سرما و گاهی سرمازدگی جزئی فراموش نشدنی از برنامه‌های کوهنوردی است؛ اما گاهی این همراه همیشگی، نامهربان میشود وآسیب‌هایی باور نکردنی برای ما به ارمغان می‌آورد. این قاتل بی رحم آنقدر ناگهانی و بی صدا به وجود شمانفوذ میکند که گاهی فرصت هر دفاعی را از شما خواهد گرفت؛ پس بهترین راه مقابله با آن افزایش آگاهی وراهکارهای مقابله با آن میباشد. خصوصاً در نیمه دوم سال که سرما شدیدتر شده و خطر سرمازدگی در کمین است، با همراه شدن باد در ارتفاعات اوضاع رو به وخامت می‌رود. پس اگر قصد کوهنوردی داشته باشیم تنها بارعایت مسائل مرتبط و بالا بردن آگاهی می‌توانیم از این معضلات به سادگی جان سالم به در ببریم.
فراموشنکنیم که به همراه داشتن تجهیزات حرفه‌ای می‌تواند ما را در مقابل این شرایط سخت و جلوگیری از سرمازدگیمقاوم کند.
در این مقاله با تیتر سرمازدگی در کوهنوردی، قصدم این است قدری با این خطر ناگوار آشنا بشیم تا در صورت برخورد با این موضوع،توانایی رو به رو شدن با آن را داشته باشیم.
توجه تان را نیز به این مقاله جلب میکنم:
با صعود به ارتفاعات بالاتر، هوا سردتر خواهد شد. دمای هوا به ازای هر ۲۰۰ متر ارتفاع گرفتن ۱.۲ درجه سانتی گراد کم میشود که به معنای هر ۱۰۰۰ متر ۶ درجه سانتیگراد میباشد. به طور همزمان نیاز به تقلا و تلاش بیشتری نیز در ارتفاعات بالاتر میباشد. از طرف دیگر دسترسی به تغذیه مناسب خصوصا آب کافی سختتر نیز خواهد بود. به همین دلایل و همچنین کمبود اکسیژن بدن در تولید گرما دچار مشکل میشود.
در ابتدا فرد در منتهی الیه اعضای بدن احساس سرما میکند. سپس این حالت به ارگانهای حیاتی وی منتقل میشود.
در اینجاست که احتمال وقوع سرمازدگی و هیپوترمی پدید می آید.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
سرمازدگی در کوهنوردی چطور اتفاق می افتد؟
عواملی که باعث تشدید سرمازدگی در کوهنوردی میشوند:
- البسه و تجهیزات نامناسب ، رطوبت بدن ، باد.
- بی آبی و کم آبی بدن ، تعداد زیادی گلوبول های قرمز ، هایپوکسی (ارتفاع)
- جریان محدود خون: مانند لباس یا تجهیزات تنگ(مانند هارنس ، کفش ، کرامپون)، شکستگی استخوانی.
- خستگی مفرط
- تنباکو (انقباض عروق)
- سرمازدگی جدید.
نواحی تحت تاثیر
- اندامهای تحتانی مانند (دست، پا، گوش، بینی) در ابتدا تحت تاثیر قرار می گیرند.
- در پوست: سلولهای پوستی حاوی مقداری مولکول آب هستند. آنها یخ میزند.
- در رگهای خونی: رگها نازک شده و جریان خون سخت میگردد تا اینکه به کلی متوقف میشود. پلاسمای خون یخ میزند، سلولهای خونی ، و دیواره های سلولی نفوذ پذیر میگردد.
مراحل مختلف سرمازدگی
سرمازدگی سطحی
درجه یک:
- سفیدی ، و به دنبال آن قرمز شدن بر اثر گرم کردن سریع.
- کاهش حس، که پس از گرم شدن به سرعت باز میگردد.
- در ۳ تا ۴ روز بهبود می یابد. بدون آثار باقیمانده.
درجه دو:
- سفیدی ُ‌و به دنبال آن گرم شدن بر اثر گرم کردن آهسته.
- از دست دادن حسُ که به آهستگی باز میگردد.
- تاولهای پر از مایع شفاف ، ورم متوسط.
- طی ۱۰ تا ۱۵ روز معالجه میشود. ماندگاری حساسیت در سرما.
سرمازدگی عمیق
درجه سه:
- رنگ پریدگی (یخ زدگی سریع) یا سیانوز (یخ زدگی آهسته).
- از دست دادن حس.
- تورم عمده در قسمتهای مرده هنگام گرم شدن مجدد.
- تاولهای بزرگ و خونی.
پس از ده روز:
بروز قسمتهای سیاه در بافت اعضای صدمه دیده، محدود به پوست یا حتی گسترش آن به استخوانهاو در نهایت امکان از دست دادن اندامها.
درمان میدانی
توجه : گرم کردن مجدد میدانی فقط باید در صورتی انجام شود که امکان انتقال به محل کنترل شده وجود نداشته باشد.
- قبل از درمان سرمازدگی ، به شرایط تهدید کننده سلامتی مرتبط با تروما یا بیماری ارتفاع باید توجه داشت.
- مدیریت هیپوترمی نسبت به سرمازدگی در اولویت قرار دارد. کوهنورد بایست فورا به منظور جلوگیری از دست دادن گرمای بیشتر به پناهگاه گرم و خشک منتقل شود.
- در صورت امکان بیمار بایست به محیط کنترل شده برای گرم کردن مجدد انتقال یابد.
- با دقت زیاد با اعضای آسیب دیده کار کنید تا از آسیب دیدگی بیشتر جلوگیری شود. در صورت امکان، اجازه ندهید بیمار روی پاهای یخ زده راه برود.
- لباسهای خیس و محدود کننده را از روی اعضای تحت تاثیر بردارید. جواهرات محدود کننده را نیز جدا کنید.
- در صورتی که امکان انتقال وجود نداشته و نیاز به گرم کردن وجود دارد، بافت آسیب دیده را در آب تمیز ۴۰ درجه سانتیگراد غوطه ور کنید. آب را هم بزنید تا انتقال گرما به طور مساوی بر روی منطقه آسیب دیده ایجاد شود و از گرم شدن بیش از حد آب اجتناب کنید. قسمت مورد نظر بدن را با هوا خشک کنید.
- همچنین می توانید با قرار دادن مناطق آسیب دیده در برابر کشاله ران یا زیربغل های فرد دیگر، عضو سرمازده را گرم کنید.
- داروی مسکن(ایبوپروفن) باید در طی فرآیند گرم شدن مجدد و بعد از آن تجویز شود. در صورت موجود بودن، آنتی بیوتیکی مانند سیپروفلوکساسین یا آموکسی سیلین از عفونت جلوگیری خواهد کرد.
- مطمئن شوید که فرد مصدوم آب کافی نوشیده باشد.
- پس از گرم کردن مجدد، از اندام در برابر فشار مستقیم محافظت کنید، زخم ها را با پانسمان استریل بزرگ بپوشانید و تاولها را دست نخورده نگه دارید.
از انجام کارهای زیر پرهیز کنید
- عضو یا پوست دچار سرمازدگی را نمالید.
- از سرشعله یا آتش برای گرم کردن مجدد استفاده نکنید.
- در صورتی که امکان یخ زدن مجدد وجود داشته باشد، از گرم کردن اجتناب کنید.
- پس از باز شدن موفق یخ عضو ، اجازه یخ زدن مجدد ندهید.
گردآوری تدوین: امیر سعید احمدی
با نیم نگاهی به مقالات مختلف و طرح درسهای فدراسیون کوهنوردی ایران
