به دنبال بزرگداشت سال بین المللی کوهستان در سال (۲۰۰۲) مجمع عمومی سازمان ملل متحد در پنجاه و هفتمین جلسه خود در ژانویه ۲۰۰۳ روز ۱۱ دسامبر (در ایران ۲۰ ماه آذر ) را بعنوان روز جهانی کوهستان تعیین و از سازمان خوار بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) دعوت کرد تا مسئولیت هماهنگی این روز در سطح جهان را بر عهده بگیرد.
سازمان فائو هر سال با تعیین یک موضوع، از کشور های کوهستانی و اعضای مشارکت برای کوهها (Members of the Partnership for the Mountains ) دعوت کرد تا با اجرای آیین های ویژه نظیر گرد همایی و جشنواره و اجرای نمایش ها و آیین های فرهنگی و یا اجرای برنامه های کوهنوردی در بزرگداشت این روز و تاکید هر چه بیشتر بر اهمیت و نقش کوهستان بکوشند.
روز جهانی کوهستان چه تاریخی است؟ روز جهانی کوهستان هرساله برابر است با روز ۱۱ ماه دسامبر میلادی و در روز جهانی کوهستان در ایران یرابر است با ۲۰ آذر ماه (+- یک روز)
روز جهانی کوهستان فرصتی برای افزایش آگاهی در مورد ارتباط اکوسیستم های کوهستانی و فراخوانی برای راه حل های مبتنی بر طبیعت، بهترین شیوه ها و سرمایه گذاری هایی است که باعث ایجاد انعطاف پذیری، کاهش آسیب پذیری و افزایش توانایی تاب آوری کوه ها و سازگاری با تهدیدات روزانه و رویدادهای شدید آب و هوایی است.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
نماد روز جهانی کوهستان
زمانی که سازمان ملل متحد این روز را به عنوان روز جهانی کوهستان نام گذاری کرد نمادی هم برای آن در نظر گرفتند.
از سه مثلث متساوی الاضلاع تشکیل شده است که هر کدام از این سه مثلث نمادی از فرایند و نقش‌هایی است که کوه در زندگی ما دارد. اولین مثلث از سمت راست که علامتی سبز رنگ دارد نشانی از سرسبزی و محصولاتی که در دامنه کوه ها رشد می کند را همراه خود دارد. دومین مثلث یک دایره نارنجی در دل خود دارد، که این نشان می دهد که در دل کوه گنج هایی به صورت منابع طبیعی نهفته است. ما شاهد هستیم که منابع زیادی را می‌توانیم از دل کوههای بیرون بیاوریم. در آخر به نوک قله کوه که می‌رسیم جایی که رسیدن به آن باعث فتح قله کوه می شود. یک الماس آبی رنگ در بالای این کوه قرار دارد، که این به معنای حفظ دمای محیط زیست و همین طور حفظ دمای زمین است.
اهمیت کوهستان
در فرهنگ جهانیان کوه و کوهستان نماد استقامت و استواری بوده است. حدود ۱/۱ میلیارد نفر از جمعیت جهان در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند. همچنین ۲۷ درصد مساحت خشکی های جهان به مناطق کوهستانی تعلق دارد که اهمیت نگهداری کوهستان ها را تاکید می کند. کوهستان‌ها ۸۰ درصد آب شیرین مصرفی مردم دنیا را تامین می کنند و ۲۳ درصد جنگل‌های جهان در مناطق کوهستانی واقع شده‌اند. کوه ها منبع معادن بسیاری از جمله سنگ و فلز هستند.
عوامل اصلی تخریب کوهستان
از دلایل تخریب و نابودی کوهستان ها می توان به معدن کاوی، بهره برداری از معادن٬ جاده کشی و جاده سازی، گردشگری ناسالم، چیدن گل ها و گیاهان، واندالیسم (نوشتن یادگاری)، انباشت زباله و ساخت و ساز بی مورد و چرای بی رویه دام در ارتفاعات و بدنبال آن تخریب پوشش گیاهی٬ فرسایش خاک و علف چینی و کندن بوته ها اشاره کرد.
روز جهانی کوهستان در ایران
از آنجا که ایران عضوی از سازمان ملل و همچنین عضوی از سازمان خوار بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) است خوشبختانه هر ساله در روزهای پیش و بعد ار روز ۲۰ آذر ماه تشکلهای حافظ طبیعت و کوهها ٫ سازمانهای کوهنوردی همچون فدراسیون کوهنوردی و هیئت های کوهنوردی و اغلب مردم نهاد٬ با ایجاد جشنوارها و جلسات گوناگون سعی بر ترویج و نهادینه کردن این روز و اهداف آن را در بین کوهنوردان و جامعه را دارند.
با دانستن اینکه حدود نیمی از سطح کشور ایران را کوهستان ها در بر می گیرند. رشته کوه زاگرس طولانی ترین رشته کوه ایران است.
کوه دماوند ، به عنوان بلندترین قله کشور که در رشته کوههای البرز قرار دارد.
در ایران ۸۰۰۰ گونه گیاهی شناسایی شده که رویشگاه نزدیک به ۱۷۰۰ گونه مناطق مرتفع و کوهستانی است. سرچشمه اکثر آبهای شیرین ایران از کوهها سرچشمه میگیرند این خود بر اهمین نهادینه کردن اداف این روز در بین جامعه کوهنوردان را دارد. بر اساس تحقیقات فائو کوهستان های جهان در طبقه بندی های مختلف مانند کوه های مناطق خشک و کوه های مناطق مرطوب قرار دارند. کوهستان های کشور ما جزو کوه های خشک هستند و اگر ایران این کوهستان ها را نداشت سرتاسر فلات ایران مانند بخش هایی از کشور لیبی و مصر بود.
