این مطلب ادامه‌ای بر مقاله بررسی انواع دستکش‌های کوهنوردی و دسته‌بندی آن‌ها است که در آن به شاخص‌های مهم برای انتخاب و خرید دستکش کوهنوردی پرداخته می‌شود. هدف این بخش، ارائه اطلاعات تکمیلی برای خریدی آگاهانه‌تر است تا کوهنوردان، از مبتدی تا حرفه‌ای، بتوانند دستکشی متناسب با نیازهای خود انتخاب کنند. رعایت این شاخص‌ها تضمینی برای عملکرد بهینه، ایمنی بالاتر و راحتی نسبی در برنامه‌ها و صعودهای زمستانی خواهد بود.
در مقاله پیشین دیدیم که دستکش‌های کوهنوردی و کوهپیمایی (Mountaineering Gloves) به‌عنوان ابزاری کوچک اما حیاتی، نقشی کلیدی در محافظت از دستان در برابر سرما، باد، رطوبت و حتی اصطکاک ایفا می‌کنند. اما انتخاب یک دستکش مناسب، تنها به شناخت انواع آن محدود نمی‌شود؛ بلکه درک شاخص‌های مهمی چون تناسب با شرایط محیطی، نوع فعالیت و ویژگیهای فنی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مطلب، این شاخص‌ها و ویژگی‌ها به‌طور دقیق‌تر بررسی خواهند شد.
۱. توجه به شرایط آب‌وهوایی و دما
یکی از شاخصه‌های مهم در انتخاب دستکش، شرایط دمایی محیط کوهنوردی است که قصد داریم از آن استفاده کنیم. این معیار عموماً به‌صورت محدوده دمایی توصیه‌شده روی بسته‌بندی یا توضیحات محصول درج می‌شود. این اطلاعات به ما کمک می‌کند تا مناسب‌ترین دستکش را برای شرایط محیطی خاص انتخاب کنید. عموما دستکش‌های سبک و تک‌لایه برای کوهپیمایی‌های تابستانی در ارتفاعات پایین مناسب‌اند. در مقابل، برای کوهنوردی زمستانی یا صعود به قله‌های بلند، دستکش‌های چندلایه با عایق‌بندی قوی‌تر توصیه می‌شوند. به‌عنوان مثال، دستکش‌هایی که از عایق پر طبیعی استفاده می‌کنند، برای هوای بسیار سرد ایده‌آل هستند، اما در محیط‌های مرطوب ممکن است عملکردشان کاهش یابد. در این شرایط، دستکش‌های عایق مصنوعی یا ترکیبی انتخاب بهتری خواهند بود. همچنین استفاده از سیستم لایه‌ای نیز می‌تواند انعطاف‌پذیری بیشتری برای تطبیق با شرایط متغیر فراهم کند.
۲. انتخاب بر اساس نوع فعالیت
نوع فعالیت، تأثیر مستقیمی بر انتخاب دستکش دارد. برای مثال، در کوهپیمایی زمستانی، دستکش‌های چندلایه با عایق مناسب یا ترکیب دو یا سه لایه مجزا گزینه‌ای عالی هستند که گرما و راحتی لازم را در دمای پایین فراهم می‌کنند. در کوهنوردی زمستانی، دستکش‌های بلند و چندلایه با مقاومت بالا در برابر باد، رطوبت، برف و یخ ضروری هستند تا گرما و حفاظت بیشتری در شرایط سخت ارائه دهند. برای یخ‌نوردی، دستکش‌های تقویت‌شده در تمام قسمت‌ها طراحی شده‌اند که علاوه بر مقاومت در برابر سرما، برای کار با ابزارهای فنی نیز مناسب‌اند. همچنین، در اسکی کوهستان، دستکش‌های چندلایه با قابلیت تنظیم بر اساس دما و تقویت‌شده در بخش‌های خاص انتخابی ایده‌آل هستند که علاوه بر حفاظت، انعطاف‌پذیری لازم را برای این فعالیت فراهم می‌کنند. دستکش‌های تاکتیکال نیم‌پنجه یا تمام‌پنجه نیز برای فعالیت‌های فنی و کار با طناب پیشنهاد می‌شوند.
۳. توجه به ساختار
دستکش‌های کوهنوردی در سه نوع اصلی طراحی می‌شوند که هرکدام بسته به نیاز و شرایط، مزایای خاص خود را دارند. دستکش‌های پنج‌انگشتی (Five-Finger Gloves) برای فعالیت‌هایی طراحی شده‌اند که نیاز به دقت و آزادی حرکت انگشتان دارند، مانند کار با تجهیزات فنی. این مدل به شما امکان می‌دهد به‌راحتی ابزارها را کنترل کنید و وظایف دقیق را انجام دهید.
دستکش‌های دو‌انگشتی (Mittens) به دلیل قرار گرفتن انگشتان در کنار یکدیگر، گرمای بیشتری حفظ می‌کنند و برای دماهای بسیار سرد ایده‌آل هستند. این مدل به‌ویژه در پیمایش‌های طولانی که نیاز به استفاده از باتوم دارید یا هنگام استراحت در چادر و کمپ، گزینه‌ای مناسب و کاربردی به شمار می‌آید.
در نهایت، دستکش‌های سه‌انگشتی (Lobster Gloves) ترکیبی از مدل‌های پنج‌انگشتی و دو‌انگشتی هستند و تعادلی ایده‌آل بین حفظ گرما و آزادی عمل ایجاد می‌کنند. طراحی این دستکش‌ها با سه بخش مجزا برای انگشت شست، انگشت سبابه و سه انگشت دیگر، امکان انجام کارهای فنی در ارتفاعات بالا و شرایط بسیار سخت را فراهم می‌آورد و آن را به گزینه‌ای بسیار کارآمد برای کوهنوردان حرفه‌ای تبدیل کرده است.
۴. مواد عایق
مواد عایق استفاده شده در دستکش‌های چندلایه کوهنوردی و برخی دستکش‌های دو انگشتی، بسته به نوع و شرایط محیطی، از پر طبیعی یا الیاف مصنوعی تهیه می‌شود. پر طبیعی به دلیل وزن سبک و گرمای فوق‌العاده‌ای که فراهم می‌کند، گزینه‌ای ایده‌آل برای شرایط بسیار سرد است. با این حال، این نوع عایق در مواجهه با رطوبت عملکرد مناسبی ندارد و ممکن است خاصیت عایقی خود را از دست بدهد.
در مقابل، الیاف مصنوعی به‌طور خاص برای مقاومت در برابر رطوبت طراحی شده است. این نوع عایق حتی در شرایط مرطوب نیز کارایی بالایی دارد و گزینه‌ای مناسب برای فعالیت‌هایی است که احتمال خیس شدن دستکش وجود دارد. اگرچه الیاف مصنوعی کمی سنگین‌تر از پر طبیعی است، اما دوام و عملکرد آن در شرایط متغیر محیطی قابل توجه است.
۵. تنفس‌پذیری و ضدآب بودن
در پیمایش‌های طولانی و صعودهای فنی، تعریق دست‌ها در دستکش به‌ویژه در مدل‌های عایق‌دار، بسیار رایج است. هنگام خرید دستکش کوهنوردی، به نوع غشای ضدآب و تنفس‌پذیر مانند Gore-Tex، eVent یا سایر غشاهای مشابه توجه ویژه‌ای داشته باشید. این غشاها نه‌تنها از نفوذ آب جلوگیری می‌کنند، بلکه رطوبت داخلی را نیز به بیرون منتقل می‌کنند و راحتی بیشتری فراهم می‌سازند. دقت و حساسیت در انتخاب این ویژگی، تجربه کوهنوردی شما را بهبود می‌بخشد و بعدها از این تصمیم هوشمندانه خود سپاسگزار خواهید بود.
۶. اندازه و تناسب
تناسب اندازه دستکش با دست، نقشی کلیدی در عملکرد و راحتی آن ایفا می‌کند. اگر دستکش بیش از حد تنگ باشد، جریان خون در دست‌ها مختل شده و باعث سرد شدن و کاهش کارایی آن‌ها می‌شود. از سوی دیگر، دستکش‌های بیش از حد گشاد نمی‌توانند گرمای کافی را حفظ کنند و ممکن است مانع از انجام حرکات دقیق شوند. برای فعالیت‌های فنی، طول انگشتان دستکش باید کاملاً متناسب باشد، چرا که بلندی بیش از حد انگشتان ممکن است در دهانه کارابین گیر کند.
اگر از سیستم لایه‌ای در دستکش استفاده می‌کنید، باید اندازه لایه‌های دوم و سوم را به دقت بررسی کنید. این اندازه‌ها باید به گونه‌ای باشند که فضای کافی برای قرارگیری لایه زیرین وجود داشته باشد، بدون آنکه موجب تنگی یا کاهش عملکرد کلی دستکش شوند.
۷. وزن و راحتی
دستکش‌های کوهنوردی امروزی با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های مدرن دوخت و استفاده از الیاف عایق سبک، عموماً از وزنی مطلوب و مناسب برخوردارند. طراحی آن‌ها به گونه‌ای است که علاوه بر وزن سبک، راحتی استفاده و آزادی حرکت دست‌ها را بدون محدودیت فراهم می‌کنند. هرچند تفاوت وزن میان مدل‌های مختلف اغلب در حد چند گرم است، اما هنگام انتخاب دستکش مناسب، توجه به وزن نیز می‌تواند بر راحتی و عملکرد شما در طول فعالیت تأثیرگذار باشد.
۸. قابلیت های تنظیم
یکی از ویژگیهای کلیدی در دستکش‌های کوهنوردی چندلایه، به‌ویژه مدل‌های دو‌انگشتی (Mittens) و سه‌انگشتی (Lobster Gloves)، وجود امکانات تنظیم در نقاط مختلف آن‌ها است. بندهای قابل تنظیم در بالای مچ دست از جمله این ویژگی‌ها هستند که به کاربران امکان می‌دهند دستکش را به‌طور کامل و دقیق روی دست فیکس کنند. این طراحی مانع از نفوذ سرما و برف به داخل دستکش شده و در عین حال راحتی و گرمای بیشتری را فراهم می‌کند.
۹. حلقه مچ‌بند
حلقه‌های مچ‌بند (Wrist Straps) در دستکش‌های عایق‌دار و لایه بیرونی به شما این امکان را می‌دهند که در هنگام انجام کارهای موقتی دستکش را بدون نگرانی از افتادن یا گم‌شدن از مچ خود آویزان کنید. این ویژگی برای برنامه‌های فنی یا زمستانی که گم‌شدن دستکش می‌تواند خطرآفرین باشد، بسیار ضروری است.
۱۰. کف و نقاط تقویت‌شده
دستکش‌های کوهنوردی زمستانی، چه چندلایه و چه تک‌لایه‌هایی مانند پلار یا وینداستاپر، اغلب دارای کف تقویت‌شده از مواد مقاوم مانند چرم طبیعی یا مصنوعی هستند. این طراحی، دوام بالایی در برابر سایش، تماس با ابزارهای سنگین و سطوح خشن فراهم می‌کند. این ویژگی، به‌ویژه در دستکش‌های چندلایه و لایه بیرونی، اهمیت زیادی دارد و برای فعالیت‌های فنی و شرایط سخت ضروری است. در دستکش‌های دو انگشتی با عایق پر نیز این مقاومت در کف دست به‌دلیل حساسیت به آسیب در اولویت است.
۱۱. سازگاری با فناوری
قابلیت کار با صفحات لمسی (Touch-Screen Compatibility) در دستکش‌هایی که نوک انگشت شست و سبابه آن‌ها با لایه‌ای ویژه پوشیده شده، امکان استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی مانند گوشی‌های هوشمند و GPS و ترانسیور را فراهم می‌کند. این ویژگی باعث صرفه‌جویی در زمان و حفظ گرمای دست‌ها در شرایط سرد می‌شود.
۱۲.کشش حلقه‌ها
کشش حلقه‌ها در دستکش‌های کوهنوردی به دو نوع تقسیم می‌شوند:
۱. حلقه‌های کششی برای پوشیدن دستکش
این حلقه‌ها که به Cuff Loops for Pulling On معروف هستند، در قسمت پایینی مچ دستکش تعبیه شده‌اند و برای سهولت در پوشیدن دستکش طراحی شده‌اند. با استفاده از این حلقه‌ها، کاربر می‌تواند دستکش را بدون نیاز به کشیدن مستقیم روی سطح آن و با کمترین فشار بپوشد. این ویژگی به‌ویژه زمانی که دست‌ها یا دستکش خیس یا یخ‌زده باشند، بسیار کاربردی است و علاوه بر راحتی، به افزایش دوام دستکش نیز کمک می‌کند.
۲. حلقه‌های کششی برای درآوردن دستکش
این نوع حلقه‌ها که با نام Pull-Off Loops یا حلقه‌های کششی برای بیرون آوردن شناخته می‌شوند، تنها در برخی دستکش‌های تخصصی دیده می‌شوند. این حلقه‌ها معمولاً بین انگشت میانی و انگشت حلقه یا بین سایر انگشتان تعبیه می‌شوند و به کاربر کمک می‌کنند تا دستکش را به‌راحتی و بدون نیاز به تلاش زیاد یا کشیدن مستقیم از دست خارج کند. این ویژگی در شرایطی که دستکش خیس، یخ‌زده یا خیلی تنگ باشد، اهمیت زیادی دارد. حلقه‌های کششی برای درآوردن معمولاً در دستکش‌هایی که برای فعالیت‌های دقیق یا فنی مانند درایتولینگ، یخ‌نوردی داخل سالن یا صعودهای ویافریتا طراحی شده‌اند، وجود دارند و یکی از ویژگیهای مهم برای سهولت استفاده در این دستکش‌ها محسوب می‌شوند.
۱۳. آویز حلقه‌ها
Clipping Hanging Loops حلقه‌های آویزان کردن، از ویژگیهای کاربردی در دستکش‌های کوهنوردی و فنی هستند که معمولاً در قسمت بالای انگشت حلقه یا سبابه دستکش تعبیه می‌شوند. این حلقه‌ها از مواد مستحکم مانند نایلون ساخته شده و برای اتصال دستکش به کارابین، هارنس یا تجهیزات دیگر استفاده می‌شوند.
این طراحی از گم‌شدن دستکش در زمان استراحت یا فعالیت‌های فنی که نیاز به درآوردن موقت آن است، جلوگیری می‌کند. همچنین، هنگام آویزان‌بودن دستکش‌ها، نوک انگشتان به سمت پایین قرار می‌گیرد که باعث تخلیه آب و برف و خشک‌شدن سریع‌تر آن‌ها می‌شود. این حلقه‌ها، که معمولاً در دستکش‌های چندلایه و فنی مخصوص صعودهای زمستانی، یخ‌نوردی و اسکی کوهستان وجود دارند، برای استفاده در شرایط سخت و مرطوب بسیار مفید هستند.
۱۴. امکانات جانبی خاص و ویژه
دستکش‌های کوهنوردی حرفه‌ای با طراحی‌های نوآورانه و امکانات جانبی، تجربه‌ای ایمن‌تر و راحت‌تر ارائه می‌دهند. برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
سیستم ریکو (RECCO): وجود رفلکتور رکو در برخی دستکش‌ها، آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای فعالیت در مناطق برفی و خطرناک تبدیل می‌کند. این فناوری، با کمک به تیم‌های جست‌وجو و نجات در مکان‌یابی افراد مفقود، ایمنی بیشتری فراهم می‌کند. اگرچه این سیستم در همه نقاط دنیا به‌صورت فراگیر استفاده نمی‌شود، اما داشتن آن یک امتیاز مثبت به شمار می‌آید.
لایه نرم فلس ضدآب و ضدباکتری: بخشی از دستکش‌های حرفه‌ای در ناحیه مچ یا قسمت بین انگشت شست و نشانه، دارای لایه‌ای نرم هستند که برای پاک‌کردن عرق صورت و بینی طراحی شده‌اند. این ویژگی در شرایط سرد و سخت زمستانی، به‌ویژه در کوه‌های مرتفع، کمک بزرگی به راحتی کاربر می‌کند.
پوشش مخصوص شیشه پاک‌کن: سطح بیرونی انگشت نشانه برخی دستکش‌ها با جنسی خاص طراحی شده است که امکان پاک‌کردن سطح شیشه عینک یا ماسک را فراهم می‌کند. این قابلیت برای کوهنوردان، اسکی‌بازان، و هر کسی که در شرایط سخت به شفافیت عینک خود نیاز دارد، بسیار کاربردی است.
جمع‌بندی
دستکش کوهنوردی، یکی از تجهیزات حیاتی در برنامه‌های کوهپیمایی و فعالیت‌های زمستانی است. برای انتخاب دستکش مناسب، باید به شاخصه ها و ویژگی های مختلفی مانند شرایط دمایی، نوع فعالیت و ساختار لایه‌ای٫ اندازه٫ سازگاربودن با لایه های دیگر و امکانات جانبی مانند حلقه مچ و نوع عایق توجه و در نظر گرفت. با رعایت این نکات، می‌توانید با خیالی آسوده از دستان خود محافظت کرده و تجربه‌ای امن و لذت‌بخش در کوهستان داشته باشید.
گردآوری و تدوین: امیر سعید احمدی