سیر تکامل پرتالج

در این مطلب سیر تکامل پرتالج پرتالج یا تاقچه مصنوعی از زمان ابداع تا امروز آن را مرور کنیم. اما اول بیائید کوتاه ببینیم پرتالج چیست؟

پرتالج یک سیستم دو قسمته تاقچه مصنوعی و چادر قابل حمل برای نصب بروی دیوارهای بلند و معلق بشگل یک تاقچه مصنوعی است که به دیواره نوردانی که قصد اطراق در مسیرها بلند صخره ای که فاقد طاقچه طبیعی است یا امکان اطراق و شبمانی ندارند امکان اطراق یا بیواک را در اختیارشان قرار میدهد.

پرتالج (Portaledge) از کلمه “پورتال” به معنای قابل حمل و “Edge” به معنای لبه یا طاقچه نشأت گرفته است. این سازه یا قاب آلومینیومی با چفت و بست‌های مخصوص و با کف پارچه‌ای مستحکم که با کمک تسمه‌های مخصوص تنظیم و پشتیبانی می‌شود، توسط چهار تسمه به چهار گوشه‌اش که در یک نقطه لنگر به هم می‌رسند، متصل می‌شود. در نهایت، مانند یک طاقچه، با استفاده از تجهیزات کوبشی و متحرک مانند پیتون، فرند، رول و تسمه‌های نصب و پشتیبانی و تنظیم، به کارگاه اصلی و پشتیبان متصل می‌شود.و از این طریق امکان اطراق و شب‌مانی را در اختیار دیواره نوردان قرار می‌دهد.

یک پوشش جداگانه به نام “استورم‌فلای” کل سیستم را حفاظت میکند و مانند یک چادر می‌پوشاند تا در صورت بروز آب و هوای سرد و بارانی و برف و طوفان از آن محافظت کند و شب‌مانی در مسیرهای پرشیب صخره‌ای را لذت‌پذیرتر کند.

اگر مایلی در مورد پرتالج بیشتر بدانی مطلب پرتالج چیست؟ را پیشنهاد میکنم.

سیر تکامل پرتالج

دهه ۱۹۶۰-۱۹۷۰:

مسیرهای چند روزه در دیواره ال کاپیتان، کوهنوردان را به ابتکار ساخت ابزارهایی برای خوابیدن بر روی دیوارهای صخره‌ای وادار کرد. آنها به ایمن‌تر کردن بانوج‌های سنتی با دو نقطه اتصال روی دیوارهای صخره‌ای پرداختند.

وارن هاردینگ نخستین بانوج (ننو) معلق با یک نقطه مرکزی را ابداع کرد.  که به آن چادر(BAT) نامید. این سیستم ابدایی نصب بات را با  یک نقطه مرکزی استقرار ننوها را آسانتر کرد و از واژگونی که در ننوهای دو نقطه‌ای اتفاق می‌افتاد، جلوگیری کرد. این نوآوری در ساختار شبمانی بر روی دیواره‌های بلند به‌طور قابل توجهی تاثیر گذاشت. در سال ۱۹۶۸، هاردینگ در یک تلاش برای صعود (Half Dome) در یوسمیتی، به‌دلیل گیرافتادن در طوفان سه روزه و آب و برف یخ‌زده در چادر ( BAT) ، تقریباً جان خود را از دست داده بود اما نجات پیدا کرد. ننوهای تک نقطه‌ای امکان خوابیدن را فراهم می‌کردند اما در مقابل شرایط آب و هوایی شدید مقاومی نداشتند و ممکن بود شانه‌های کوهنورد را خرد کنند. از همین روی دیگر ساخته نشدمد.

دهه ۱۹۷۰-۱۹۸۰:

در اوایل دهه ۱۹۷۰، دیواره‌نوردان (بیلی وست‌بای) و (بروس هاوکینز) با استفاده از تخت‌خواب‌های فولادی و برزنتی که از اقامتگاه‌های پارک در یوسمیتی امانت کرفته شده بودند. (در جای خواندم که دزدیده شده بودند)، اولین پرتالج‌ها را سر هم  کردند. این پرتالج‌ها نسبت به بانوج‌های (ننو) تک نقطه‌ای از نظر راحتی بهبود یافته بودند، اما قابلیت جمع شدن نداشتند و تا ۳۰ کیلوگرم وزن داشتند (تقریباً سه برابر وزن مدل‌های امروزی). کوهنوردان در این دوره از تخت‌های تاشو زیردریایی نیروی دریایی ایالات متحده که قابلیت تا شویی داشتند نیز استفاده می‌کردند.

در سال ۱۹۷۲، برادران کوهنورد جرج لو و جف لو پرتالجی به نام (LURP) را طراحی کردند که یک نمونه اولیه بسیار خلاقانه بود.

طرح پرتالج آنها دارای یک قاب جمع‌شونده بود که یکی از ویژگی‌های پیشگام این طرح بود. و دارای یک چادر یا سرپوش نایلونی هم بود. از آن زمان، چادرهای نایلونی به سرعت به یک عنصر استاندارد پرتالج تبدیل شدند. در اولین صعود زمستانی از (Half Dome ) یوسمیتی، جف لو از (LURP ) ستفاده کرد. این نمونه اولیه هرگز به دیگران فروخته نشد، اما در کاتالوگ محصولات سنگنوردی برادران قرار گرفت و به گسترش آن بین کوهنوردان کمک کرد.

در اواخر دهه ۱۹۷۰، اصطلاح “پرتالج” که ترکیبی از کلمات “قابل حمل” و “طاقچه” است، به نام رایج برای  شناسی این وسیله تبدیل شد. مبتکر این اصطلاح تا به امروز ناشناخته مانده است.

مایک گراهام، یک کوهنورد مشهور آمریکایی، شرکت تجهیزات سنگنوردی (Gramicci) خود را در سال ۱۹۷۷ تأسیس کرد. در پنج سال بعد، گراهام بیش از پانصد مورد از اولین پرتالج‌های تجاری به نام (Cliff Dwellings) را به کوهنوردان در کالیفرنیا و اروپا فروخت. او پرتالجهای خود را با استفاده از تجهیزاتی که در کامیونش حمل می‌کرد، ساخت و مغازه‌اش را در گاراژ و زیرزمین دوستانش راه‌اندازی کرد. لوله‌های قاب گراهام در گوشه‌های خود به یکدیگر فرو می‌رفتند، که به قاب اجازه می‌داد تا به کوچک‌ترین حجم  ممکن حمل شود. سیستم اتصالات گوشه‌های آن ‌یک نوآوری مهم بود.

دهه ۱۹۸۰-۱۹۸۶:

پرتالج ها که اغلب فقط در یوسمیتی استفاده می‌شدند، تخت‌خواب‌های غیرقابل جمع‌شدگی بودند که از کمپ در یوسمیتی به دست آمده بودند ( شما بخوانید امانت کرفته شده بودند) . این تخت‌خواب‌های سنگین در صعودهای چند روزه مورد استفاده قرار می‌گرفتند و گاهی اوقات برای استفاده نفرات بعدی روی دیواره جا گذاشته میشدند.

مایک گراهام، اولین مدل‌های پرتالج جمع‌شونده خود را برای خرید خرده‌فروشی در شرکت خود در دسترس قرار داد.

تعدادی دیگر از تولیدکنندگان کوچک نیز در اوایل این دهه به طراحی پرتالج پرداختند، اما نتوانستند در این بازار خاص مورد توجه قرار گیرند. در سال ۱۹۸۵، یک شرکت کوچک مستقر در کالیفرنیا توسط “راس والینگ” تأسیس شده بود، شروع به تولید پرتالج‌های تک نفره کرد.

دهه ۱۹۸۶-۱۹۹۰

در سال ۱۹۸۶، جان میدندورف، یک مهندس مکانیک با تحصیل در دانشگاه استنفورد، شرکت ( A5 Adventures) را تأسیس کرد. قبل از این، میدندورف به همراه دوستانش، استیو بوسکه و مایک کوربت، به دلیل شکست پرتالج خود در طی یک طوفان سه روزه در دیوار جنوبی با ارتفاع ۲۰۰۰ فوتی Half Dome، تقریبا جان خود را از دست داده بودند. این حادثه باعث شد تا میدندورف تصمیم بگیرد پرتالج مدرن را مجدداً طراحی کند.او ورتالج جدید خود را به (A5) نام گذاری کرد. پرتالج‌های (A5) از پارچه‌های بسیار مقاوم در برابر آب و هوا ساخته شده بودند و به گونه‌ای طراحی شده بودند که از نظر ساختاری پایدار و مستحکم باشند. این شرکت سه مدل تولید کرد: Single، Alpine Double و Cliff Cabana. پرتالج‌های A5 اولین نمونه‌هایی بودند که می‌توانستند در برابر شرایط آب و هوایی سخت در مناطق دورافتاده مانند هیمالیا و قراقورام مقاومت کنند و به کوهنوردان این امکان را می‌داد تا افق‌های خود را به بزرگ‌ترین صخره‌های جهان گسترش دهند. خود میدندورف از پرتالج‌های A5 بر روی برخی از دیوارهای بزرگترین و دورافتاده‌ترین کوه‌های جهان استفاده کرد، از جمله در اولین صعود از سفر بزرگ در برج بزرگ ترانگو در سال ۱۹۹۲ که طولانی‌ترین دیواره  با ارتفاع ۱۳۵۰ متر در جهان است. A5 Portaledge در سراسر جهان به فروش رفت.

۱۹۹۸–۲۰۱۶

در سال ۱۹۹۸ شرکت بلکدیموند شرکت A5 Adventures  را خرید و پرتالج A5 به تجهیزات شرکت بلک دیاموند اضافه شد . از سال ۲۰۱۶، دیگر یک تأمین‌کننده تجاری عمده پرتالج وجود داشته‌اند که مدل‌های محبوبی را تولید می‌کرد.

۲۰۱۷ تا امروز

در سال ۲۰۱۷، جان میدندورف یک طراحی جدید پرتالج به نام D4  معرفی کرد. این پورتالج جدید نوآوری‌های بیشتری را به ارمغان می‌آورد، از جمله طراحی جدید لوله‌ای با قطر کمتر اما  استحکام بیشتر.  پرتالج D4 در چندین اندازه تولید شده است و علاوه بر سبک‌تر و قوی‌تر بودن، حجم کوچکتری نسبت به طرح‌های قبلی پرتالج‌ها دارد.

مدلهای پرتالج امروزی نسخه بهبود یافته همین مدل هستند.

امروزه  طراحی پورتالج به گونه‌ای است که هم قوی و هم سبک باشد. معمولاً از یک چارچوب محکم آلومینیومی ساخته شده که با یک پارچه مقاوم کشیده شده است. این ساختار یک سطح تخت را فراهم می‌کند که یک یا دو نفر می‌توانند روی آن دراز بکشند. علاوه بر این، دارای یک روکش / چادر است که از آن و افراد و تجهیزات داخلش در برابر شرایط آب و هوایی مانند باران، برف و تابش شدید آفتاب محافظت می‌کند.

با تقدیم بهترین آرزوها. گردآوری و تدوین: امیر سعید احمدی

https://www.amir.ahmadi.li/portal-edge/