلیل طراحی خاص این ابزار، استفاده از آن برای پیمایش مسیرهای برفی یا شیب‌های کمتر از ۴۵-۵۰ درجه توصیه نمی‌شود. این ابزار که با نام تبر یخ نیز شناخته می‌شود، به دلیل بدنه و تیغه‌ی بهینه‌سازی‌شده برای سطوح عمودی یخی، در بسیاری از منابع آموزشی به‌عنوان یک گروه مستقل از کلنگ‌های کوهنوردی فنی دسته‌بندی می‌شود.
در برخی طبقه‌بندی‌ها، تبرهای یخ‌نوردی به‌عنوان نوعی کلنگ کوهنوردی فنی، اسکاتلندی (اصطلاح قدیمی) یا هیبریدی (Hybrid Ice Axe) در نظر گرفته می‌شوند. اما امروزه، با پیشرفت طراحی و توسعه مدل‌های متنوع، این ابزارها دارای ویژگیهای تخصصی منحصربه‌فردی شده‌اند که آن‌ها را از سایر کلنگ‌های کوهنوردی متمایز می‌کند.
تبرهای یخ‌نوردی دارای بدنه‌ی خمیده، دسته‌ی ارگونومیک و تیغه‌ی پرقوس قابل تعویض هستند که کنترل بهتر و نفوذ دقیق‌تر در یخ را فراهم می‌کنند. این تبرها معمولاً دارای ضربه‌گیر انگشتان و دو نقطه‌ی اتکا هستند که استحکام و دقت بیشتری در حین صعود ایجاد می‌کنند. مدل‌های مدولار این ابزار امکان تعویض تیغه، چکش یا بیلچه را متناسب با نوع صعود فراهم می‌کنند.
این ابزار تخصصی در چند گروه اصلی شامل مدل‌های یخ‌نوردی کلاسیک، آبشارهای یخی، درای‌تولینگ و مسابقات یخ‌نوردی طبقه‌بندی می‌شوند. از آنجا که این مطلب به کلنگ‌های کوهپیمایی و کوهنوردی اختصاص دارد، برای اطلاعات بیشتر درباره تبرهای یخ‌نوردی و مدل‌های مختلف آن‌ها، نظرتان را به مطلب تبر یخ نوردی و انواع آن جلب میکنم.
استانداردهای بین‌المللی کلنگ و تبرهای یخ‌نوردی
کلنگ‌های کوهنوردی و کوهپیمایی باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی ایمنی و استحکام طراحی و تولید شوند. دو مرجع اصلی تعیین این استانداردها اتحادیه اروپا (CEN) و اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های آلپاین (UIAA) هستند. این سازمان‌ها، استانداردهای EN 13089 و UIAA 152 را برای کلنگ‌های کوهنوردی، کوهپیمایی و تبرهای یخ‌نوردی تدوین کرده‌اند.
کلنگ‌هایی که این استانداردها را دریافت کرده‌اند، دارای نشان CE0082 (EN 13089) و UIAA هستند که معمولاً روی بدنه‌ی کلنگ حک می‌شوند یا در مشخصات فنی محصول درج می‌گردند. بررسی این علائم هنگام خرید، تضمین‌کننده‌ی کیفیت، ایمنی و استحکام ابزار در شرایط کوهستانی است.
دسته‌بندی کلنگ‌ها بر اساس استانداردها
بر اساس استاندارد EN 13089، کلنگ‌های کوهنوردی و کوهپیمایی از نظر مقاومت مکانیکی در دو گروه B (پایه) و T (فنی) دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی که باید به‌صورت مشخص روی بدنه یا تیغه‌ی کلنگ حک شود، میزان استحکام و کاربرد هر مدل را تعیین می‌کند.
- کلنگ‌های گروه B (Basic – پایه): مناسب برای کوهپیمایی عمومی، عبور از یخچال‌های طبیعی و مسیرهای کم‌شیب برفی. این مدل‌ها نسبت به کلنگ‌های فنی استحکام کمتری دارند و باید حداقل ۲.۵ کیلو‌نیوتن (kN) نیروی کششی را تحمل کنند.
- کلنگ‌های گروه T (Technical – فنی): مناسب برای مسیرهای پرشیب، یخچال‌نوردی فنی و صعودهای آلپی. این مدل‌ها استحکام بیشتری دارند و می‌توانند برای کارگاه‌های برفی و حمایت در مسیرهای فنی استفاده شوند. حداقل نیروی کششی قابل تحمل آن‌ها ۳.۵ کیلو‌نیوتن (kN) است.
استاندارد UIAA 152 علاوه بر تأیید الزامات EN 13089، آزمون‌های سخت‌گیرانه‌تری را برای بررسی استحکام مکانیکی و ایمنی کلنگ‌ها اعمال می‌کند. کلنگ‌هایی که این استاندارد را دریافت می‌کنند، از نظر مقاومت در برابر فشارهای شدید، قابلیت تحمل بار و دوام در شرایط دشوار کوهستانی آزمایش شده‌اند و گزینه‌ای مطمئن‌تر برای فعالیت‌های فنی محسوب می‌شوند.
علاوه بر این دو کلاس، برخی ابزارهای یخ‌نوردی ویژه‌ی درای‌تولینگ و مسابقات تحت دسته‌ی PPE Cat2 قرار می‌گیرند. این ابزارها معمولاً تحت استانداردهای CEN آزمایش نشده و برای استفاده در محیط‌های خاص رقابتی طراحی شده‌اند.
طول مناسب کلنگ کوهنوردی و کوهپیمایی
در گذشته، طول مناسب کلنگ بر اساس موقعیت آن در کنار بدن و فاصله‌ی انتهایی کلنگ از زمین تعیین می‌شد. طبق این روش، هنگام در دست گرفتن سر کلنگ، انتهای آن باید حدود ۱۰ سانتی‌متر یا در سطح قوزک پا از زمین فاصله می‌داشت. اما امروزه این معیار منسوخ شده است، زیرا کارایی کلنگ در شرایط فنی و توانایی آن در اجرای تکنیک‌های کوهنوردی، اهمیت بیشتری نسبت به استفاده‌ی آن به‌عنوان عصای پیاده‌روی دارد.
در سالهای اخیر، کلنگ‌های کوهنوردی و کوهپیمایی کوتاه‌تر شده‌اند و امروزه معمولاً بین ۴۹ تا ۶۷ سانتی‌متر تولید می‌شوند. این تغییر به دلایلی مانند افزایش کنترل، دقت در ضربه‌زدن، کاهش وزن و بهبود عملکرد در مسیرهای پرشیب و یخی صورت گرفته است.
کلنگ‌های بلندتر از ۶۵ سانتی‌متر در مسیرهای فنی کنترل کمتری دارند، حمل آن‌ها دشوارتر است و دقت و تعادل هنگام ضربه زدن کاهش می‌یابد. همچنین، در شرایطی که نیاز به کندن جای پا یا ایجاد نقاط حمایت وجود دارد، کلنگ‌های بلندتر کم‌اثرتر و چالش‌برانگیزتر هستند. در هنگام ترمز کردن و اجرای تکنیک ترمز با کلنگ (Self-Arrest)، کلنگ‌های کوتاه واکنش سریع‌تر و عملکرد بهتری دارند. به همین دلیل، برای فعالیت‌های فنی، انتخاب کلنگ کوتاه‌تر توصیه می‌شود.
مطلب مرتبط:
کلنگ کوهپیمایی بسیار سبک (Ultra-Light Hiking Axe)
در سالهای گذشته و با تغییر نیازهای کوهنوردان، به‌ویژه در پیمایش‌های زمستانی با اسکی کوهستان (Ski Mountaineering) و صعودهای سرعتی (Fast & Light)، مدل‌های سبک‌تر و قابل‌حمل‌تر مورد استقبال قرار گرفتند. یکی از این مدل‌ها کلنگ کوهپیمایی بسیار سبک (Ultra-Light Hiking Axe) است که برای حمل آسان و استفاده در شرایط خاص طراحی شده است.
این کلنگ‌ها عمدتاً در شاخه‌ی اسکی تورینگ (Ski Touring) استفاده می‌شوند و معمولاً روی کوله‌پشتی حمل می‌گردند. از آن‌ها در شرایط اضطراری مانند عبور از سطوح یخچالی، ترک‌های یخی (Bergschrund) و بخش‌های پایانی یخچال‌ها استفاده می‌شود.
تیغه‌ی این مدل زاویه‌ی عادی با دندانه‌های زاویه‌ی مثبت دارد و در کلاس B قرار می‌گیرد. طول دسته معمولاً بین ۵۰ تا ۶۵ سانتی‌متر است و در مدل‌های بدون قوس یا با قوس ملایم عرضه می‌شود. بدنه‌ی این کلنگ‌ها از آلومینیوم یا فیبرکربن ساخته شده تا ضمن کاهش وزن، استحکام کافی را نیز داشته باشد. برخی مدل‌های کوتاه‌تر به‌عنوان تبر مکمل (Secondary Axe) استفاده می‌شوند. این کلنگ‌ها معمولاً فاقد تسمه‌ی حمایتی هستند، اما امکان نصب تسمه در برخی مدل‌ها وجود دارد.
زاویه و طراحی تیغه‌ی در کلنگ کوهنوردی و کوهپیمایی
در گذشته، تیغه‌های کلنگ‌های کوهنوردی بدون دندانه و با زاویه‌ی خنثی طراحی می‌شدند. اما امروزه، برای افزایش گیرایی در برف و یخ سخت، تغییراتی در زاویه‌ی تیغه و شکل دندانه‌های آن (Pick Teeth) ایجاد شده است. این عوامل تأثیر مستقیمی بر نفوذ، کنترل و اجرای تکنیک ترمز (Self-Arrest) دارند.
زاویه‌ی تیغه معمولاً رو به پایین و خمیده طراحی می‌شود تا هنگام ضربه به یخ یا قرارگیری در برف، نفوذ بهتری داشته باشد. در کلنگ‌های عمومی کوهپیمایی، این زاویه بین ۶۵ تا ۷۰ درجه است که تعادل مناسبی بین نفوذ در برف و کنترل در مسیرهای کم‌شیب ایجاد می‌کند. در کلنگ‌های فنی، این زاویه بین ۵۵ تا ۶۰ درجه تنظیم شده تا گیرایی بیشتری در یخ سخت فراهم کند.
زاویه نوک و دندانه‌های تیغه
دندانه‌های زیر تیغه نقش مهمی در عملکرد کلنگ دارند. تیغه‌هایی با زاویه‌ی مثبت (Positive Clearance Angle)، که نوک آن‌ها متمایل به بیرون و دندانه‌هایشان متمایل به داخل هستند، هنگام فرو رفتن در برف و یخ گیرایی بهتری ایجاد کرده و در اجرای تکنیک ترمز، ثبات بیشتری از خود نشان میدهند. در مقابل، زاویه‌ی منفی (Negative Clearance Angle)، که در آن نوک تیغه متمایل به داخل است، در یخ سخت و برف فشرده به‌قدر کافی کارآمد نیستند و کنترل کمتری ارائه میدهند. در برف نرم، تمامی تیغه‌ها به‌راحتی در سطح فرو می‌روند، اما در یخ سخت، طراحی دندانه‌ها تعیین‌کننده‌ی میزان کارایی کلنگ خواهد بود.
امروزه، تقریباً تمامی تیغه‌های کلنگ‌های کوهنوردی و تبرهای یخ‌نوردی مدرن دارای زاویه‌ی مثبت هستند، زیرا این طراحی باعث افزایش ایمنی و کارایی در اکثر شرایط می‌شود. زاویه‌ی منفی بیشتر در طراحی‌های قدیمی یا غیر استاندارد دیده می‌شد. علاوه بر این، استفاده‌ی مداوم و فشرده از کلنگ یا تبر ممکن است باعث کند شدن یا شکستن نوک و دندانه‌های تیغه شود و در برخی موارد، زاویه‌ی نوک تیغه را تغییر داده و کارایی آن را کاهش دهد. در بسیاری از کلنگ‌ها و تبرهای ماژولار، زاویه‌ی نوک و دندانه‌های تیغه را می‌توان با سوهان دستی اصلاح کرد یا تیغه را به‌طور کامل تعویض نمود.
در مطلب” راهنمای جامع تیز کردن تیغه تبر یخ نوردی ” به‌صورت مفصل به این موضوع پرداخته شده است. نظرتان را به این مطلب جلب میکنم.
آلیاژ تیغه و دسته‌ی کلنگ کوهپیمایی و کوهنوردی
تیغه‌ی کلنگ‌ها معمولاً از فولاد آلیاژی NiCrMo Steel ساخته می‌شود که در برابر فشار، ضربه و سایش مقاوم است. بدنه‌ی کلنگ‌ها نیز از آلومینیوم ۷۰۷۵ ساخته می‌شود که ضمن سبکی، استحکام بالایی دارد. برخی مدل‌های پیشرفته‌تر از فیبر کربنی یا دسته‌های کامپوزیتی استفاده می‌کنند که علاوه بر کاهش وزن، جذب لرزش بهتری دارند.
کلنگ‌های مدولار امکان تعویض تیغه و دسته را برای سازگاری با شرایط مختلف صعود فراهم می‌کنند. این ویژگی، به‌ویژه در مسیرهای فنی و یخ‌نوردی، موجب افزایش ایمنی و کارایی می‌شود.
نکات ایمنی و نگهداری کلنگ
- برای حمل و نقل کلنگ کوهنوردی و کوهپیمایی، توصیه می‌شود تیغه و سخمه را با محافظ لاستیکی یا چرمی پوشانده و سپس جابه‌جا کنید تا از آسیب به تجهیزات دیگر و همچنین آسیب‌های احتمالی به دیگران جلوگیری شود.
- پس از هر برنامه‌ی کوهنوردی، کلنگ خود را تمیز و خشک کنید تا از زنگ‌زدگی تیغه و قطعات فلزی آن جلوگیری شود. رطوبت باقی‌مانده روی کلنگ، به‌ویژه در محل اتصالات و نقاط جوش، می‌تواند باعث خوردگی و کاهش دوام ابزار شود.
- بند حمایتی (Leash) نقش مهمی در جلوگیری از افتادن کلنگ در حین استفاده دارد. در صورت پارگی یا آسیب‌دیدگی، باید آن را به‌موقع تعویض کنید تا ایمنی کار با کلنگ حفظ شود.
- در صورتی که کلنگ از ارتفاع زیاد سقوط کرد و به سطح سختی برخورد داشت، پیش از استفاده‌ی مجدد، دسته و تیغه‌ی آن را از نظر ترک‌خوردگی، خم‌شدگی یا تغییر شکل بررسی کنید. ابزار آسیب‌دیده ممکن است در شرایط فنی کوهستان عملکرد نامناسبی داشته باشد و ایمنی شما را به خطر بیندازد.
جمع‌بندی
کلنگ کوهپیمایی و کوهنوردی یکی از ابزارهای کلیدی در پیمایش مسیرهای برفی و یخی است، اما داشتن آن به‌تنهایی ضامن ایمنی نیست. آموزش صحیح استفاده از کلنگ، از جمله نحوه‌ی صحیح در دست گرفتن، گامبرداری ایمن، کنترل سرعت در شیب‌های برفی و اجرای تکنیک ترمز (Self-Arrest)، برای هر کوه‌نورد ضروری است. مهارت در به‌کارگیری این ابزار، می‌تواند در شرایط بحرانی تفاوت بین یک فرود ایمن و یک حادثه‌ی جدی باشد.
عدم آشنایی با روش‌های صحیح استفاده از کلنگ نه‌تنها عملکرد آن را کاهش می‌دهد، بلکه ممکن است در شرایط اضطراری، ایمنی فرد را به خطر بیندازد. انتخاب کلنگ مناسب بر اساس نوع صعود، طراحی تیغه و دسته، و استانداردهای ایمنی تنها زمانی مؤثر است که کوه‌نورد بتواند به‌درستی از آن بهره ببرد. به همین دلیل، آموزش اصولی و تمرین عملی تکنیک‌های کار با کلنگ، نقشی اساسی در افزایش ایمنی و کاهش خطرات کوهنوردی دارد.
در این مطلب، با تکیه بر منابع معتبر آموزشی مانند آلپاین کلوب سوئیس، فدراسیون کوهنوردی ایران، و اطلاعات ارائه‌شده توسط تولیدکنندگان برتر تجهیزات کوهنوردی نظیر Black Diamond، Petzl و Grivel، تلاش شده است تا شناخت جامعی از انواع کلنگ‌های کوهنوردی، آناتومی، کاربردها و استانداردهای آن ارائه شود.
گردآوری و تدوین: امیر سعید احمدی
