انواع شلوار کوهنوردی، در کنار کفش، جوراب و کوله‌پشتی، یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اجزای پوشاک در تجهیزات کوهنوردی به شمار می‌رود. این پوشاک یا تن‌پوش، فراتر از یک لباس معمولی عمل می‌کند و نقشی اساسی در محافظت از پایین‌تنه بدن در برابر عواملی همچون سرما، گرما، رطوبت، باد، اصطکاک و حتی خراش‌های کوچک ایفا می‌کند. انتخاب شلواری مناسب برای کوهنوردی، کوهپیمایی یا طبیعتگردی نه‌تنها بر کیفیت تجربه و ایمنی تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند عملکرد کوهنوردان و طبیعت‌گردان را در محیط‌های متغیر کوهستان بهبود بخشد و از چالش‌های غیرضروری جلوگیری کند.
در این مطلب به‌طور اختصاصی به شلوارهایی می‌پردازیم که برای استفاده در کوهستان طراحی شده‌اند و عموماً در فعالیت‌های کوهنوردی فنی چهارفصل، کوهپیمایی و پیمایش‌ها در شرایط مختلف چهارفصل کوهستان به کار می‌روند.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
اهمیت شلوار کوهنوردی
شلوار کوهنوردی فقط یک پوشاک نیست؛ بلکه یکی از اصلی‌ترین اجزای سیستم حفاظتی بدن در برابر شرایط چالش‌برانگیز کوهستان است. این شلوارها باید علاوه بر فراهم کردن گرما، راحتی و ایمنی، امکان تحرک آزادانه و انعطاف‌پذیری را نیز فراهم کنند. انتخاب یک شلوار نامناسب می‌تواند منجر به افزایش چالش، کاهش عملکرد و حتی آسیب‌های جدی مانند سرمازدگی یا ساییدگی شود. به همین دلیل، توجه به جزئیات در انتخاب شلوار مناسب ضروری است.
دسته‌بندی شلوارهای کوهنوردی
به‌طور کلی، شلوارهای کوهنوردی و کوهپیمایی، بدون توجه به تقسیم‌بندی از لحاظ جنسیتی (زنانه یا مردانه)، بر اساس شاخص‌های متنوعی دسته‌بندی میشوند که هر یک متناسب با نیازهای خاص فعالیت‌های کوهستانی طراحی شده‌اند. این شاخص‌ها شامل نوع عایق‌بندی (عایق‌دار یا غیرعایق)، فصل استفاده (زمستانی یا غیرزمستانی)، نوع فعالیت (راهپیمایی، کوهپیمایی، کوهنوردی، صخره‌نوردی و سایر فعالیت‌ها) و حتی ارتفاع و محیط مورد استفاده و گاهی بر اساس سیستم لایه ایی پوشاک تقسیم بندی میشوند.
شلوارهای کوهنوردی بر اساس معیارهای گوناگونی دسته‌بندی میشوند که هر کدام با توجه به نیازهای خاص فعالیت، طراحی و تولید میشوند. مهم‌ترین دسته‌بندی‌ها شامل موارد زیر است:
تقسیم بندی بر اساس عایق‌بندی
در نوعی از دسته‌بندی انواع شلوار کوهنوردی، از نظر عایق‌بندی به دو دسته اصلی شلوارهای عایق چندلایه و شلوارهای غیرعایق تک‌لایه تقسیم میشوند:
شلوارهای عایق چندلایه
عموماً این دسته از شلوارها خود به دو نوع اصلی و زیرمجموعه تقسیم میشوند:
- دسته اول: شامل شلوارهایی است که لایه‌های عایق گرمایشی در ساختار خود دارند، مانند شلوارهای پر یا الیاف مصنوعی و همچنین شلوارهای اسکی و یخ‌نوردی چندلایه. این شلوارها به‌طور خاص برای استفاده در هوای بسیار سرد و مرطوب طراحی شده‌اند و نقش اساسی در حفظ دمای بدن در شرایط سخت کوهستانی ایفا می‌کنند.
- دسته دوم: شامل شلوارهایی است که فقط از یک لایه پارچه‌های ضدباد و ضدآب ساخته شده‌اند و گاهی علاوه بر عایق بودن در برابر برف و باران، خاصیت تنفسی نیز دارند. این نوع شلوارها اغلب از موادی مانند گورتکس، ویند استاپر یا میکروپلار تولید میشوند و عموماً به عنوان بخشی از لایه بیرونی و بر روی لایه‌ای دیگر استفاده میشوند. ویژگی بارز این شلوارها، ترکیب حفاظت در برابر باد و باران با امکان تنفس‌پذیری برای کاهش تعریق است.
شلوارهای غیرعایق تک‌لایه
این دسته شامل تمامی شلوارهایی می‌شود که در ساختار آن‌ها از یک لایه استفاده شده است و دارای خاصیت عایق گرمایشی محدود، تنفس‌پذیری و مقاومت نسبی در برابر باران هستند. شلوارهای غیرعایق، با توجه به ساختارشان، برای طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها در فضای باز، طبیعتگردی، کوهپیمایی و کوهنوردی در شرایط مختلف آب‌وهوایی طراحی شده‌اند. ویژگیهای برجسته این شلوارها شامل تهویه مناسب، امکانات کاربردی متنوع (مانند جیب‌ها و زیپ‌های تهویه) و قابلیت خشک‌شدن سریع است. این نوع شلوارها به دلیل انعطاف‌پذیری در طراحی و کاربرد، محبوبیت زیادی در میان کوهنوردان در تمامی سطوح دارند.
تقسیم‌بندی بر اساس فصل استفاده
انواع شلوار کوهنوردی و کوهپیمایی بر اساس فصل استفاده به سه دسته اصلی تقسیم میشوند که هر یک برای شرایط خاص محیطی طراحی شده‌اند.
شلوارهای زمستانی
این شلوارها برای شرایط سخت زمستانی و با پوشش DWR طراحی شده‌اند. برخی مدل‌ها دارای لایه‌های عایق حرارتی و چندلایه هستند، در حالی که انواع تک‌لایه با قابلیت ترکیب با لایه‌های دیگر برای کارایی بهتر تولید میشوند. این شلوارها با مقاومت بالا در برابر باد، باران و خاصیت ضدآب بودن، گزینه‌ای ایده‌آل برای زمستان هستند.
ویژگی‌هایی مانند گتر داخلی، لایه محافظ کرامپون، زیپ‌های تهویه، جیب‌های کارآمد نظیر جیب نقشه، بندهای قابل تنظیم، لیبل‌های بازتاب‌دهنده نور برای دید بهتر، و نوارهای چسب در کمر و پاچه شلوار، راحتی و کارایی این شلوارها را افزایش می‌دهند.
پارچه این شلوارها ترکیبی از مواد مقاوم در برابر رطوبت مانند پشم در لایه‌های داخلی و الاستین برای افزایش انعطاف‌پذیری است. این شلوارها برای فصل تابستان مناسب نیستند اما در سه فصل دیگر، همراه با لایه‌های زیرین، انتخابی عالی محسوب میشوند.
شلوارهای تابستانی
این شلوارها سبک، خنک و دارای قابلیت تنفس‌پذیری بالایی هستند. معمولاً از موادی مانند پلی‌استر یا نایلون باکیفیت تولید میشوند. برخی از مدل‌های این دسته دارای قابلیت دفع اشعه فرابنفش و خاصیت ضد حشرات هستند که آن‌ها را برای فعالیت‌های طولانی در هوای گرم و خشک مناسب می‌سازد. بسیاری از این شلوارها قابلیت تبدیل به شلوارک را دارند و انعطاف‌پذیری بالایی برای طبیعتگردی و کوهپیمایی در تابستان ارائه می‌دهند.
شلوارهای سه فصل
این دسته شامل طیف گسترده‌ای از شلوارهای طبیعتگردی، کوهنوردی و کوهپیمایی است که معمولاً برای بهار، تابستان و پاییز طراحی شده‌اند. برخی از آن‌ها طراحی ساده‌ای دارند، در حالی که مدل‌های پیشرفته‌تر دارای امکانات بیشتری مانند زیپ‌های تهویه، جیب‌های متعدد و کارآمد، بندهای قابل تنظیم و لیبل‌های بازتاب‌دهنده نور هستند. این شلوارها که معمولاً با نام ترکینگ یا هایکینگ شناخته میشوند، برای استفاده در شرایط مختلف محیطی ایده‌آل هستند.
تقسیم بندی بر اساس سیستم لایه‌ای پوشاک
انواع شلوار کوهنوردی را می‌توان بر اساس سیستم لایه ای پوشاک و مختصا به عنوان لایه‌ای که برای آن طراحی شده‌اند، نیز دسته‌بندی کرد. این دسته‌بندی شامل موارد زیر است:
شلوارهای لایه نرم (Soft Shell):
این دسته از شلوارها خود به دو بخش تقسیم میشوند:
- شلوارهای لایه زیرین: این نوع شلوارها به عنوان لایه بیس طراحی شده‌اند و نه از لحاظ عملکردی و نه از نظر ظاهری برای استفاده به‌عنوان لایه اصلی یا لایه بیرونی مناسب نیستند. معمولاً از موادی مانند ترکیب پشم مرینوس و نایلون ساخته میشوند که خاصیت کشسانی دارند. این شلوارها بدن را گرم و خشک نگه می‌دارند و در مواردی از پارچه‌هایی مانند پلار یا پاور استرج برای ایجاد گرمای بیشتر استفاده می‌شود.
- شلوارهای اصلی: این دسته شامل طیف گسترده‌ای از شلوارهای طبیعتگردی، کوهنوردی و کوهپیمایی می‌شود. برخی از آن‌ها طراحی ساده‌ای دارند، در حالی که انواع پیشرفته‌تر مجهز به جیب‌های متعدد، زیپ و دیگر امکانات جانبی و بخش های دوخت و پارچه متفاوت و مناسب عملکرد ان قسمت از شلوار٫ هستند. این شلوارها اغلب با نام شلوار ترکینگ یا هایکینگ شناخته میشوند و برای پیمایش‌های طولانی و فعالیت‌های کوهستانی مناسب هستند.
شلوارهای لایه سخت بیرونی
تمامی شلوارهایی که به‌عنوان بادگیر، تنفسی، ضدآب و ضدباد طراحی شده‌اند، در این دسته (Outer Hard Shell): قرار می‌گیرند. این شلوارها معمولاً در برابر سایش مقاوم هستند و در برخی موارد دارای عایق‌های حرارتی برای حفظ گرما در شرایط سرد و سخت می‌باشند. شلوارهای لایه سخت گزینه‌ای مناسب برای فعالیت‌های زمستانی، صعودهای فنی و شرایط آب‌وهوایی چالش‌برانگیز هستند.
تقسیم بندی بر اساس نوع فعالیت
تقسیم‌بندی انواع شلوار کوهنوردی بر اساس نوع فعالیت یکی از رایج‌ترین و گسترده‌ترین روش‌های دسته‌بندی شلوارهای فعالیت در محیط‌های آزاد، طبیعتگردی، کوهپیمایی و کوهنوردی است. بسیاری از تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان شلوارهای خود را بر اساس این تقسیم‌بندی عرضه می‌کنند که شامل موارد زیر است:
شلوارهای طبیعتگردی
این دسته از شلوارهای طبیعتگردی و دامنه پیمایی شلوارها طراحی ساده و سبکی دارند و برای فعالیت‌های کوتاه‌مدت و مسیرهای سبک و متوسط نیم تا یکروزه مناسب هستند. راحتی و تهویه مناسب از ویژگیهای اصلی این شلوارهاست. سریع خشک میشوند. امکان تبدیل به شلوارک را دارند. از پارچه های زود خشک شونده الاستین نخی و کم پشم تولید میشوند.
شلوارهای کوهپیمایی
برای پیمایش‌های کوتاه و طولانی‌تر و مسیرهای متنوع طراحی شده‌اند. این شلوارها معمولاً دارای مقاومت بیشتر در برابر سایش، تهویه مناسب و انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به شلوارهای سبک طبیعتگردی برای پیمایش در شرایط متغیر هستند.
شلوارهای کوهنوردی فنی
شلوارهای کوهنوردی فنی برای صعودهای فنی، برنامه‌های زمستانی و شرایط سخت کوهستانی طراحی شده‌اند و با ویژگی‌هایی مانند برش‌های ارگونومیک، مقاومت در برابر باد و رطوبت و استفاده از پارچه‌های ضدآب و بادگیر، حرکت آسان و راحتی بیشتری را فراهم می‌کنند. زیپ‌های تهویه، رفلکتورهای رنگی، گترهای سرخود، جیب‌های کاربردی و بندهای شانه‌ای از امکانات کلیدی این شلوارها هستند. قسمت‌های نشیمنگاه و زانوها تقویت‌شده و محافظ کرامپون در پاچه‌ها تعبیه شده است. استفاده از پارچه‌های باکیفیت مانند شورله، این شلوارها را به انتخابی ایده‌آل برای فعالیت در محیط‌های سخت و متغیر تبدیل کرده است.
شلوارهای صخره‌نوردی و دیواره‌نوردی
شلوارهای صخره‌نوردی و دیواره‌نوردی برای صعودهای فنی و پرچالش روی دیواره‌های سنگی طراحی شده‌اند. این شلوارها انعطاف‌پذیری بالایی دارند و در برابر سایش، به‌ویژه در قسمت زانوها، مقاوم هستند. طراحی سبک آن‌ها آزادی حرکت کامل را برای کاربر فراهم می‌کند. این شلوارها معمولاً جیب‌های کاربردی دارند، اما جیب نقشه یا جیب روی ران در آن‌ها دیده نمی‌شود. قسمت کمر و دم پا با نوارهای کشسان طراحی شده‌اند که امکان تنظیم و فیکس شدن راحت را فراهم می‌کند.
شلوارهای بولدرینگ و صعودهای ورزشی
این شلوارها که عموما ه شلوار لایف استایل ( استایل زندگی) معروف هستند اغلب برای فعالیت‌های داخل سالن و صعودهای ورزشی مانند بولدرینگ نیز استفاده و یا طراحی میشوند. انعطاف‌پذیری بالا، سبکی و مقاومت در برابر پارگی و رنگبتدی و خوش استایلی از ویژگیهای کلیدی این شلوارها به شمار می‌آید.
جمع‌بندی
شلوار کوهنوردی یکی از مهم‌ترین اجزای تجهیزات کوهنوردی است که با توجه به شرایط و نیازهای متنوع، در انواع مختلف طراحی و تولید می‌شود. دسته‌بندی‌های متنوع این شلوارها بر اساس عایق‌بندی، فصل استفاده، نوع فعالیت و سیستم لایه‌ای، به کوهنوردان امکان انتخاب گزینه‌ای بهینه را می‌دهد. انتخاب صحیح شلوار می‌تواند تجربه کوهنوردی را به‌طرز چشمگیری بهبود بخشد و ایمنی و راحتی را تضمین کند.
نظرتان را به ادامه این موضوع و مطلب بررسی ویژگیهای شاخص و معیارهای کلیدی برای انتخاب بهترین شلوار کوهنوردی جلب می‌کنم.
