کیسه بیواک چیست؟

کیسه بیواک چیست؟

کیسه بیواک اصولا فقط یک کیسه ساخته شده از پارچه‌های الیاف مصنوعی است، بدون عایق حرارتی و به همین دلیل از کیسه خواب سبکتر و کم حجم تر است. اما این کیسه بظاهر ساده واقعا چیست؟ انواع آنها، و برای خریدن یکی از آنها باید به چه نکاتی توجه کرد؟ در این پست کیسه بیواک را بررسی میکنیم.

پیشنهاد میکنم قبل از شروع به مطالعه این مطلب،  مقاله «بیواک چیست؟»  را مطالعه کنید. در آن مقاله، تعریف کلی بیواک، انواع روشهای بیواک، تجهیزات مورد نیاز و نکات قابل توجه در بیواک را تا حدودی بررسی کردم. اما برای یادآوری، بی ضرر نیست، دوباره  تعریف کوتاهی از بیواک داشته باشیم و بعد بریم سراغ کیسه بیواک.

تعریف بیواک

به شبمانی اضطراری  و موقت در کوهستان و در طبیعت و با حداقل امکانات ( بیرون از پناهگاه)  را «بیواک» «Bivouac» میگویند.

تصمیم به بیواک در شرایطی اضطراری گرفته میشود که ادامه دادن راه، باعث بیشتر به خطر افتادن جانمان شود.

برای کسب اطلاعات دقیقتر و بررسی نکات مهم در مورد بیواک، این مقاله «بیواک چیست؟» را از دست ندهید.

در مطلب بیواک چیست توضیح دادم که بیواک معمولا به سه دسته تقسیم میشود:

• بیواک از پیش برنامه ریزی شده و با حداقل تجهیزات
• بیواک ناخواسته همراه با حداقل تجهیزات
• بیواک ناخواسته بدون هیچ نوع تجهیزات

در یک طراحی و مدیریت برنامه خوب همیشه احتمال شرایط حاد در نظر گرفته میشود و از همین منظر برای احتمال یک بیواک اضطراری نیز تجهیزات مناسب مانند تغذیه و البسه اضافه و هر نفر یک کیسه بیواک در نظرگرفته میشود. «اصطلاحا تجهیزات پلان بی»

تعریف کیسه بیواک

کیسه بیواک ها در حقیقت یک جانپناه تک نفره و یا دو نفره است که با ایجاد یک لایه‌ حفاظ بین نفر داخل و  محیط اطراف او، باعث حفاظت حداقلی وی از باد و سرما میشود و عایق حفظ گرمای تولید شده بدن فرد داخل کیسه بیواک میشود.

کیسه بیواک اصولا فقط یک کیسه از مسنوجات مصنوعی است، بدون عایق حرارتی و به همین دلیل از کیسه خواب سبکتر و کم حجم تر است.

انواع کیسه بیواک:

آنها در دو  گروه:

• برای محیط خشک و گرم که از پارچه سبکتر و در قسمت صورت آن از پارچه توری ساخته میشوند.
• برای محیطی سرد و مرطوب که از پارچه مقاوم در برابر آب و باد و اصطکاک تولید میشوند.

کیسه‌های بیواک در دو فرم، طراحی، تولید و بفروش میرسند.

• کیسه ای ( شکل کیسه خواب)  و
• سرپناهی (بشکل چادر بدون ستون)

هردوی این فرم ها نیز، در دو نوع سبک و خیلی سبک ساخته میشوند.

نوع سبک آن از پارچه‌های مقاوم  الیاف پلی‌استر با ریپ استاپ و یا پارچه کوردورا  با غلاف تنفسی و یا بدون غلاف تنفسی و برای چندین بار استفاده تولید میشوند. زیپ سرتاسری مانند کیسه خواب دارند و بخش زیر آن از پارچه‌های مقاوم در برابر اصطکاک ساخته میشوند.

در مقابل انواع بسیار سبک که از مخلوطی از الیاف آلیمینیومی و یا پولی استر تولید میشوند. انها معمولا برای یک یا دو بار قابل استفاده هستند.

نوع دیگری معروف به سرپناهی نیز برای یک نفر تا چهار نفر ساخته میشوند. افراد بصورت نشسته قرار میگیرند و آن را بروی خود بشکل کاور میکشند ( این نوع کیسه بیواک در ایران به چادر سیمرغ معروف است) در انواعی از آنها امکان اتصال کاور رویی به لایه زیرین توسط زیپ وجود دارد و دارای یک یا دو پنجره‌ای کوچک هستند. از ستون و یا به اصطلاح تیرک برخوردار نیستند اما میتوان از باتوم کوهنوردی به عنوان تیرک استفاده کرد.

چادر تک نفره را نمیتوان به عنوان یک کیسه بیواک تعریف کرد. زیرا از لحاظ جنس و امکانات و وزن این دو‌با هم متفاوت هستند. اما از بهترین گزینه‌ها برای بیواک هستند. شرکت راب و بلک دایموند انواع هیبریدی از آن را برای بیواک با و یا بدون کیسه خواب عرضه کرده اند.

کیسه بیواک وزن کمتری نسبت به چادر یک نفره دارد. و به دلیل حبس کردن هوا در محیط کوچکتر،  از چادر تکنفره گاهی گرمتر است، این افزایش گرما و عدم تعرق گاهی مشکلات دیگری به همراه میاورد. مانند مرطوبشدن بدن و البسه.

فضای داخلی کیسه بیواک بسیار محدودتر از چادر تکنفره است. تجهیزات دیگر را نمیتوان داخل آن برد. ( شدنی هست! اما دردسر دارد).

قیمت آن نیز از چادر تکنفره بمراتب کمتر است.

بطور مثال یک چادر تکنفره با دیرک قوسی آلمینیومی از شرکت راب حدود ۴۰۰ دلار است. در مقابل یک کیسه بیواک سبک از همان شرکت حدود ۱۵۰ دلار و کیسه فوق سبک از برندی دیگر حدود ۸۹ دلار.

نکات ضروری برای خرید کیسه‌های بیواک:

انتخاب بین یک کیسه بیواک و یا یک شلتر بیواک یک انتخاب شخصی است اما باید این قابلیت‌ها را داشته باشد.

جنس آن ضد آب بوده و تمامی درزهای آن آب‌بندی شده است.
در صورت امکان، جنس زیرین آن باید در مقابل اصطکاک و وسایل و یا سنگ تیز مقاوم باشد. (این نکته برای کیسه بیواک سبک مهم است)
قابلیت تنفسی و ضد تعرق مناسبی داشته باشد.
تناسب حجم و وزن مناسبی داشته باشد. تا آنجا که جا دارد اندازه بزرگ آن را انتخاب کنید)
فضای کاملا کافی دراختیار بگذارد، هنگام خرید کیسه بیواک به اندازه پاها و شانه‌ها و فضای مربوط به آن در کیسه بیواک باید دقت کرد.
برای راحتی ورود و خروج از آن و تبادل هوای بهتر میبایست دارای حداقل یک زیپ بلند باشد.
از رنگهای فسفری، قرمز، زرد، نارنجی و یا هر رنگ روشن دیگری در آن استفاده شده است.
فراموش نکنیم:  ما یک کیسه بیواک میخواهیم و نه یک توری استتار.

نکته: توجه داشته باشیم که کیسه بیواک را برای استفاده در چه نوع برنامه‌ای لازم  داریم. بطور مثال اگر آنرا برای استفاده در محیط گرم تهیه میکنیم دقت کنیم حتما قسمت صورت آن از جنس توری باشد، هم راه تنفس بهتری دارد و هم از شر پشه راحت هستیم.

مزایای استفاده از کیسه بیواک

تقریبا در اکثر شرایط میتوان جا و مکانی برای بیواک و استفاده از این وسیله را پیدا کرد. برای استفاده از کیسه ها بیتوته فقط به فضایی به اندازه بدن خود که در نقطه امنی قرار دارد، نیاز داریم.
کیسه بیواک را میتوان به سرعت آماده کرد.
با توجه به فضای بسیار کمی که لازم دارد، (یک فرد نشسته و یا درازکشیده)، می‌توان از آن در فضاهای بسیارتنگ و کوچک نیز استفاده کرد.
سطح زیرین کیسه های استاندارد،  از جنس ضد آب طراحی شده‌اند و همین امر موجب حفاظت بیشتر دربرابر رطوبت و باد می‌شود.

ترکیب یک غار برفی و یا سنگر برفی و کیسه بیواک و البته به همراه یک زیرانداز مناسب، امکان بیواک مناسبی را در اختیار قرار میدهند.

معایب استفاده از کیسه بیواک

برعکس چادر تکنفره، کیسه بیواک به دلیل نوع طراحی دارای فضای محدودی است. همین محدودیت فضا موجب می‌شود که ابزار و وسایل ما در طول شب خارج از کیسه و در معرض فضای آزاد قرار بگیرند.
ورود و خروج به کیسه بیواک، بویژه در فضا و شرایط نامساعد جوی مانند هوای بارانی قدری مشکل است  وحتی می‌تواند موجب ورود رطوبت به داخل آن شود.
در مقایسه با چادر به علت وجود فضای محدود، فضای داخل آن مستعد و آماده دَم کردن و تعرق می‌باشد. در نتیجه ممکن است برای تبادل هوا مجبور شویم تا صبح چندین بار اقدام به باز و بسته کردن زیپ کیسه کنیم که البته همین امر مشکلات دیگری به همراه خواهد داشت که اگر رعایت نشود باعث رطوبت واحساس سرمای بیشتری شود.

سخن پایانی و توصیه شخصی:

کیسه بیواک هیچوقت از اولین خریدهای تجهیزات کوهنوردان نیست. قبل از آن تهیه کفش و کوله و البسه و کیف کمکهای اولیه و گاهی تجهیزات دیگر مهمتر و ارجعیت دارند.

اما اگر روزی روزگاری نیاز به داشتن یک کیسه بیواک ضروری بود، آنوقت بمانند تمامی تجهیزات کوهنوردی، هنگام خرید نیز در بودجه خود پس انداز نکنید. در حد توان بهترین نوع ممکنه را تهیه کنید. البته باید بدانیم، بهترین! همیشه گرانترین!  نیست.

به جنس و دوخت آن بسیار حساس و با دقت باشید . بسیاری از کیسه بیواکهای ارزان قیمت پارچه مصرف شده در آن قابلیت تنفس ندارند. آنها بعد از چند ساعت از داخل عرق میکنند و بسیار دردسرساز خواهند شد، بخصوص در فصول سرد سال.

توصیه میکنم حداقل سالی یکبار به همراه چند تن از همنوردان پر تجربه تر خود یک بیواک برنامه ریزی شده باحداقل امکانات را تجربه کنید. تجربیات کسب شده یقینا تجربیات نابی خواهند بود و در شرایط اضطراری نجات دهنده.

با آرزوی صعود و فرود و بیواکی سلامت.

تدوین و گردآوری: امیر سعید احمدی