شیشاپانگما (Shishapangma) با ۸۰۱۳ متر ارتفاع بعنوان چهاردهمین کوه هشت هزار متری و تنها ۸ هزار متری مستقل در تبت شناخته می شود، که به طور کامل در داخل خاک کشور چین (در تبت مرکزی) قرار دارد، این هشت هزار متری نزدیک‌ترین قله به شهر کاتماندو کشور نپال است. درواقع این قله تنها قله هشت هزار متری است که از این شهر پیداست و می‌توانید وقتی در سطح شهر حرکت میکنید آن را به راحتی مشاهده کرد.
شیشاپانگما در زبان تبتی به معنای “قله ای بر فراز دشت های پوشیده از چمن” است.
شیشاپانگما ، همچنین با عنوان گوساینتاین شناخته می شود. گوساینتاین در زبان سانسکریت به معنای محل قدیس یا محل خدا است. این نام در ادبیات عامه استفاده می شود. به عنوان مثال در کمیک استریپ تن تن در تبت، یک پرواز ایر ایندیا در گوساینتاین سقوط کرده بود و تن تن، کاپیتان هادوک و تیم شرپا در جستجوی چانگ چونگ چن به این کوه سفر کردند.
این کوه در جنوب مرکزی تبت و در پنج کیلومتری مرز تبت با نپال قرار دارد. شیشاپانگما تنها ۸۰۰۰ متری است که به طور کامل در قلمروی تبت چین واقع شده است. همچنین بلندترین قله در جوگال هیمال است که با لنگتانگ هیمال همسایه است و اغلب بخشی از آن محسوب می شود.
این کوه دارای یک قله فرعی به نام قله اصلی می باشد.
قله شیشاپانگما آخرین کوه هشت هزار متری صعود شده است (به دلیل بسته بودن مرزهای تبت بر روی خارجی ها صعود به آن توسط دیگران امکانپذیر نبود) در نهایت در سال ۱۹۶۴ این کوه توسط کوهنوردانی از تبت و چین صعود شد. پس از اشغال تبت توسط چینی ها تلاش شد تا نام “کوسنگ تسان فنگ” بر روی کوه نهاده شود. اما این تلاش شکست خورد و در نهایت همان نام تبتی شیشاپانگما رسمیت یافت.
| نام قله | شیشاپانگما |
| ارتفاع | ۸۰۱۳ متر |
| موقعیت | تبت، چین |
| برجستگی | ۲۸۹۶ متر |
| بهترین زمان برای صعود | پیش از بارانهای موسمی در آوریل/مه و آغاز ژوئن. ماه اکتبر پس از بارانهای موسمی |
| نخستین صعود | در سال ۱۹۶۴ تیم چینی |
نخستین صعود
کوه شیشاپانگما نخستین بار در ۱۹۲۱ از فاصله حدود ۴۵ کیلومتری توسط هیئت شناسایی انگلستان دیده شد، پس از آن هم مورد توجه تمامی هیئت هایی که برای صعود اورست به بخش جنوبی فلات تبت پای گذاردند قرار گرفت. در سال ۱۹۴۵ اشنایدر و هارر که از کمپ زندانیان جنگ دوم جهانی گریخته بودند این کوه را نقشه برداری کردند. سپس در ۱۹۴۵ بیل تیلمن انگلیسی تیمی کوچک را در جبهه غربی شیشاپانگما رهبری کرد. در این تیم تنسینگ نورگی که بعدها به همراه سر ادموند هیلاری نخستین صعود اورست را انجام داده بود نیز عضویت داشت. تا سال ۱۹۶۱ این کوه که در منطقه ممنوعه تبت بود تنها از دور توسط تعدادی زمین شناس عکسبرداری شد.
اما در ۱۹۶۱، زمانی که سایر هشت هزار متری ها فتح شده بودند، چینی ها تیمی را برای شناسایی عازم بخش شمالی کوه کردند. در ۱۹۶۳ تیم شناسایی تا ۷۱۶۰ متری کوه بالا رفت. یکسال بعد یعنی در ۱۹۶۴ چینی ها با گروهی متشکل از ۲۰۰ نفر شامل کوهنورد، باربر و البته تعدادی دانشمند علاقمند به محیط به منطقه بازگشتند. کوهنوردان این تیم از زمستان قبل در اردو بسر می بردند و نوعی کمپ نظامی از جمله اجازه گرفتن از مافوق و شنا کردن در آب سرد را تحمل نموده بودند. آنها برای حمل راحت تر بار تا ۵۹۰۰ متر جاده احداث کردند و البته کار خود را با احداث یک سینما در کمپ ۵۹۰۰ کامل کردند. تیم تا ابتدای تیغه ۳ کمپ برپا کرد. دو کمپ نیز روی تیغه و تا ۷۷۰۰ متر برقرار شد. در ۲ می ده کوهنورد از جمله وانگ فوزو از اعضای تیم سال ۱۹۶۰ جبهه شمالی اورست که البته کمی بالاتر از کمپ ۲۰ متر روی یخ سقوط کرد توانستند پس از ۴.۵ ساعت به قله برسند. آنها قله را هرمی برفی توصیف کردند که روی تیغه ای شرقی-غربی قرار گرفته. بعدها و با صعودهای بی شمار غربی ها به این کوه، صعود چینی ها همانند ادعای ۱۹۶۰ صعودشان در شب به اورست و قرار دادن نیم تنه مائو روی قله و البته با توجه به نداشتن عکس صعود، با شک روبرو شد. البته آنها عکسهایی داشتند که تنها کوهنوردان به همراه آسمانی آبی در آن مشخص بود. با این حال شرح صعودشان نشان می داد آنها حداقل تا انتهای تیغه صعود کرده اند. با اینحال امروزه همچنان این صعود بعنوان نخستین صعود شیشاپانگما شناخته می شود.
صعودها ی شاخص
برخی از صعودهای این کوه به درستی تایید نشده اند و یا مورد منازعه می باشند. دلیل آن صعود برخی از کوهنوردان به قله مرکزی کوه به ارتفاع ۸۰۱۳ متر میباشد. قله مرکزی در فاصله دو ساعتی قله اصلی قرار دارد.
برخی از تلاش ها و صعود های شیشاپانگما
۱۹۸۰ دومین صعود ، مسیر شمالی ، تیم آلمانی
۱۹۸۰ سومین صعود ، تیم اتریشی
۱۹۸۱ چهارمین صعود ، تیم ژاپنی ، مسیر شمالی
۱۹۸۱ پنجمین صعود ، مسنر به همراه موچلخنر ، قسمتی از یک تیم اتریشی
۱۹۸۲ رخ جنوب غربی ، مسیر بریتانیا ، دهلیز دست راست ، توسط داگ اسکات ، آلکس مک اینتایر ، راجر باکستر .
۱۹۸۷ رخ شمالی ، کارلوس کارسولیو ، وندا روتکویچ ، رامیرو ناوارت و وارکی
۱۹۸۷ مسیر غربی ، یرزی کوکوچکا ، آرتور هایزر ، از لهستان. کوکوچکا در مسیر بازگشت اسکی کرد.
۱۹۸۷ دهلیز مرکزی توسط آلن هینکس و استیو اوتچ
۱۹۸۹ شکاف مرکزی ، رخ جنوب غربی ، توسط آندره استرمفل و پاول کویچک
۱۹۹۰ دهلیز دست چپ ، رخ جنوب غربی ، ویتک کورتیک ، ارهارد لورتان و جین تریولت
۱۹۹۳ دهلیز آخر دست راست ، کریستوف ویلکی ، انفرادی
۱۹۹۳ صعود توسط تیم آرژانتینی
۱۹۹۶ آناتولی بوکرایف ، صعود انفرادی
۱۹۹۹ ادموند جویسا ، اولین فرود با اسکی از قله مرکزی
۲۰۰۲ رخ جنوب غربی ، مسیر کره ای ، توسط تیم کره جنوبی
۲۰۰۴ ژان کریستوف لافایل ، صعود مسیر بریتانیا در شرایط زمستانی و انفرادی در اواخر دسامبر ، این صعود به عنوان صعود زمستانی قبول نشد.
۲۰۰۵ اولین صعود زمستانی تقویمی توسط پیوتر موروسکی و سیمون مورو
کوهنوردی زمستانه
سیمون مورو در اولین صعود زمستانی کوه
۲۰۱۱ صعود انفرادی در ۱۰.۵ ساعت توسط اولی اشتک. بیس کمپ به بیس کمپ در ۲۰ ساعت.
نخستین قربانی
سال ۱۹۸۳ شیشاپانگما نخستین قربانی خود را گرفت. “فریتز لوشینگر” اولین فاتح لوتسه در ۱۹۵۴ که کسی که در ۵۹ سالگی دائولاگیری را هم صعود کرده بود، در سن ۶۲ سالگی بر اثر خیز ریوی جان خود را در کوهستان شیشاپانگما از دست داد. . در ۱۹۹۹ همچنین مرگ الکس لو بهترین کوهنورد آمریکا و دیوید بریجدر بر اثر سقوط بهمن بار دیگر نام شیشاپانگما را بر سر زبان ها آورد. کنراد آنکر (کسی که موفق شد پس از ۷۵ سال جسد مالوری را در اورست بیابد) دیگر عضو این گروه بود که از این حادثه جان سالم به در برد.
درجه سختی صعود به قله شیشاپانگما
درحال حاضر این قله به عنوان یکی از محبوب‌ترین هشت هزار متری‌ها برای صعود شناخته می‌شود. کوهنوردان و گردشگران زیادی سالانه برای صعود به این قله به سوی تبت جذب می‌شوند. بسیاری این کوه را پس از اورست، و گاشربروم ۲ محبوب‌ترین قله هشت هزار متری برای صعود می‌دانند.
اگرچه کوهنوردان معتقدند این قله آسانترین هشت هزار متری برای صعود است اما تاکنون ۳۱ کوهنورد جانشان را در راه صعود به آن از دست داده‌اند. یکی از معروف ترین آنها آلکس لوه بوده است. به طور کلی مسیر شمالی برای صعود آسان‌تر است و مسیر جنوبی پیچیدگی و شیب بیشتری دارد و آن را فنی‌تر می‌دانند. مسیر شمالی از طریق رخ شمال غربی و نیز مسیر شمال شرقی دسترسی نسبی آسانی دارند. به وسیله اتومبیل می توان به نزدیکی بیس کمپ کوه دست یافت. مسیرهای پرشیب تر در رخ جنوب غربی فنی تر می باشند و شامل ۲۲۰۰ متر صعود شیب ۵۰ درجه هستند. با این همه این کوه به عنوان آسانترین قله هشت هزار متری شناخته می شود.
مسیرها
مسیر عادی صعود به شیشاپانگما از طریق جبهه شمالی غربی و خط الراس شمالی است. این مسیر یکی از آسانترین راهها برای رسیدن به یک قله ۸۰۰۰ متری محسوب می شود و بارها آنرا اسکی کرده اند. بزرگترین چالش این مسیر عبور از قله مرکزی به قله اصلی در امتداد یک خط الراس چاقویی می باشد.
جبهه جنوبی این کوه حداقل شش مسیر دارد که از یک رخ ۱۸۰۰ متری بالا می رود. همه مسیر های این جبهه سخت هستند و نیاز به بالارفتن از شیب برف و یخ و قسمت های ترکیبی دست به سنگ وجود دارد. جبهه جنوبی شیشاپانگما برای اولین بار در سال ۱۹۸۲ توسط داگ اسکات، راجر باکستر و الکس مک اینتایر در قالب یک تیم بریتانیایی انجام گرفت. بیشتر صعودهای این جبهه به سبک آلپی بوده است.
راهنمای مسیر استاندارد صعود شیشاپانگما
اکسپدیشن ها به طور معمول در کاتماندو شروع می شوند. سپس باید از مرز کوداری عبور کنید و به تبت/چین خواهید رسید. پس از دو روز هم هوایی در ارتفاع ۳۴۰۰ متری، جیپ شما را به در عرض ۵ ساعت به کمپ رانندگان در ارتفاع ۴۹۰۰ متری می رساند. یک روش دیگر هم پرواز از کاتماندو به لهاسا/تبت است. (در عرض ۲ روز به کمپ رانندگان خواهید رسید.) از آنجا تجهیزات کوهنوردی شما توسط یاک ها به کمپ اصلی منتقل می شود. فاصله کمپ رانندگان تا بیس کمپ حدود ۱۸ کیلومتر است.
برای “مسیر معمولی”، کوهنوردان یک کمپ پایه در ارتفاع ۵۷۰۰ متری (۱۸ کیلومتری کمپ راننده ها)، کمپ ۱ در ۶۳۰۰، کمپ ۲ در ۷۰۰۰ متر و کمپ ۳ در ۷۴۰۰ متر برپا می کنند.
بیشتر مسیر برفی است و تا کمپ ۲ مشکلی نیست فقط شکاف های بزرگ در مسیر وجود دارد. بین کمپ ۲ و کمپ ۳ باید از یک شیب بسیار تند بالا بروید. بعد از کمپ ۳، تا قله، شیب ادامه پیدا می کند اما خیلی سخت نیست. بیشتر کوهنوردان در قله مرکزی توقف می‌کنند و از تیغه چاقویی به سمت قله اصلی عبور نمی کنند.
ارتفاع کمپ ها در مسیر استاندارد
بیس کمپ: ۵۷۰۰ متر
کمپ یک: ۶۴۰۰ متر
کمپ دو: ۷۰۰۰ متر
کمپ سه: ۷۴۰۰ متر
فاصله بین کمپ ها
کمپ راننده ها به بیس کمپ: ۱۸ کیلومتر، ۶ ساعت
بیس کمپ به کمپ یک: ۶ کیلومتر، ۶ ساعت
کمپ یک به کمپ دو: ۱ کیلومتر، ۳ ساعت
کمپ دو به کمپ سه: ۱ کیلومتر، ۳ ساعت
کمپ سه به قله: ۷ ساعت
هزینه صعود به شیشاپانگما چقدر است؟
بسته به نوع خدماتی که دریافت می کنید هزینه صعود می تواند متفاوت باشد. به طور کلی یک سرویس اکونومی صعود به شیشاپانگما حدود ۱۵۰۰۰ دلار و یک سرویس فول پکیج حدود ۳۰۰۰۰ دلار قیمت دارد. سایت منبع
بهترین زمان صعود به شیشاپانگما چه زمانیست؟
بهترین زمان برای صعود شیشا پانگما پیش از بارانهای موسمی در آوریل/مه و احتمالا آغاز ژوئن است. فصل دوم در ماه اکتبر پس از بارانهای موسمی است. مدت زمان بیشتر سفرها به کوه ۴-۶ هفته است.
چالش های و سختی صعود شیشاپانگما چیست؟
یکی از مشکلات اصلی صعود به قله عدم صدور مجوز توسط دولت چین در سالیان مختلف به دلایل گوناگون بوده است. مسیر استاندارد صعود به شیشاپانگما به عنوان یکی از آسان ترین مسیرها در قلل ۸۰۰۰ متری به شمار می رود و از نظر سختی با چوآیو مقایسه می شود. با این حال تیغه چاقویی نرسیده به قله اصلی کراکس مسیر است و به علاوه کوهنوردی در ارتفاعات بالا در هر صورت مشکل و چالشی می باشد.
گردآوری و تنظیم: امیر سعید احمدی
